el:magazines:traino:no_10:dialect

Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

Link to this comparison view

Both sides previous revision Previous revision
Next revision
Previous revision
Last revision Both sides next revision
el:magazines:traino:no_10:dialect [2020/08/28 13:10]
no_name12
el:magazines:traino:no_10:dialect [2020/10/27 15:09]
no_name12
Line 149: Line 149:
 μετατραπούν σε «πρώτες ύλες», σε  μετατραπούν σε «πρώτες ύλες», σε 
 ακατέργαστο υλικό, που θα  ακατέργαστο υλικό, που θα 
-χρησιμοποιούσαν οι διανοούμενοι των  +χρησιμοποιούσαν οι διανοούμενοι των Αθηνών για να φτιάξουν τη μυθολογία 
- +
-Αθηνών για να φτιάξουν τη μυθολογία +
 του Ελληνικού έθνους. Έπρεπε  του Ελληνικού έθνους. Έπρεπε 
 δηλαδή να εξαφανιστεί η μνήμη των  δηλαδή να εξαφανιστεί η μνήμη των 
Line 423: Line 421:
 διαφορετικότητας απ’ την ομοιογενή γλώσσα  διαφορετικότητας απ’ την ομοιογενή γλώσσα 
 των εθνών. των εθνών.
 +
 +{{:wiki:media:magazines:traino:traino10_dialektos1.png?800|}}
  
 //**Εθνικοφροσύνη, εξουσία και  //**Εθνικοφροσύνη, εξουσία και 
Line 633: Line 633:
    
  
 +<WRAP center round box 90%>
 +**Χρήσεις της Κυπριακής Διαλέκτου και Προεκτάσεις (Αποσπάσματα)** 
  
 +//**Κώστας Λεοντίου**//
  
 +----
 +
 +//**1. Διάλεκτος και Γλώσσα**//
 +
 +Η Κυπριακή διάλεκτος αποτελεί υποσύστημα 
 +ή υποσύνολο του συστήματος ή συνόλου 
 +«ελληνική γλώσσα». 
 +
 +Όλες οι γλώσσες του κόσμου υποδιαιρούνται 
 +σε πολυάριθμες διαλέκτους. 
 +
 +Η επιλογή ή επιβολή μιας διαλέκτου ως επίσημης γλώσσας μιας χώρας, δεν στηρίζεται 
 +σε αισθητικά ή άλλα κριτήρια, τα οποία εξάλλου είναι σχετικά και υποκειμενικά, αλλά ανταποκρίνεται σε οικονομικές, κοινωνικές 
 +ανάγκες και εξαρτάται 
 +από γεωγραφικές, πολιτικές, ιστορικές συγκυρίες.
 +
 +Πρέπει επίσης να τονίσουμε πως και αυτά ακόμη τα κριτήρια και όρια που καθορίζουν τις διαφορές γλώσσας - 
 +διαλέκτου δεν είναι σταθερά. Ένας Νορβηγός μπορεί να κατανοήσει ένα Δανέζο, μιλώντας ο 
 +καθένας τη γλώσσα του, ενώ αυτό είναι πολύ 
 +πιο δύσκολο αν όχι αδύνατο για ένα κάτοικο 
 +του Πεκίνου, που εκφράζεται στο Μανδαρίνο 
 +πρότυπο και τον κάτοικο της Καντώνας που 
 +μιλά τη διάλεκτο του.
 +
 +α) Δεν υπάρχουν καθαρόαιμες διαλέκτοι, ούτε 
 +καθαρόαιμες γλώσσες. Η τόσο θαυμαζόμενη 
 +γαλλική αποτελεί κράμα λατινικής, γερμανικής 
 +και κελτικής.
 +
 +Ο «κόκορας» της πανελλήνιας αποτελεί ονοματοποιία, ο πετεινός της διαλέκτου μας προέρχεται από τ’ αρχαία. Ο «χουρμάς» ξενόγλωσσο, το «φοινίκι» είναι ελληνικό. 
 +
 +β) Όλες οι γλώσσες εξελίσσονται. Το ίδιο συμβαίνει φυσικά και στις διαλέκτους. 
 + 
 +//**2. Κυπριακή διάλεκτος και παιδεία**//
 +
 +Η Κυπριακή διάλεκτος αντιμετωπίζεται με 
 +πολύ εχθρικό τρόπο από πολλούς εκ- 
 +παιδευτικούς. Οι διαλεκτόφωνοι μαθητές γίνονται συχνά αντικείμενο προσβολών, έντονων επικρίσεων, τιμωριών, ειρωνικών σχολίων.
 +
 +Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί από τους εκπαιδευτικούς που υιοθετούν αρνητικές στάσεις ως προς την αντιμετώπιση του θέματος, 
 +προέρχονται από μικροαστικό ή/και αγροτικό 
 +περιβάλλον και είχαν κάποτε υποστεί ανάλογες προσβολές. Έχοντας συνδέσει το θέμα 
 +της αποδιαλεκτοποίησης με την κοινωνική 
 +ανέλιξη και επιτυχία, εξασκούν με υπερβάλλοντα ζήλο ό,τι θεωρούν ιερό, σχεδόν ιεραποστολικό καθήκον, σύμφωνα με τη λογική, 
 +αν μπορούμε να την αποκαλέσουμε έτσι, πολλών μηχανισμών καταπίεσης.
 +
 +«Βασανίστηκα, καταπιέστηκα, ξεπέρασα αυτά 
 +τα στάδια, τώρα που διαθέτω και γω εξουσία 
 +θα εκτονωθώ με τη σειρά μου, καταπιέζοντας, 
 +χωρίς ποτέ μου να αμφισβητώ την εγκυρότητα ή ηθικότητα ή αποτελεσματικότητα 
 +των μεθόδων αυτών».
 +
 +Πρέπει εδώ να γίνει μνεία του εξαιρετικού βιβλίου «le parler Croquant», στο οποίο περιγράφεται και αναλύεται ο ταπεινωτικός τρόπος με τον οποίο αντιμετώπιζε η παραδοσιακή παιδεία την οξιτανική γλώσσα στη Μεσηβρινή Γαλλία (Προβηγγία). 
 +
 +//**3. Πολιτική ορολογία και κυπριακή 
 +διάλεκτος**//
 +
 +Εν αρχή, τα «ζοππόβορτος» και «τζιτζιροζάμπιες». Ο μέσος Κύπριος πήρε με 
 +το πρώτο επίθετο το ημιεπίσημο χρίσμα του 
 +και το κίνημα των αδεσμεύτων το βάφτισμα 
 +από τον καλό αστό πολιτικό ηγέτη.  
 +
 +Στα πρώτα ήδη βήματα του πολιτικού μας 
 +βίου, μάθαμε πως το να βρίσκεις λέξεις στη 
 +διάλεκτο και να διανθίζεις μ’ αυτές το κατά τ’ άλλα καθώς πρέπει κείμενο σου, εγκλωβίζοντας τις, ίσως για προληπτικούς λόγους υγιεινής - παρεμπόδιση μεταδοτικής μολυσματικής ασθένειας, στην τυραννία των εισαγωγικών, αυτό είναι chic. 
 +
 +Υπό μορφή αναθεματισμών και αφορισμών, τα 
 +επίθετα αυτά έχουν και μια άλλη μυθολογική 
 +εξήγηση. Θεέ μου, αυτός ο καταπληκτικός αρθρογράφος, αυτό ο 
 +υπέροχος γλωσσοπλάστης, αυτός ο 
 +εξαίρετος ρήτορας, 
 +γνωρίζει, ποιος θα τόλεγε - και τη γλώσσα των κοινών θνητών, 
 +την οποία χρησιμοποιεί όπου πρέπει και όταν 
 +πρέπει σύμφωνα με δόσεις μιας σοφής συνταγής που προσφέρονται προς τον καταναλωτή - ακροατή, θεατή, αναγνώστη και 
 +που σκορπούν - συνήθως - μερικά γελάκια κατάπληξης και δέους για την απροσδόκητη και 
 +αναπάντεχη ικανότητα.
 +
 +Φυσικά η τοπολαλιά έχει σαν κύρια αποστολή 
 +τη δημιουργία εντυπώσεων. Τα υβριστικά επιθέτων μιας περιφρονημένης διαλέκτου, αυτό 
 +αποτελεί πια το άκρον άωτον του υποβιβασμού.
 +
 +//**4. Ο μύθος του κυπριώτικου σκετς**//
 +
 +Πρόσφατη ανακοίνωση που αναφερόταν σε 
 +άλλη ανακοίνωση ανάφερε ανάμεσα στ’ άλλα 
 +και τα εξής: 
 +
 +«Οι συνεδρίες της Βουλής δεν είναι κυπριώτικο σκετς». Ας αναλύσουμε και ας ερμηνεύσουμε την απλή αυτή φράση. Οι συγγραφείς της θα πιστεύουν και θα υποστηρίζουν ότι η βουλή είναι ένα σοβαρό 
 +και αξιοσέβαστο σώμα. Οι συνεδρίες της βουλής πρέπει λοιπόν να τυγχάνουν του ανάλογου σεβασμού. 
 +
 +Υπεραμυνόμενοι του γοήτρου της, τη διαχωρίζουν με την αρνητική αυτή σύγκριση, με 
 +την παρεμβολή του αναγλύφου «δεν» από 
 +οποιαδήποτε παρομοίωση ή ταύτιση με το κυπριώτικο σκετς. 
 +
 +Υποβάλλεται λοιπόν σαφώς πως το κυπριώτικο σκετς δεν είναι σοβαρό. Φυσικά θά' 
 +λεγε κανείς: «Αφού πρόκειται πολύ συχνά για 
 +ηθογραφικές κωμωδίες». 
 +
 +Ναι αλλά ας μη συγχίζουμε τις έννοιες γελοίο 
 +και κωμικό. Ότι είναι κωμικό δεν σημαίνει πως 
 +είναι και ευκαταφρόνητο. Απόδειξη: Δεν ανάφεραν κωμωδία του Αριστοφάνη, του Μολιέρου ή έστω του Ψαθά σαν παραδείγματα 
 +προς αποφυγή. 
 +
 +Έτσι επανελήφθη εδώ μια πλατεία διαδεδομένη εντύπωση πως το σκέτς αποτελεί 
 +συχνά σημείο αναφοράς για μη κολακευτικές 
 +συγκρίσεις. 
 +
 +Μα τι συμβαίνει επιτέλους με τα κυπριώτικα 
 +σκετς; Ποια είναι η μυθολογία τους; 
 +
 +Ο κόσμος του, στατικός, απολιθωμένος, τυποποιημένος, όπως ένα τυπογραφικό κλισέ. 
 +Τα στοιχεία της υπερβολής της εκζήτησης, 
 +του κατευθυνόμενου, υπό έλεγχο αυθορμητισμού αποτελούν σχεδόν κατά κανόνα 
 +το σήμα κατεκαθέν του. Λέξεις απηρχαιωμένες, ξεχασμένες, ανασύρονται από τη 
 +ναφθαλίνη για να ξενίσουν και να ξαφνιάσουν 
 +πρώτους απ' όλους τους ίδιους τους Κυπρίους, στην καταπληκτική τουλάχιστον πλειοψηφία τους.
 +
 +Η θεματολογία τους επαναλαμβάνεται τροποποιημένη, αναθεωρημένη, διορθωμένη, 
 +προβάλλοντας ένα μικρόκοσμο ερμητικά 
 +κλειστό, που διαιωνίζεται σ’ ένα απρόσιτο 
 +γκέττο, καλά φυλαγμένο από τους θεματοφύλακες. 
 +
 +Δεν φτάνει παρά σπάνια - και όπως ο απόηχος μιας άλλης πραγματικότητας λιγότερο 
 +ψευδοαυθεντικής ίσως, αλλά το ίδιο, αν όχι 
 +περισσότερο γνήσιας. 
 +
 +Ο άλλος κόσμος που δε ζει σε γραφικά χωριουδάκια, ο κόσμος των συνοικισμών 1, 2, 3, 
 +ο κόσμος των πόλεων, των εργοστασίων, των 
 +πολυκατοικιών που ξεφυτρώνουν σαν μανιτάρια, ο κόσμος που αναπνέει και κολυμπά 
 +σε ένα μολυσμένο περιβάλλον, ο κόσμος που 
 +δεν γυροφέρνει την ανία του στα παραδοσιακά καφενεδάκια αλλά στα cafés και 
 +στις δισκοθήκες, αυτός ο αντιεξωτικός, πεζός 
 +κόσμος που εκφράζεται σε μια διάλεκτο που 
 +δεν μπορεί νάναι παρά κυπριακή, δεν έχει 
 +θέση στο σκέτς παρά μόνο σπάνια ή περιστασιακά, όπως κάποιος παρείσαχτος μουσαφίρης. Κι αν κάποιος απ' αυτούς εισδύσει 
 +στην καλά οροθετημένη νησίδα του κυπριώτικου σκετς, νοιώθει τόσο άνετα, τόσο 
 +βολικά όσο και μια κυρία με τας καμελίας που 
 +θες από λάθος θες από παρεξήγηση, βρέθηκε 
 +μπλεγμένη σε μια ταινία καράτε.
 +
 +//**5. Πρωτογενή και δευτερογενή προβλήματα**//
 +
 +Η αντιπαράταξη διαλέκτου-γλώσσας-διαλέκτου δημιουργεί και πολλά άλλα προβλήματα. 
 +
 +Άλλοι Κύπριοι αντιμετωπίζουν προβλήματα 
 +στην έκφραση που οδηγεί σε προβλήματα ευφράδειας και ευγλωττίας. 
 +
 +Αυτό μπορεί να επεκταθεί και σε άλλους τομείς όπως η ικανότητα για αυτοσχεδιασμό ή 
 +και απλής και σαφούς μετάδοσης μηνυμάτων 
 +(πολλοί γιατροί διαπιστώνουν πως οι ιθαγενείς τους δυσκολεύονται να τους πουν με 
 +ακρίβεια που πονούν). 
 +
 +Πολλά άτομα μετά τις οδυνηρές εμπειρίες 
 +που δέχτηκαν όταν εκφράστηκαν στη διάλεκτο τους, προσβολές, υποτιμήσεις, κλείνονται στον εαυτό τους. 
 +
 +**6. Αντί επιλόγου - Ο Ρατσισμός και τα δίδυμα αδελφάκια του** 
 +
 +Το τροπάρι το γνωρίζουμε καλά. 
 +
 +Στο όνομα μιας υποτιθέμενης νόρμας, στο 
 +όνομα μιας καταναγκαστικής ομοιογενειοποίησης, στο όνομα της ανωτερότητας 
 +της επιστροφής στις αγνές και ανόθευτες 
 +ρίζες, η νοοτροπία της αναζήτησης του αμιγούς προτύπου, της πεντακάθαρης φυλής, 
 +της άσπιλης και αμόλυντης γλώσσας, γνωρίζουμε που οδήγησε και οδηγεί, όταν βασιλέψει και θριαμβεύσει σ’ όλο το μεγαλείο της: 
 +
 +Στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, στα κρεματόρια στον σφαγιασμό, ή σε άλλες πιο εξευγενισμένες μεθόδους άμεσου ή αργού θανάτου. 
 +
 +Η περίφημη ανωτερότητα, η ευαγγελιζόμενη και πολυδιαφημισμένη αναδημιουργία του έκπαγλου ξανθού προτύπου και πρωτοτύπου 
 +που πρόβαλε στο λυκαυγές της Ιστορίας της 
 +φυλής, η εκκαθάριση του πάλλευκου αυθεντικού αρχετύπου, απ' όλα τα μικρόβια, τα 
 +παράσιτα, πού το παραμόρφωσαν και το μόλυναν, απ' όλες τις σκουριές, όλα τα νοσογόνα και νοσηρά στοιχεία, όλες τις αλλογόνες ουσίες που το αλλοίωσαν, καθ’ οδόν, 
 +αυτός ο τέλειος κόσμος, δεν είναι παρά ο μακάβριος ευφημισμός της ανυπόφορης μαύρης 
 +κατάμαυρης μονοτονίας της προβατοποιημένης ομοιομορφίας. 
 +
 +Και η ιδανική επικοινωνία στο τέλειο πρότυπο, 
 +δεν είναι παρά το παρανοϊκό παραλήρημα του 
 +Δικτάτορα και ο μονότονος ήχος από τις ιαχές 
 +μιας ομόφωνα κακόφωνης αγέλης, που πνίγει 
 +τις κραυγές πόνου όλων αυτών που δεν ταίριασαν στα μέτρα της προκρουστικής μετριότητας.
 +</WRAP>
 +
 +<WRAP center round box 90%>
 +//**Ο γραφειοκράτης λόγος της εξουσίας και η κυπριακή αντίσταση (για την τυποποίηση των κυπριακών ονομάτων στην νεοελληνική κοινή)**//
 +
 +----
 +
 +**Μενέλαος Χριστοδούλου:**
 +
 +«Έγινε η ανάλογη διαφώτιση, όμως 
 +καθυστερούν οι υπηρεσίες να το 
 +εφαρμόσουν γιατί δεν κατενοήθη η 
 +σημασία της τυποποίησης. Εγώ που ήμουν 
 +γραμματέας της Κυπριακής Επιτροπής 
 +τυποποίησης αντιμετώπισα φοβερό 
 +πόλεμο. Το Υπουργείο Συγκοινωνιών και 
 +Έργων ειδοποίησε κοινοτάρχες και 
 +δημάρχους, ότι κατά την τυποποίηση του 
 +κράτους που παρουσιάστηκε στον ΟΗΕ, 
 +το όνομα του χωριού τους θα γραφτεί 
 +στην πινακίδα με αυτό τον τρόπο. **Ούτε 
 +ένας δεν δέχτηκε...**
 +
 +**Ερ.:** 
 +
 +Η τυποποίηση των ονομάτων έχει αρχίσει 
 +ήδη να εφαρμόζεται σταδιακά στις 
 +πινακίδες;
 +
 +**Μ.Χ.:**
 +
 +Άρχισε αλλά ηγέρθη πόλεμος και το έργο 
 +συνεχώς σταματούσε. Τώρα εφαρμόζεται, 
 +εκτός από τις περιπτώσεις που αντιδρούν 
 +οι αρχές των διαφόρων χωριών. Η 
 +τυποποίηση του Δήμου έξω από τη 
 +Λευκωσία είναι Λακκιά, όχι Λατσιά, διότι 
 +είναι το κοινό ιστορικό όνομα, από το 
 +λάκκος. Τα Λατσιά είναι Τούρκικη 
 +προφορά, πρόσφατη. Είναι όπως το 
 +Τζυρκά. Αν το Τζυρκά δεν γινόταν Κυθρέα 
 +από πριν θα μπορούσα εγώ σήμερα να το 
 +σταματήσω; Ακόμα και τα παραδοσιακά 
 +ονόματα της Κύπρου **κυπροποιούνται** 
 +σήμερα και ακούγεται από το ραδιόφωνο 
 +«Γλυτζιώτισσα» και γράφεται σε σχολικά 
 +βιβλία «Τριμιθκιώτισσα».
 +</WRAP>
 +
 +<WRAP center round box 90%>
 +//**Πως να αρνηθείτε 20 αιώνες ιστορίας (από την Αθήνα χωρίς Ελληνοπληξία)**//
 +
 +----
 +
 +Μου έστειλε ένα γράμμα, λίγες μέρες 
 +αργότερα. «Φτωχό μου παιδί, Επονίτη μαζί 
 +και Αζέλμα», έγραφε ο σοφός. «Με 
 +ρώτησες επανειλημμένα πότε μια λέξη 
 +είναι ελληνική. Σε πήρα από τα μούτρα και 
 +σου απάντησα: Όταν την χρησιμοποιεί ο 
 +ελληνικός λαός, βλαμμένη. Συγχώρεσε με. 
 +Δεν κατάλαβα την αγωνία σου. Ξέρω πως 
 +ζεις και γράφεις σε χώρα, όπου 
 +ψαλιδοκώληδες φιλόλογοι ρίχνουν 
 +βιτισιές. Ξέρω πως τρέμεις μην σου 
 +ξεφύγει κανένα Μπορντέλο, κανένας 
 +ντιλεταντισμός και σε παραλάβουν αυτά 
 +τα φιλολογικά σκατόμυαλα, που θέλουν να 
 +καταργηθούν όλες οι Τούρκικες, 
 +φράγκικες, αγγλικές λέξεις και όροι από 
 +το λεξιλόγιο μας. Το να αρνηθεί κανείς 
 +όλες αυτές τις «ξένες» λέξεις και ρίζες, 
 +που αφθονούν στα σύγχρονα Ελληνικά, 
 +ισοδυναμεί - στο όνομα ενός ηλίθιου 
 +εθνικισμού - με το να απαρνηθεί είκοσι 
 +αιώνες ιστορίας του ελληνικού λαού. Αυτά 
 +είναι αιτήματα ανθρώπων που δεν 
 +ψυλλιάστηκαν τίποτα από ιστορία. Που 
 +δεν κατάλαβαν αυτό το αδιάκοπο και 
 +αυστηρό γαμήσι που είναι από χιλιάδες 
 +χρόνια η ιστορία του μεσογειακού χώρου, 
 +με όλους τους λαούς που δάνεισαν και 
 +δανείστηκαν, έδωσαν και πήραν, έσφαξαν 
 +και σφάχτηκαν, βίασαν και βιάστηκαν, αλλά 
 +και αλληλοφιλοξενήθηκαν, χορέψανε, 
 +γλέντησαν και φάγανε μαζί. Χωρίς τις 
 +χιλιάδες «ξένες» λέξεις που υπάρχουν 
 +στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα, δεν θα 
 +μπορούσαμε να μιλάμε. Άσε, λοιπόν, τους 
 +φιλόλογους να εξελληνίζουν το μακιγιάζ 
 +και να το βαφτίζουν ψιμυθίωση, άστους να 
 +φτωχαίνουν ακόμα περισσότερο τη 
 +γλώσσα και κοίτα τη δουλειά σου. Και αν 
 +πάει ποτέ κανένας ψαλιδοκώλης στον 
 +Παράδεισο, ας ζητήσει από τον 
 +Παντοδύναμο να καταργήσει αυτή την 
 +περσική λέξη. Αν τέλος με ρωτάς γιατί τα 
 +κάνουν όλα αυτά, θα σου απαντήσω: 
 +Επειδή αμφιβάλλουν βαθειά και δίκαια για 
 +την Ελληνική ταυτότητα τους. Γ ι’ αυτό και 
 +φοβούνται να ζητήσουν έναν τούρκικο 
 +καφέ στα καφενεία. Εδώ, όμως, θα σε 
 +αφήσω. Μιλώντας για Losers, νιώθω να 
 +μου έρχεται στούφος. Au revoir, ma petite». 
 +
 +//**Μαλβίνα Καράολη**// 
 +</WRAP>
  
 +{{tag> Κατάσταση:"Χρειάζεται Μετάφραση":"Χρειάζεται Τούρκικη Μετάφραση" Κατάσταση:"Χρειάζεται Μετάφραση":"Χρειάζεται Αγγλική Μετάφραση"
 +"Περιοδικά":"Τραίνο στην πόλη (Περιοδικό)":"Τραίνο στην πόλη - Τεύχος 10"
 +"Δεκαετία":"Δεκαετία 1990-1999"
 +Χρονιά:"1993"
 +Τοποθεσίες:Λεμεσός
 +"Θέμα":"Εθνικισμός/Ακροδεξιά" Θέμα:"Κυπριακή Διάλεκτος"}} 
el/magazines/traino/no_10/dialect.txt · Last modified: 2022/04/01 15:21 by no_name12