Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- el:magazines:traino:no_10:eoka [2020/08/24 10:40]
no_name12 created
+++ el:magazines:traino:no_10:eoka [2020/08/24 12:10]
no_name12
@@ Line 48: / Line 48: @@
 οργάνωση τους είχε κανονίσει από το 55 ως
 το 57.
 Φυσικά αυτά δεν τα έκαναν ούτε ο Αυξεντίου,
@@ Line 80: / Line 79: @@
 παρεμβάσεις και να συνέχιζε την εκστρατεία
 του ο Γρίβας.
 Αντιλαμβάνομαι ότι τούτο το άρθρο μπορεί
@@ Line 167: / Line 165: @@
 δύσκολη σε σύγκριση με τα αστικά κέντρα -
 κωμοπόλεις της Ανατολικής Κύπρου.
+{{:wiki:media:magazines:traino:traino10_eoka1.png?400|}}
+//1958 Διαδήλωση εργατών ενάντια στην τρομοκρατία των μασκοφόρων//
+---
+**1. Η καθιέρωση της ΕΟΚΑ
+σαν εξουσίας ανάμεσα στους
+Ελληνόφωνους (55-57)**
+Η τρίτη μεγάλη εξέγερση των Κυπρίων
+στον 20ό αιώνα ξέσπασε το Σαββατοκύριακο
+-19 Δεκεμβρίου 1954 μετά την απόρριψη
+από την επιτροπή του ΟΗΕ του αιτήματος για
+συζήτηση της κυπριακής προσφυγής ενάντια
+στην Βρεττανική Αποικιοκρατία. Εν αντιθέσει
+με το 1948 στις εκδηλώσεις συμμετείχαν
+μόνο Ελληνόφωνοι και απειλήθηκαν μάλιστα
+και μικροεπεισόδια με τους Τουρκόφωνους.
+Εκείνα τα γεγονότα τα οποία το Ρώυτερ
+χαρακτήρισε σαν «τα σοβαρότερα από τις
+ταραχές του 1931» ήταν ουσιαστικά ο
+θρίαμβος της γραμμής του ΑΚΕΛ. Το πνεύμα
+των εκδηλώσεων ήταν σαφώς αντι-δυτικό
+(ενάντια στους Άγγλους και τους
+Αμερικανούς) και στην απεργία
+συνεργάστηκαν αριστεροί και δεξιοί. (Το
+ΑΚΕΛ, μετά την εγκατάλειψη της
+Αυτοκυβέρνησης το '49, υποστήριζε τη
+γραμμή της «εθνικής ενότητας»).
+Η δεξιά ωστόσο είχε ήδη προγραμματίσει μια
+ένοπλη αναμέτρηση ελπίζοντας ότι αυτή η
+αντιπαράθεση θα λειτουργούσε καταλυτικά
+πάνω στους Άγγλους. Όπως ειρωνικά είπε
+κάποτε ο Λυσσαρίδης (φίλος και σύμμαχος της
+ΕΟΚΑ) «επικρατούσε η κάπως ρομαντική
+αντίληψη πως με μερικές βόμβες η Βρεττανική
+κυβέρνηση θα υποχρεωνόταν να
+διαπραγματευτεί».(1) Στις 25 του Γενάρη 1955
+συνελήφθηκε ο Σωκράτης Λοϊζίδης μαζί με άλλα 7 άτομα στο ιστιοφόρο Άγιος Γεώργιος
+που μετέφερε όπλα στην Κύπρο. Ανάμεσα στα πράγματα που κατασχέθηκαν υπήρχε και μια
+διακήρυξη του ΕΜΑΚ (το όνομα της οργάνωσης
+που ονομάστηκε μετά ΕΟΚΑ). Από την αρχή η
+ένοπλη οργάνωση αποκλείει, ευγενικά μεν,
+πλην σαφώς τους Τουρκόφωνους και τους
+αριστερούς (που με ένα μετριοπαθή
+υπολογισμό ήταν ο μισός πληθυσμός)(2) και
+καλούσε τον υπόλοιπο λαό να υπακούει χωρίς
+συζήτηση τις διαταγές της οργάνωσης.
+**
+«Το ΕΜΑΚ ζητεί από αυτούς (τους
+κομμουνιστές) και το κόμμα των, όχι μόνο
+να μην αντιστρατευθούν το Ε.Μ.Α.Κ. αλλά
+ούτε και να αναμιχθούν εις τον αγώνα του,
+όπως και όλος ο λαός...**
+**Ζητούμεν από αυτούς (Τους Τούρκους) να
+μην μας ενοχλήσουν, να μην σταθούν στο
+δρόμο μας, να μη γίνουν όργανα των
+Βρεττανών [....] και να είναι βέβαιοι ότι
+μετά την απελευθέρωσιν θα ζήσομε όλοι
+μαζί, Κύπριοι, Έλληνες και Τούρκοι
+ειρηνικά και αγαπημένα [....]». **
+Αυτή η διακήρυξη βέβαια δεν ήταν τυχαία. Η
+ΕΟΚΑ είχε αρχίσει να δημιουργείται από το
+και συνειδητά, όπως παρατηρεί ο Α.
+Κάτσης(3), απεκλείστηκε η Αριστερά από
+οποιαδήποτε συζήτηση. Ουσιαστικά το ΕΜΑΚ
+και μετά η ΕΟΚΑ ήθελαν να
+«αφυπηρετήσουν» το ΑΚΕΛ και το αριστερό
+εργατικό κίνημα από τον κεντρικό ρόλο που
+είχε μέχρι τότε στον αντιαποικιακό αγώνα.
+Και είναι όντως άξιον απορίας πως μπορεί να
+εθελοτυφλούν μερικοί που κατηγορούν την
+αριστερά ότι δε συνεργάστηκε με την ΕΟΚΑ,
+όταν είναι ξεκάθαρο ότι όχι μόνο η ΕΟΚΑ δεν
+ήθελε συνεργασία, αλλά ότι ένας από τους
+στόχους της ΕΟΚΑ ήταν το ΑΚΕΛ και η
+Αριστερά. Ο ίδιος ο Γρίβας άλλωστε ήταν
+σαφής. **«Η μύησις θα περιοριστεί εις
+απολύτως εθνικόφρονας»**(4). Αυτό σήμαινε
+βέβαια ότι η ΕΟΚΑ ξεκινούσε ένα αγώνα για
+να εκφράσει τη μειοψηφία των κατοίκων της
+Κύπρου - ή στην καλύτερη περίπτωση το 50%
+αν οι εθνικόφρονες ήταν τόσοι.
+Οι πρώτες αντιδράσεις του ΑΚΕΛ στις
+βόμβες της ΕΟΚΑ την 1η Απριλίου 1955 ήταν ακραίες μέχρι υστερικές. Σε ανακοίνωση
+του αποκάλεσε την ΕΟΚΑ τραμπούκους,
+ψευτοδιγενήδες, βαρελλοτούς κλπ. Ήδη το
+ΑΚΕΛ από το Δεκέμβριο του '54 μετά τη
+λαϊκή εξέγερση είχε εκφραστεί ενάντια στη
+χρήση βίας - την προοπτική που
+προπαγάνδιζε ο ραδιοσταθμός των Αθηνών.
+Ουσιαστικά το ΑΚΕΛ είχε υιοθετήσει μια
+γραμμή ανάλογη με εκείνη του Γκάντι στην
+Ινδία χωρίς όμως να την επενδύει με τη φιλοσοφία της μη-βίας. Η τακτική του (των
+μαζικών πολιτικών αγώνων) πήγαζε
+περισσότερο από την απομόνωση του σαν το
+μόνο νόμιμο αριστερό κόμμα στην Ανατολική
+Μεσόγειο και από τη διαίσθηση, ίσως, ότι η βία
+θα κατάστρεφε την ταξική συμμαχία
+Τουρκόφωνων - Ελληνόφωνων στην οποία
+στηριζόταν το εργατικό κίνημα που
+«εκπροσωπούσε» το ΑΚΕΛ. Ήδη, μια από τις
+πρώτες βόμβες της ΕΟΚΑ είχε τοποθετηθεί
+στο σπίτι του Τουρκόφωνου διοικητή της
+Λάρνακας οξύνοντας τα πνεύματα. Λίγους
+μήνες μετά, το Σεπτέμβριο, κάτω από την πίεση
+της ΕΟΚΑ οι ποδοσφαιρικές ομάδες των
+Τουρκόφωνων (όπως οι γνωστή Τσιετίν Καγιά)
+αποκλείστηκαν από το παγκύπριο πρωτάθλημα
+ποδοσφαίρου. Η αριστερά όμως ήταν επίσης
+μέσα στους πρώτους, στόχους του Γρίβα.
+Στις 17 Απριλίου ο Γρίβας σημείωσε στο
+ημερολόγιο του: **«Συνέταξα-ειδοποίησιν
+προς ηγέτας, κομμουνιστικά στελέχη και
+διοικητάς ΑΚΕΛ όπως παύσουν
+αντιδρώντες καθ' οιονδήποτε τρόπον εις
+το έργον μας άλλως θα πέσει λεπίδι...»** Στις
+του ίδιου μήνα έγραφε: **«Με απασχολεί
+σοβαρώς το ζήτημα καταπλήξεως πάσης κομμουνιστικής κινήσεως».** Η βασική
+ανησυχία του Γρίβα ήταν ουσιαστικά ο
+ηγεμονικός ρόλος της Αριστεράς στον
+αντιαποικιακό Αγώνα. Όπως παρατηρεί ο
+ιστοριογράφος του, Σ. Παπαγεωργίου: **«Ο
+Διγενής εφοβείτο την ανάληψιν
+επαναστατικού ρόλου υπό άλλων πλην της
+καταστάσεως της οποίας ηγείτο ο ίδιος και
+δεν ήθελε με κανένα τρόπο να του
+διαφύγει ο έλεγχος και η πρωτοβουλία.
+Τούτο συνέβαινε κατά μείζονα λόγον εις
+περιπτώσεις κατά τις οποίας οι
+κομμουνισταί ήσαν εκείνοι οι οποίοι
+ήθελαν να παρεμβληθούν».**(5) Ο Γρίβας
+ήθελε συνειδητά δηλαδή να «αφυπηρετήσει»
+την Αριστερά από το αντιαποικιακό κίνημα.
+Στις 22 Απριλίου η αντιπαράθεση οξύνθηκε
+ακόμα περισσότερο όταν ο Νίκος Ζαχαριάδης
+ηγέτης του παράνομου τότε ΚΚΕ, ανακοίνωσε
+ότι ο «Διγενής» ήταν ο Γεώργιος Γρίβας. Όπως
+παρατηρεί ο Π. Σ. Μαχλουζαρίδης από το
+ημερολόγιο του Γρίβα φαίνεται, ωστόσο,
+καθαρά ότι οι Άγγλοι ήξεραν από το 1954 για τα
+σχέδια του, και άρα η κατηγορία ότι ο
+Ζαχαριάδης «πρόδωσε» το Γρίβα που
+διατυπώθηκε μετά (το 1960 σε δίκη
+κομμουνιστών στην Αθήνα) είναι ανυπόστατη. Η πραγματική σημασία της αποκάλυψης του
+ονόματος του Γρίβα ήταν συμβολική. Ο Γρίβας
+ήταν ένας ορκισμένος εχθρός της Αριστεράς
+(πολύ γνωστός στην Κύπρο και την Ελλάδα) και
+η δήλωση του Ζαχαριάδη μάλλον αποσκοπούσε
+στην οριοθέτηση των πραγματικών στόχων της
+ΕΟΚΑ για την Αριστερά.
+Τον Αύγουστο του '55 όταν η Ελληνική
+κυβέρνηση σε μια ακόμα δουλοπρεπή κίνηση
+νομιμοφροσύνης στη Δύση, συμμετείχε στην
+Τριμερή με την οποία η Τουρκία ξαναπόκτησε
+λόγο στην πολιτική ζωή της Κύπρου, το ΑΚΕΛ
+οργάνωσε εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Ήταν
+μια κίνηση που αμφισβητούσε τόσο την
+ηγεμονία της εθναρχίας όσο και της ΕΟΚΑ. Και ο Γρίβας βιαζόταν να καθιερώσει τη δική
+του εξουσία πάνω στους Ελληνόφωνους.
+Σε διαταγή του στις 24 Ιουνίου 1955
+παρατηρούσε:
+**«Τα αποτελέσματα του συνεχιζόμενου
+αγώνα μας είναι μετριώτατα εν σχέσει
+προς εκείνον το οποίον επεζητήσαμεν, ως
+και επανειλημμένως ετόνισα, προφορικώς
+και εγγράφως, κύριος στόχος ημών είναι: Η
+εκτέλεσις προδοτών αστυνομικών και εν
+συνέχεια Άγγλων στρατιωτικών».**
+Πολύ σύντομα οι «προδότες» θα
+εμφανίζοντο και πέραν του αστυνομικού
+σώματος. Ο Γρίβας επέμενε μέχρι το τέλος
+ότι ο πρώτος στόχος ήταν η εκκαθάριση των
+«προδοτών» - αυτών δηλαδή που κατά τον
+Γρίβα δεν ήταν «καλοί Έλληνες» ή απλά ήταν
+πολιτικοί αντίπαλοι.
+Το Σεπτέμβριο, ίσως σαν αντίδραση στη
+στάση του ΑΚΕΛ απέναντι στην Τριμερή,
+ρίχθηκαν πυροβολισμοί ενάντια στο σπίτι του
+Γ.Γ. της ΠΕΟ, Α. Ζαρτίδη. Η επίθεση ενάντια
+στον πιο χαρισματικό, τότε, ηγέτη της
+Αριστεράς και τον επικεφαλής των εργατικών
+συνδικάτων, ήταν μια συμβολική
+προειδοποίηση. Ακολούθησαν διαδηλώσεις
+υποστήριξης προς τον Ζιαρτίδη και η
+αντιπαράθεση έμεινε εκεί. Στις 14
+Δεκεμβρίου με την άνοδο της δράσης της
+ΕΟΚΑ από τη μια και τις μαχητικές
+διαδηλώσεις της Αριστεράς από την άλλη, η
+Αγγλική διοίκηση απαγόρευσε όλες τις
+πολιτικές οργανώσεις. Αυτή η απαγόρευση
+ευνόησε βέβαια την ΕΟΚΑ στη διαμάχη της
+με την αριστερά μια και η τελευταία δεν ήταν
+άμεσα προετοιμασμένη να λειτουργήσει σε
+συνθήκες παρανομίας.
+Από τις αρχές του 1956, αντίθετα, η ΕΟΚΑ
+έχοντας στήσει το παράνομο οργανωτικό της
+δίκτυο άρχισε πλέον συστηματικά την
+εκκαθάριση του «Εσωτερικού Μετώπου» για
+την επιβολή της γραμμής της. Ανάμεσα
+στους νεκρούς της περιόδου ιδιαίτερη μνεία
+αξίζει η δολοφονία του ηγουμένου της
+Χρυσορογιάτισσας μέσα στη μονή του από
+ένοπλους μασκοφόρους. Η ΕΟΚΑ έδειχνε
+αποφασισμένη να επιβάλει την εθνική
+πειθαρχία όπως απαιτούσε ο Γρίβας: «πρώτα
+οι προδότες». Ο στόχος αυτής της τακτικής
+ήταν να επιβληθεί η ΕΟΚΑ σαν κράτος εν
+κράτει μέσα στην Ελληνόφωνη κοινότητα. Η
+εξορία του Μακαρίου και η κατάρρευση των
+συνομιλιών τον Μάρτιο του '56 (μια εξέλιξη
+για την οποία πολλοί παρατηρητές
+κατηγορούν το Γρίβα ότι την προκάλεσε
+συνειδητά) άφησε το πεδίο ακόμα πιο
+ελεύθερο για το Γρίβα.
+Τον Απρίλιο ακολούθησε μια νέα
+αντιπαράθεση μέσω φυλλαδίων ανάμεσα στην
+ΕΟΚΑ και το ΑΚΕΛ ενώ το φθινόπωρο του
+ιδίου χρόνου η ΕΟΚΑ πέρασε από τις απειλές
+στις εκτελέσεις αριστερών. Στις 12
+Οκτωβρίου δολοφονήθηκε ο Νεόφυτος
+Κλεάνθους από την Μεσόγη Χλώρακας σαν
+προδότης. Το 1992, οι τομεάρχες της ΕΟΚΑ
+παραδέκτηκαν ότι η εκτέλεση έγινε βάση
+λανθασμένων πληροφοριών. Ο Κλεάνθους
+ήταν στέλεχος της Αριστεράς και η
+αποκατάσταση του έστω και μετά από 36
+χρόνια είχε και τη συμβολική λειτουργία της
+«αποκατάστασης» της Αριστεράς. Για
+άλλους όμως, όπως τον Ανδρέα Μιχαηλίδη
+από τον Κάτω Πύργο που δολοφονήθηκε στις
+του Οκτώβρη, η «αποκατάσταση» μάλλον
+δεν θα έρθει. Όταν επέστρεψε το
+Σεπτέμβριο του '92 η σύζυγος του και
+απεύθυνε ανοιχτή επιστολή στους
+συνδέσμους αγωνιστών προκαλώντας τους
+να απαντήσουν γιατί τον σκότωσαν,
+σιώπησαν. Ο Μιχαηλίδης δολοφονήθηκε σύμφωνα με τη σύζυγο του για «προσωπικές
+διαφορές» με μέλη της ΕΟΚΑ. Όπως και σε
+πολλές περιπτώσεις το πιο πιθανό
+«έγκλημα» του Μιχαηλίδη θα ήταν ότι δεν
+δεχόταν την αδιαμφισβήτητη εξουσία των
+καπετάνιων της ΕΟΚΑ.
+Οι δολοφονίες του '56 δεν φαίνονται να είχαν
+ένα συγκεκριμένο στόχο. Στόχευαν
+περισσότερο στην καθιέρωση της ΕΟΚΑ σαν
+της αδιαμφισβήτητης εξουσίας ανάμεσα
+στους Ελληνόφωνους. Η ΕΟΚΑ
+λειτουργούσε εκείνη την περίοδο κατά κύριο
+λόγο σαν «εθνική οργάνωση» μοιράζοντας
+τις δραστηριότητες της ανάμεσα σε
+επιθέσεις ενάντια στους Άγγλους και ενάντια
+σε ανυπάκουους ή εχθρικούς Ελληνόφωνους.
+{{:wiki:media:magazines:traino:traino10_eoka2.png?200|}}
+//Κ. Βλάχος, πωλητής της «Χαραυγής», ξυλοκοπήθηκε από μασκοφόρους το 1957, στο Λιοπέτρι//
+---
+----
+**Η τρομοκρατία στην Κύπρο πριν και μετά τους μασκοφόρους**
+Η πίεση, οι εκβιασμοί και οι απειλές δεν ήταν
+άγνωστες στην Κύπρο πριν την δεκαετία του
+. Αντίθετα ήταν μέρος της διαδικασίας
+«εθνικής ολοκλήρωσης» που ξεκίνησε από τα
+τέλη του 19ου αιώνα. Οι βασικές μορφές της
+εθνικοτρομοκρατίας ήταν ο οικονομικός εκβιασμός, η καταγγελία στις αρχές (χαφιεδισμός), η απειλή αφορισμού και οι βίαιες
+επιθέσεις ξυλοδαρμού.
+**Η επίθεση ενάντια στην κοινότητα των
+Λινοβάμβακων. Όταν οι τοκογλύφοι εκβίαζαν στο όνομα του ορθόδοξου Θεού**
+Οι Λινοβάμβακοι που έπαιζαν καθοριστικό
+ρόλο τόσο στις ταξικές εξεγέρσεις του 18-19
+αιώνα όσο και σαν έκφραση της θρησκευτικής
+συμβίωσης και ανοχής, έγιναν από τα πρώτα
+θύματα της εκκλησιαστικής επίθεσης. Ήδη από
+τα μέσα του 19ου αιώνα η εκκλησία άρχισε να
+τους εκβιάζει ότι δεν θα τους έκανε τα μυστήρια αν δεν γίνονταν Χριστιανοί και εγκατέλειπαν ολοκληρωτικά τις μουσουλμανικές
+δοξασίες τους. Όταν ήρθαν οι Άγγλοι οι Λατίνοι προσπάθησαν να τους προσηλυτίσουν πιστεύοντας ότι πριν γίνουν Λινοβάμβακοι ήταν
+Λατίνοι. Η ορθόδοξη ηγεσία αντέδρασε αστραπιαία χωρίς χριστιανική ντροπή. Τους εκβίασε.
+**«Σημειώνω - για να δώσω μια γεύση της εποχής πριν το 1900 - ότι για τη διάσωση (βίο) δέκα λινοβαμβάκικων χωριών της Λεμεσού
+από τη λατινική προπαγάνδα και τη διασφάλιση τους για τον Ελληνισμό, ο έπαινος
+ανήκει στους Λεμεσιανούς τοκογλύφους
+των 40% και 50% που, κατά προτροπή της
+Εκκλησίας, έπαψαν αμέσως να δανείζουν
+τους πρώην Τούρκους και τώρα νεόφυτους
+Μαρωνίτες πελάτες τους, μέχρι που τους
+ανάγκασαν να γίνουν ορθόδοξοι».**
+//Β. Εγγλεζακης, Η εκκλησία της Κύπρου από το 1878 μέχρι το 1955//
+**1930 - 0 φόβος των κομμουνιστών -
+χαφιεδισμός, απολύσεις και οικονομικοί
+εκβιασμοί **
+Η ίδρυση και η ανάπτυξη του κομμουνιστικού
+κόμματος τη δεκαετία του 1920 φαίνεται ότι
+άρχισε να απασχολεί σοβαρά τους προύχοντες. Ο αθεϊσμός τους, η επαγγελία της
+επανάστασης των φτωχών και η αντίθεση
+στην ένωση και τον εθνικισμό τους είχαν
+βάλει στο στόχαστρο. Όταν το 1930 άρχισε
+να φαίνεται ότι οι κομμουνιστές αποχτούσαν
+λαϊκές προσβάσεις η Εκκλησιαστική Ιεραρχία
+και οι άρχοντες του νησιού συγκάλεσαν ειδική
+συγκέντρωση στην Αρχιεπισκοπή που έκδωσε
+οδηγίες καταπολέμησης του «μικροβίου της
+μόλυνσης». Αυτές οι οδηγίες θα εφαρμόζονταν με ιδιαίτερη ένταση το 1948 όταν
+την ηγεσία της εκκλησίας ανέλαβαν οι φανατικοί εθνικιστές και οι οποίοι είχαν να αντιμετωπίσουν τότε ένα μαζικό ταξικό κίνημα.
+Έλεγε, λοιπόν, το μανιφέστο της Τρομοκρατίας του 1930:
+**
+«Καλούντα πάντες οι δυνάμενοι, όπως εργασθούν προς βελτίωσιν της θέσεως του
+εργάτου. Να μην προσλαμβάνονται υπό
+ατόμων και σωματείων κομμουνισταί τεχνίται και εργάται. Να καταγγέλονται υπό
+των γονέων οι κομμουνισταί δάσκαλοι εις
+το Γραφείον Παιδείας (Αγγλική διοίκηση)
+και τον Αρχιεπίσκοπον και να αποσύρονται
+των σχολείων οι μαθηταί μέχρις ότου επιτευχθεί η απομάκρυνσις των κομμουνιστών
+διδασκάλων. Να αποτρέπονται οι εκ των χωριών ερχόμενοι εις τας πόλεις προς εκμάθησιν τέχνης νεαροί από του να έρχονται
+σε επικοινωνίαν με άτομα προσβεβλημένα
+από το μικρόβιον του κομμουνισμού...».**
+//Εφ. Ελευθερία.//
+**Από τη δράση της Δεύτερης ΕΟΚΑ
+(72-74)**
+Σχέδιο ΕΟΚΑ Β για την τρομοκράτηση του
+πληθυσμού: προετοιμασία λίστας (πίνακα)
+αντιστασιακών. **Σχέδιο «Γρόνθος» (3.3.73):**
+**«εις τον πίνακα... να περιλαμβάνονται οι
+αντίπαλοι κατά χωριόν ξυλοδαρμός ή και
+εκτέλεσις)».**
+//
+**Του Σταύρον Σύρον Υπαρχηγού της ΕΟΚΑ Β'
+Αντρου Πανλίδη «Ακρως Απόρρητόν»**//
+----
+**2. Η στροφή στην
+ανεξαρτησία: Η
+επανεμφάνιση της Αριστεράς
+και οι εσωτερικές
+ανακατατάξεις της ΕΟΚΑ
+(πρώτο εξάμηνο τον '57)**
+Το χειμώνα του 56-57 η ουσία του Κυπριακού
+άλλαξε ριζικά. Το αδιέξοδο μεταξύ
+Ελληνόφωνων που απαιτούσαν Αυτοδιάθεση
+- και των Βρεττανών, μετατράπηκε σε
+αδιέξοδο ανάμεσα στην Ελλάδα και την
+Τουρκία και ανάμεσα στις 2 κοινότητες της
+Κύπρου. Στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ
+όπου ξανακατατέθηκε η κυπριακή προσφυγή
+άρχισε να κερδίζει τελικά έδαφος η εισήγηση
+του Ινδού αντιπροσώπου Κ. Μένον, που είχε
+εισηγηθεί στο Μακάριο να διεκδικήσει
+Ανεξαρτησία, αντί ένωση, από το 1954.
+Το ψήφισμα που έγκρινε η γενική συνέλευση
+τον Φεβρουάριο του 57 άφηνε ανοιχτή την
+πόρτα για την Ανεξαρτησία. Σ’ αυτά τα
+πλαίσια η Αριστερά μέσω των εφημερίδων
+της άρχισε να μετακινεί την έμφαση στο
+σύνθημα Αυτοδιάθεση-Ένωση, από την
+Ένωση στην Αυτοδιάθεση και σιγά σιγά στο
+«δίκαια και δημοκρατική λύση» του κυπριακού.
+Ήταν φανερό ότι οι υπόγειες ανεξαρτησιακές
+τάσεις στην Αριστερά που είχαν ιστορικές
+καταβολές από τη δεκαετία του 20 και πιο
+πρόσφατα στην υποστήριξη της
+Αυτοκυβέρνησης το 48, άρχισαν να
+επανεμφανίζονται. Φραστικά η νόμιμη
+εφημερίδα του κόμματος, η Χαραυγή,
+απέρριπτε τις «κατηγορίες» ότι προτιμούσε
+την αυτοκυβέρνηση για να μην κατηγορηθεί
+για προδοσία. Σταδιακά, ωστόσο, η Ένωση θα
+υποχωρούσε ολοκληρωτικά από τα λαϊκά
+συνθήματα της Αριστεράς και θα
+αντικαθίστατο από τα «Δημοκρατία»,
+«Δικαιοσύνη», «Ειρήνη» κλπ. - Ιδιαίτερα μετά
+από την έναρξη των διακοινοτικών
+συγκρούσεων. Το τι έγινε μέσα στην ΕΟΚΑ
+εκείνη την περίοδο και πως ερμηνεύτηκαν
+αυτές οι αλλαγές είναι το μεγάλο μυστήριο.
+Από το Γενάρη του 57 οι «Τάιμς οφ
+Σάυπρους» (Ελληνόφωνο και αγγλόφωνο
+περιοδικό που υποστήριζε την ΕΟΚΑ)
+παρατηρούσε, «μετά λύπης», ότι τα μέλη της
+ΕΟΚΑ είχαν αρχίσει να δρουν ανεξέλεγκτα
+υποθάλπωντας τόσο την ένταση στις
+διακοινοτικές σχέσεις όσο και μέσα στην
+Ελληνόφωνη κοινότητα με τις «εκτελέσεις».
+Το Μάρτιο του 1957 ανακαλύφθηκε το
+κρησφύγετο του υπαρχηγού της ΕΟΚΑ
+Γρηγόρη Αυξεντίου στον Μαχαιρά και
+ακολούθησε ο ηρωικός του θάνατος. Στις 21
+του ίδιου μήνα σκοτώθηκε σε ενέδρα ο
+Πετράκης Κυπριανού της ΕΟΚΑ, η μητέρα του
+οποίου υποστηρίζει μέχρι σήμερα ότι έπεσε
+θύμα προδοσίας από τους συντρόφους του. Για τον Αυξεντίου είναι επίσης γνωστές οι
+φήμες. Η παράδοξη ανακάλυψη ενός
+κρησφύγετου στα βουνά, η προδοσία από
+κάποιο μυστηριώδη βοσκό, η φήμη που έφερε
+τον Αυξεντίου σαν φιλελεύθερο αντίβαρο
+στον Γρίβα(6) και η μετέπειτα στροφή της
+ΕΟΚΑ στη συστηματική εκκαθάριση του
+ιδεολογικού «εσωτερικού εχθρού» έχουν
+δημιουργήσει το μύθο ή την πίστη, ότι τον
+Αυξεντίου τον πρόδωσε ο Γρίβας για να τον
+ξεφορτωθεί. Ανάλογες φήμες κυκλοφορούν
+και για άλλους αγωνιστές της ΕΟΚΑ, ενώ για
+τον Γ. Στεφανίδη έχει τεκμηριωθεί ότι ο
+Γρίβας διέταξε την «εκτέλεση του». Η
+σύγκλιση ωστόσο των ιστορικών συγκυριών
+(ανεξέλεγκτη δράση μελών της ΕΟΚΑ,
+προδοσία Κυπριανού τον ίδιο μήνα, πιθανές
+διαφωνίες για την στροφή στην Ανεξαρτησία
+και για την πολιτική των «εκτελέσεων») καθώς
+και η συγκίνηση που προκάλεσε ο θάνατος
+του Αυξεντίου έχουν μετατρέψει αυτή τη φήμη
+σε λαϊκή πίστη.
+Το γεγονός ότι ο πατέρας του Αυξεντίου
+φέρεται να καταδίκασε τις βιαιοπραγίες
+ενάντια στην Αριστερά που ακολούθησαν και
+το ότι πήρε τη θέση του Μακαρίου ενάντια
+στον Γρίβα τον καιρό της ΕΟΚΑ Β’ ενίσχυσε
+ακόμα περισσότερο αυτή τη θεωρία. Η
+τεκμηρίωση ή η απόρριψη της βέβαια
+εξαρτώνται πλέον από το «μυστηριώδη
+καταδότη» - αν υπάρχει.
+Η λαϊκή πίστη, ωστόσο, εκφράζει και μια
+γενικότερη αλήθεια - με τον οργανωμένο ή
+τυχαίο θάνατο του Αυξεντίου αρχίζει
+ουσιαστικά η επίσημη εκστρατεία της ΕΟΚΑ
+ενάντια στην Αριστερά. Τα χέρια του Γρίβα και
+των μασκοφόρων του ήταν πλέον ελεύθερα -
+και οι συνεχείς (έμμεσες βέβαια) φήμες για
+την πιθανότητα ανεξαρτησίας ενίσχυσαν αυτή
+την αναγκαιότητα των επιθέσεων ενάντια
+στην Αριστερά, η οποία με βάση το δικοινοτικό
+εργατικό κίνημα και την ανεξαρτησιακή της
+παράδοση μπορούσε να βγει κερδισμένη από
+τις εξελίξεις.
+Τον Ιούνιο του '57 εντάθηκαν οι φήμες από
+δημοσιογραφικούς και πολιτικούς κύκλους, ότι
+το ΝΑΤΟ προωθούσε «σχέδιο ανεξαρτησίας»
+το οποίο ουσιαστικά μετέτρεπε την Κύπρο σε
+Νατοική βάση. Ήδη από το Μάρτιο του 57 η
+Χαραυγή είχε αρχίσει την εκστρατεία της
+Αριστεράς ενάντια σε τέτοια λύση, με σύνθημα
+«Μακρυά από το ΝΑΤΟ», «όχι τριμερή». Από
+τον Ιούλιο η Αριστερά, μέσα σε συνθήκες
+ημιπαρανομίας αρχίζει μια σειρά δημόσιων
+εκδηλώσεων με πικετοφορίες στις οποίες
+κυριαρχούν συνθήματα όπως «όχι
+διαμελισμό», «όχι τριμερή», «Δημοκρατική
+δίκαιη λύση», «Απόλυση Κρατούμενων»,
+«Επιστροφή Αρχιεπισκόπου».
+{{:wiki:media:magazines:traino:traino10_eoka3.png?400|}}
+//Η μάνα του Π. Κυπριανού καταγγέλλει ότι και ο γιος της
+προδόθηκε από «συναγωνιστές» του, της ΕΟΚΑ//
+---
+**3. Η Πολιτικοποίηση της
+Τρομοκρατίας: Από τις
+απειλές, στους ξυλοδαρμούς
+και τις δολοφονίες (δεύτερο
+εξάμηνο του 57)**
+Ο Αύγουστος ήταν ο μήνας των «μεγάλων
+μαχαιριών». Στις 4 Αυγούστου μασκοφόροι
+της ΕΟΚΑ ξυλοκόπησαν τον Μαρίνο Πούρο
+από το Αυγόρου και τον έδεσαν σε πάσαλλο,
+στη μέση του χωριού. Την επόμενη έγινε
+συγκέντρωση διαμαρτυρίας στην Αυγόρου
+δείχνοντας ότι άρχισε να διαμορφώνεται μια
+μαζική αντίδραση στις επιθέσεις των
+μασκοφόρων. Ακολούθησαν ωστόσο και άλλες ανάλογες επιθέσεις. Στις 15
+Αυγούστου έγινε επίθεση στο οίκημα των
+συντεχνιών στο Σπαθαρικό.
+{{:wiki:media:magazines:traino:traino10_eoka4.png?400|}}
+//Νεαροί υψώνουν τη Μαύρη Σημαία στη Λύση για τη δολοφονία του συντεχνιακού Πέτρου από τους μασκοφόρους - Γεννάρης 1958//
+---
+Στις 16 Αυγούστου οι Κυπριακές εφημερίδες
+έγραφαν ότι ο Μακάριος πήρε θέση ενάντια
+στην πρωτοβουλία του ΝΑΤΟ - μια θέση που
+ενίσχυε την Αριστερά στην Κύπρο και κατά
+πάσα πιθανότητα προκάλεσε (γι’ αυτό το λόγο)
+την οργή της ακροδεξιάς του Γρίβα που
+έβλεπαν την αριστερά να επανεμφανίζεται
+στους δρόμους διεκδικώντας «λύση έξω από το
+ΝΑΤΟ», και να αμφισβητεί την απόλυτη
+ηγεμονία της ΕΟΚΑ. Η προσπάθεια
+οικειοποίησης του Μακαρίου (και των θέσεων
+του) από την Αριστερά ήταν για αυτή το
+νομιμοποιητικό χαρτί για να επιστρέφει ξανά
+στην πολιτική διεκδίκηση μετά τη διπλή επίθεση
+του '55 από την ΕΟΚΑ και την Αποικιοκρατία.
+Στις 22 Αυγούστου η Χαραυγή που
+προηγουμένως ανέφερε τις επιθέσεις των
+μασκοφόρων χωρίς πολιτικό σχόλιο
+αποφασίζει να κατονομάσει την εκστρατεία
+τρομοκρατίας. Σε άρθρο της για τον
+ξυλοδαρμό του συντεχνιακού Γεώργιου
+Χριστοφόρου Καττίζη από το χωριό Σύγκραση
+τονίζει ότι είναι το 8ο θύμα σε ένα μήνα και ότι
+οι επιθέσεις έχουν πολιτικούς στόχους, και
+κάνει φυσικά έκκληση στο όνομα της
+ενότητας να σταματήσουν. Ακολουθούν όμως
+νέες επιθέσεις και ξυλοδαρμοί αριστερών στο
+Λιοπέτρι και τη Δερύνεια.
+Στις αρχές του Σεπτέμβρη η Αριστερά αντιδρά
+με ανοιχτές δημόσιες εκδηλώσεις στο
+Λευκόνοικο, τα Τέμβρια, το Μαραθόβουνο, την
+Αγία Νάπα, την Αγκαστίνα κλπ. Η έκταση των
+κινητοποιήσεων σε όλη την Κύπρο δείχνει, ως
+ένα σημείο, την ένταση που πρέπει να
+προϋπήρχε σε διάφορες περιοχές από καιρό. Η ΕΟΚΑ όμως συνέχισε. Κατά τον Σεπτέμβριο
+γύρω στα 40 άτομα (στελέχη της Αριστεράς)
+σε διάφορα χωριά της Καρπασίας πήραν
+απειλητικές επιστολές από την οργάνωση,
+ενώ στην Αγία Τριάδα μασκοφόροι
+λιθοβόλησαν τον Πέτρο Παπαγιάννη. Ο
+στόχος αυτών των επιθέσεων ήταν και ταξικός
+και πολιτικός - όταν στις 6 Σεπτεμβρίου οι
+μασκοφόροι συνέλαβαν και πυροβόλησαν τον
+Κτωρή Μιχαήλ, στέλεχος της ΠΕΟ από την
+Σκυλλούρα τον ρώτησαν «Εσύ είσαι ο Κτωρής
+που ιδρύεις παραρτήματα συντεχνιών και
+εκφωνείς λόγους;»
+Η πολιτικοποίηση των επιθέσεων των
+μασκοφόρων δημιούργησε ένα ρήγμα και
+στην ίδια τη δεξιά καθώς σε ορισμένα χωριά,
+όπως τον Γερόλακκο, δεξιοί και αριστεροί
+έβγαλαν κοινή ανακοίνωση ενάντια στην
+τρομοκρατία. Στις 13 Σεπτεμβρίου
+ανακοίνωση για αποφυγή της βίας έβγαλε και
+ο Γεννάδιος που αντικαθιστούσε τον
+αρχιεπίσκοπο Μακάριο.
+Ακολούθησαν ωστόσο νέες επιθέσεις στον
+Κάτω Δρυ και τον Άγιο Αμβρόσιο. Τον
+Οκτώβριο η εκστρατεία της ΕΟΚΑ υποτόνισε
+κάπως για να ξαναρχίσει δυναμικά τον
+Νιόβρη. Στα μέσα του Νιόβρη στην Αλάμπρα
+απειλήθηκαν οι εφημεριδοπώλες της
+Χαραυγής και ακολούθησαν νέες απειλές στα
+Λύμπια και την Τύμπου.
+Η οριστική απόρριψη του σχεδίου Σπάακ (Γ.Γ.
+του ΝΑΤΟ) από το Μακάριο εκείνο το μήνα
+και οι αυτονόητοι πανηγυρισμοί της Αριστεράς για τη δικαίωση της, οδήγησαν σε
+νέα ένταση. Στις 26 Νοεμβρίου δολοφονείται
+ο Παναής Τσάρος από την Ασσια, στέλεχος
+της Αριστεράς και αδελφός του καφετζή του
+συλλόγου των αριστερών που απειλήθηκε
+λίγες μέρες πριν από μέλη της ΕΟΚΑ. «Θα
+σε κανονίσουμε αργότερα» του είπαν όταν
+τους προκάλεσε σε μια δημόσια
+αντιπαράθεση να αποδείξουν ότι ήταν
+«προδότης». Η κηδεία του Τσάρου είχε τη
+μορφή εκδήλωσης διαμαρτυρίας αλλά η
+Χαραυγή και η ηγεσία του ΑΚΕΛ (με την
+ελπίδα του κατεϋνασμού των πνευμάτων) δεν
+κατονόμασαν την ΕΟΚΑ σαν υπεύθυνους. Η
+μαζική συμμετοχή στην κηδεία και τα
+μνημόσυνα έδειχναν καθαρά ότι στην βάση
+της Αριστεράς άρχιζε να διαμορφώνεται μια
+δυναμική αντίδραση. Οι επιθέσεις βέβαια
+συνεχίζονταν αλλά μάλλον η ηγεσία της
+Αριστεράς έλπιζε ότι οι ψυχραιμότεροι θα
+συγκρατούσαν το Γρίβα και τους
+μασκοφόρους του. Προς το τέλος του
+Νιόβρη έγιναν νέες επιθέσεις και ξυλοδαρμοί
+στα Γ άστρια, την Αλάμπρα, την Αυγόρου και
+το Βαρώσι.
+**Το γεγονός ότι οι επιθέσεις προχώρησαν
+από τις απειλές, στους ξυλοδαρμούς και
+μετά στις δημόσιες εκτελέσεις, όπως και
+το γεγονός ότι γίνονταν σε συγκεκριμένες
+περιόδους** ημερών που ακολουθούσαν
+σημαντικά γεγονότα (δημόσιες εκδηλώσεις
+της Αριστεράς / Ιούλιος/Αύγουστος,
+δηλώσεις του Μακαρίου για το ΝΑΤΟ /
+Νιόβρης) **δείχνει αρκετά καθαρά ότι δεν
+επρόκειτο για ανεξέλεκτη δράση αλλά για
+συντονισμένη εκστρατεία βάσει σχεδίου.**
+Η ιδεολογική κάλυψη αυτής της εκστρατείας
+περιλάμβανε τις κλασσικές κατηγορίες ότι τα
+θύματα ήταν ενάντια στην ΕΟΚΑ αλλά εκείνο
+το φθινόπωρο οι κατηγορίες και τα
+εγκλήματα «προδοσίας» αναβαθμίστηκαν στα
+πλαίσια μιας συνολικής εκστρατείας
+«Ελληνοχριστιανικής διαπαιδαγώγησης».
+Απειλούνταν και ξυλοφορτώνονταν
+καφετζήδες γιατί άνοιγαν τα καφενεία
+Κυριακή πρωί και δεν πήγαιναν στην
+εκκλησία, κατηγορούνταν σαν προδότες όσοι
+είχαν επαφές με Τουρκόφωνους και ακόμα
+περισσότερο όσοι δεν υπάκουαν τις διαταγές
+της ΕΟΚΑ να συναλλάσσονται εμπορικά μόνο
+με Έλληνες.
+Ο Ελληνισμός που είχαν μάθει οι Κύπριοι στα
+σχολεία έπαιρνε τώρα σάρκα και οστά σαν
+κράτος και εξουσία.
+Όταν στις αρχές Δεκεμβρίου η Αριστερά
+οργάνωσε διαδηλώσεις για την υποστήριξη
+της προσφυγής στον ΟΗΕ και για καταδίκη
+του «Αγγλοαμερικανικού Ιμπεριαλισμού»
+ακολούθησαν νέες επιθέσεις - στο Τρίκωμο,
+και την Πηγή ενώ στο Φρέναρος μασκοφόροι
+απείλησαν τους εργάτες να μην κάνουν
+Απεργία. Αυτές οι επιθέσεις ήταν μάλλον
+τοπικές αντιδράσεις των στελεχών της
+ΕΟΚΑ γιατί γύρω στα Χριστούγεννα ξεκίνησε
+από το Τρίκωμο μια νέα εκστρατεία για την
+υποταγή της Αριστεράς - τα περίφημα
+«πρωτόκολλα τιμής» τα οποία καλούνταν να
+υπογράψουν οι αριστεροί. Τα «πρωτόκολλα»
+αναγνώριζαν σαν μόνη υπεύθυνη αρχή την
+εθναρχία και σκόπευαν να απομονώσουν την
+Αριστερά σαν «προδοτική διασπαστική» γιατί
+δεν δέχονταν να παραχωρήσει στον
+Αρχιεπίσκοπο απόλυτη ελευθερία
+αποφάσεων. (Αμφισβητούσε δηλαδή τα
+απολυταρχικά δικαιώματα της εθναρχίας
+στον Ελληνο-Χριστιανισμό που προωθούσε η
+ΕΟΚΑ). Μέσα στο τεταμένο κλίμα της
+εποχής η ηγεσία της Αριστεράς μάλλον
+οδηγήθηκε από τις τοπικές οργανώσεις που
+μετά από 2 χρόνια υποταγής στη βία των
+εθνικόφρονων αντιστάθηκαν με μια
+εκπληκτική γενναιότητα στις απειλές, και
+αρνήθηκαν να υπογράψουν.
+**4. Το δεύτερο στάδιο τον
+σχεδίου: Εξόντωση - Δημόσιες
+εκτελέσεις (αρχές'58)**
+Ο Γρίβας και η ΕΟΚΑ από την άλλη
+βλέποντας την ανεξαρτησία να έρχεται ήταν
+αποφασισμένοι για το τελικό στάδιο: «την
+εξόντωση». Έγραφε, ο Γρίβας στον Άνθιμο,
+το Γενάρη του 1958:
+**«ενδεικνύονται να τους εξοντώσουμε ως
+πολιτική οντότητα ώστε να μην είναι πλέον
+υπολογήσιμος, δυνάμενος διά των
+αποφάσεων του να επηρεάζει το εθνικό
+ζήτημα ως συνέβαινε μέχρι τούδε».(7)**
+Ο δε Σπύρος Παπαγεωργίου, έμπιστος του
+Γρίβα και Ιστορικός της ΕΟΚΑ σημειώνει:
+«Ήτο πιθανόν ότι προέβλεπε τη λήξη του
+αγώνος και διά τούτο επεδίωκε να αφαιρέσει απ'
+αυτούς πάσα πιθανότητα επιτυχής αναμίξεως
+εις την πολιτικήν ζωή της νήσου».(8)
+Η αύξηση των επιθέσεων κορυφώθηκε στις
+του Γενάρη όταν ένοπλοι μασκοφόροι
+επετέθηκαν ταυτόχρονα στην Κώμα του
+Γιαλού και στη Λύση δολοφονώντας επί
+τόπου τους τοπικούς ηγέτες της Αριστεράς
+Ηλία Ττοφάρη και Μιχάλη Πέτρου αντίστοιχα.
+Οι επιθέσεις και οι δολοφονίες έγιναν στα
+καφενεία της Αριστεράς στο κάθε χωριό και
+ήταν φανερό ότι ο στόχος ήταν η
+τρομοκράτηση της αριστεράς γενικά. Ήδη
+από το φθινόπωρο είχαν αρχίσει οι επιθέσεις
+στους συλλόγους αλλά αυτή η διπλή δημόσια
+δολοφονία το ίδιο βράδυ σε δυο διαφορετικά
+χωριά σήμαινε και την αρχή της νέας φάσης
+«εθνικής εκκαθάρισης». Την εξάλειψη της
+Αριστεράς έξω από τα αστικά κέντρα.
+Τις επόμενες μέρες ακολούθησε ένα κύμα
+κατακραυγής με ανακοινώσεις από ιερείς και
+τοπικούς παράγοντες (Κισσόνεργα,
+Λακατάμια) ενάντια στον «αδελφοκτόνο
+πόλεμο». Ωστόσο ο Γρίβας ήταν μάλλον
+αμετάπειστος - όπως σημειώνει για τις
+αντιδράσεις στις δολοφονίες του Γενάρη:
+«Η τακτική μας έναντι της Ακελινής
+προδοσίας παρέμεινεν αμετάβλητος μέχρι
+τέλους παρά την αντίδρασιν ισχυρών
+παραγόντων εν Κύπρω και εν Ελλάδι,
+μερίδος του Ελληνικού τύπου και του
+Αρχιεπισκόπου Μακαρίου προς τας οποίας
+ουδεμίαν σημασίαν έδωκα [...]» και προσθέτει
+«Δεν πρόκειται βεβαίως να αποκαλύψω το όλον
+σχέδιον εξουδετερώσεως πόσης
+κομμουνιστικής αντιδράσεως, το οποίον
+εφήρμοσα με συνετήν εμμονήν, παρά τας ρηθείσας αντιδράσεις».
+{{:wiki:media:magazines:traino:traino10_eoka5.png?400|}}
+//Σκηνές εμφυλίου: πρώτη σελίδα της «Χαραυγής» μετά από τις
+δολοφονίες του Μένοικου και του Γιασουμή - Μάης '58//
+---
+Η μη αποκάλυψις του «σχεδίου» και μετά το
+τέλος της ΕΟΚΑ (οπότε έγραψε και τα
+απομνημονεύματα του) μπορεί να σημαίνει ότι
+το σχέδιο θα συνεχιζόταν και μετά και αυτό
+ίσως εξηγεί γιατί στα απομνημονεύματα εκτός
+από τις γενικές γραμμές δεν αναφέρεται στις
+λεπτομέρειες του «σχεδίου».
+Στο τέλος του Γενάρη η τρομοκρατία
+απλώθηκε και στην Πάφο με απειλές για
+εκτελέσεις. Τον Φεβρουάριο η ένταση
+κορυφώθηκε καθώς το σύνθημα «είναι ο
+κατάλληλος καιρός να κτυπήσουμε τους
+κομμουνιστές» άρχισε να απλώνεται σ’ όλη
+την Κύπρο οδηγώντας σε νέα επίπεδα τις
+απειλές, τους εκβιασμούς και τις
+παρακολουθήσεις αριστερών από οπαδούς
+της ΕΟΚΑ.
+Στις 27 Φεβρουάριου η Χαραυγή δημοσίευσε
+άρθρο - καταγγελία σχετικά με μια μυστική
+οργάνωση με το όνομα ΥΑΚΑ (Υπηρεσία
+Αντιμετώπισης Κομμουνιστικής Αντιδράσεως)
+που φερόταν να στόχευε να εξαφανίσει την
+Αριστερά. Γράφτηκαν μετά μερικά συνθήματα
+στο όνομα της οργάνωσης, αλλά απ' ότι
+φαίνεται η Χαραυγή αναφερόταν στο
+«σχέδιο» του Γρίβα (όπως αυτός είχε γράψει
+πριν ένα μήνα στον Άνθιμο).
+Στις αρχές του Μάρτη ο διευθυντής της
+Χαραυγής παράλαβε επιστολή - βόμβα με το
+εξής σημείωμα «η βόμβα αυτή η οποία δεν
+πρόκειται να εκραγεί είναι μια προειδοποίηση
+για την προδοτική γραμμή της εφημερίδας
+σας. Εάν συνεχίσετε θα εκτελεσθείτε, ΕΟΚΑ,
+Ο Αρχηγός Διγενής». Την ίδια μέρα έγινε
+δολοφονική επίθεση μασκοφόρων ενάντια
+στον εργάτη Ανδρέα Χριστάκη (Ανδρούτσου)
+από την Ασσια.
+Οι απειλές και οι επιθέσεις συνεχίστηκαν το
+Μάρτιο αλλά πήραν νέες διαστάσεις με τους
+εορτασμούς της 25ης Μαρτίου. Στην
+Αυγόρου έγιναν εκτεταμένα επεισόδια όταν
+αριστεροί άνδρες και γυναίκες
+αποκλείστηκαν μέσα στην εκκλησία και
+ξυλοκοπήθηκαν από δεξιούς μασκοφόρους.
+Προς το τέλος του μήνα έγιναν νέα επεισόδια
+στο Αυγόρου, το Βαρώσι, το Λάπαθος, τον
+Αγιο Σέργιο, τη Γύψου, τη Βατυλή, την Άχνα,
+το Λιοπέτρι, το Λευκόνοικο.
+{{:wiki:media:magazines:traino:traino10_eoka_stats.png?600|}}
+//* Στην παρένθεση αριθμός πολιτών που πέθαναν κατά τις διακοινοτικές ταραχές
+Η ΕΟΚΑ έκανε 265 εκτελέσεις. 131 Ε/Κ (Ελληνοκυπρίων) και 134 Τ/Κ (Τουρκοκυπρίων) και Άγγλων.
+Το μόνο «Απελευθερωτικό κίνημα» στον κόσμο που σκότωσε περισσότερους «προδότες» παρά
+κατακτητές.//
+---
+Στις αρχές του Απρίλη η Αριστερά απάντησε
+με μια σειρά μαζικών εκδηλώσεων ενάντια
+στην τρομοκρατία των οποίων η μαζικότητα
+έδειχνε ότι η όξυνση και η πόλωση
+κορυφώνονταν. Στις 3 Απριλίου, στο έξω
+Μετόχι 10 μασκοφόροι που αναζητούσαν
+κάποιον βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα πλήθος που διαμαρτυρόταν για την τακτική
+τους και πυροβόλησαν αδιάκριτα
+πληγώνοντας αρκετούς. Η επίθεση στο έξω
+Μετόχι προκάλεσε νέες αντιδράσεις και
+διαδηλώσεις της Αριστεράς αλλά οι
+επιθέσεις συνεχίστηκαν. Στις 5 Απριλίου
+ξυλοκοπήθηκε η Παναγιώτα Κώστα στη
+Γύψου, ενώ στις 16 Απριλίου έγινε επίθεση
+ενάντια στον Κυριάκο Τούπη ποδοσφαιριστή
+της Σαλαμίνας, στο Λεονάρισο. Ακολούθησε
+επίθεση στο σπίτι της αρραβωνιαστικιάς του
+όπου έγιναν νέες βιαιοπραγίες - οι δε
+εθνικόφρονες δήλωσαν στην κοπέλλα ότι
+«αν ήθελε άντρα έπρεπε να πάρει δεξιό και
+όχι αριστερό προδότη».
+Εν τω μεταξύ όσο πλησίαζε το Πάσχα
+αυξάνονταν και οι φήμες ότι θα γίνονταν
+νέες συντονισμένες παγκύπριες επιθέσεις.
+Στις 17 Απριλίου έγινε επίθεση στην Αγία
+Βαρβάρα ενώ στο Πραστειό ο ιερέας [το κείμενο κόβεται εδώ...]
+{{:wiki:media:magazines:traino:traino10_eoka6.png?400|}}
+//Εργατική διαδήλωση διαμαρτυρίας//
+---
+**5. Ολοκληρωτικός Πόλεμος:
+Εθνικός διαχωρισμός και
+δημόσιες εκτελέσεις -
+βασανιστήρια**
+Μέχρι το τέλος του Απρίλη έγιναν
+καταγγελίες για επεισόδια στην Κανναβιού,
+τη Βιτσάδα, τη Μεσόγη.
+Αυξανόμενα στην Κύπρο διαμορφωνόταν ένα
+κλίμα εμφυλίου πολέμου καθώς οι αριστεροί
+επέμεναν να ανοίγουν τους συλλόγους τους,
+να μην υπογράφουν αυτά που διέταζε η
+ΕΟΚΑ και να οργανώνουν μαζικές
+εκδηλώσεις διαμαρτυρίας.
+Η ηγεσία της Αριστεράς δύσκολα
+συγκροτούσε τον κόσμο της. Ήδη από το
+Πάσχα άρχισαν και οι δεξιοί στα εργατικά
+προάστεια της Λευκωσίας (στα οποία ήταν
+μειοψηφία) να παραπονιούνται ότι
+αντιμετωπίζουν κίνδυνο από τους
+αριστερούς. Εν τω μεταξύ είχαν αρχίσει
+ανάλογες κινήσεις και στην Τουρκόφωνη
+κοινότητα. Ο απώτερος στόχος της ΕΟΚΑ
+και της ΤΜΤ όπως έδειξαν μετά ήταν να
+διαχωριστούν οι δυο κοινότητες με γραμμές
+αίματος και το απαραίτητο βήμα γι’ αυτό το
+διαχωρισμό ήταν η διάσπαση του
+συνδικαλιστικού κινήματος που συνένωνε
+τους εργάτες των 2 κοινοτήτων.
+Την πρώτη του Μάη του '58 η εργατική τάξη
+της Κύπρου γιόρτασε για τελευταία φορά
+ενωμένη. Ήταν μια συγκινητική στιγμή όπου
+Ελληνόφωνοι και Τουρκόφωνοι παρέλασαν
+με συνθήματα και στις 2 γλώσσες και
+κόκκινες σημαίες ενάντια στην καταιγίδα που
+ερχόταν. Η Ανεξαρτησία απείχε μόνο 2
+χρόνια και αυτό το ταξικό κίνημα του οποίου
+οι Ιστορικές ρίζες πήγαιναν πίσω στις κοινές
+χριστιανο-μουσουλμανικές εξεγέρσεις του
+ου αιώνα και στην ανεξαρτησιακή ταξική ιδεολογία του [[el:groups:cpc|ΚΚΚ]] τη δεκαετία του '20, θα
+αποδεκατιζόταν τους επόμενους μήνες. Παρά την αναμεταξύ τους αντιπαράθεση η
+ΕΟΚΑ και η ΤΜΤ εξαπέλυσαν μια σχεδόν
+συνδυασμένη επίθεση ενάντια στο αριστερό
+εργατικό κίνημα των 2 κοινοτήτων τον Μάιο
+του 1958. Την πρώτη του Μάη κάηκε η λέσχη
+προοδευτικών Τουρκοκύπριων στη Λευκωσία
+και κατά τους επόμενους μήνες χιλιάδες
+μέλη της ΠΕΟ αναγκάστηκαν από την ΤΜΤ
+να γραφτούν σε Τούρκικες συντεχνίες.
+Η ΕΟΚΑ συνέχισε τη δίκιά της εκστρατεία με
+επιθέσεις στη Μεσόγη, Τύμπου, Ξυλοφάγου,
+Ανάγια. Οι επιθέσεις των 2 οργανώσεων του
+'58 έμοιαζαν σχεδόν συντονισμένες:
+Στις 21 Μαΐου η ΤΜΤ έκανε δολοφονική
+απόπειρα ενάντια στον Τουρκόφωνο
+συντεχνιακό Αχμέτ Σατη. Στις 22
+ξυλοκοπήθηκε από οπαδούς της ΕΟΚΑ ο
+μπουφετζής του συλλόγου των αριστερών
+της Αχερίτου. Στις 24 η ΕΟΚΑ Αμμοχώστου
+αποφάσισε φαίνεται ότι οι ξυλοδαρμοί, οι
+τραυματισμοί και οι ανεπιτυχείς απόπειρες
+δολοφονίας δεν αρκούσαν. Εκείνη τη μέρα
+έγιναν 2 νέες δολοφονίες αριστερών που
+όπως και κείνες του Γενάρη είχαν το στοιχείο
+της ποιοτικής αναβάθμισης.
+Το Γενάρη ήταν δημόσιες εκτελέσεις για
+παραδειγματισμό - το Μάιο ήταν δημόσια
+βασανιστήρια για εκφοβισμό. Οι δυο νεκροί
+του Μάη ήταν ο Σάββας Μενοίκου από τις
+Γούφες (ένα μικρό χωριό δίπλα στο
+Λευκόνοικο) και ο Τάκης Γιασουμή από τη
+Γύψου. Το Μένοικο τον συνέλαβαν οι
+μασκοφόροι καθώς γύριζε από τη δουλειά
+του, τον πήραν στην αυλή της εκκλησίας του
+Λευκόνοικου και ενώπιον των ιερέων και των
+εθνικόφρονων του χωριού τον έφτυσαν
+ομαδικά και μετά τον σκότωσαν με
+λιθοβολισμό. Μερικές αναφορές λένε ότι στο
+τέλος κατούρησαν πάνω στο πτώμα.
+Λίγα μίλια πιο πέρα, στη Γύψου
+δολοφονήθηκε ο Τάκης Γιασουμή, οδηγός,
+γιατί δεν υπάκουσε στη διαταγή της ΕΟΚΑ να
+μην παίρνει αριστερούς εργάτες στις
+δουλειές τους. Ο τρόπος δολοφονίας ήταν
+επίσης φρικιαστικός - του έβγαλαν τα μάτια.
+Την επόμενη ήταν η σειρά της ΤΜΤ -
+πυροβολήθηκε ο αριστερός συντεχνιακός
+Φαξίλ Οντούρ Σελλά.
+Οι δυο οργανώσεις όχι μόνο κτυπούσαν τον
+ίδιο στόχο στην κοινότητα της κάθε μιας αλλά
+μερικές φορές συμπλήρωναν η μια την άλλη.
+Στις 20 Ιουλίου λ.χ. Ο Μουσταφά Ιμπραχήμ
+πυροβολήθηκε από την ΕΟΚΑ. Ο Μουσταφά
+ήταν βέβαια Τουρκόφωνος, αλλά ήταν
+γνωστός αριστερός συνδικαλιστής που
+κατέφυγε στον «Ελληνικό» τομέα της
+Αμμοχώστου γιατί τον αναζητούσε η ΤΜΤ να
+τον σκοτώσει. Η ΕΟΚΑ συμπλήρωσε τη
+δουλειά της ΤΜΤ και κατηγόρησε μάλιστα
+και το Μιχάλη Πουμπουρή που τον πήρε στο
+νοσοκομείο για προδοσία!
+**6. Η αντίδραση των εργατών
+και η κληρονομιά τον Γρίβα
+(Μάης ('58)**
+Η αντίδραση ωστόσο των εργατών ήταν πέρα
+από τα αναμενόμενα. Προς το τέλος του Μάη
+ξέσπασαν απεργίες στις πόλεις και έγιναν μέχρι
+και επιθέσεις ενάντια στα οικήματα των δεξιών
+συντεχνιών που εθεωρούνταν απεργοσπάστες
+από τους αριστερούς εργάτες, παρά τις
+εκκλήσεις της ηγεσίας της Αριστεράς.
+Επίσης, αν και η Χαραυγή το διέψευσε,
+φαίνεται ότι η οργή για τις δολοφονίες
+έβγαλε στην επιφάνεια έντονα το
+κρυφο-ανεξαρτησιακό αίσθημα της
+Αριστεράς. Στην κηδεία του Γιασουμή υπήρχε
+ένα στεφάνι με την επιγραφή «Ζήτω η
+Αυτοκυβέρνηση».
+Στις 25 του Μάη δολοφονήθηκε στα Πέρα
+ορεινής ο Ανδρέας Σακκάς και πάλι ηγετικό
+τοπικό στέλεχος της Αριστεράς. Αυτή τη
+φορά η ΕΟΚΑ αποφάσισε να εμποδίσει την
+έκφραση διαμαρτυρίας ακόμα και στις
+κηδείες. Απείλησε ότι θα εκτελούσε όποιον
+πήγαινε στην κηδεία. Η κηδεία βέβαια έγινε
+σαν διαμαρτυρία, αλλά λίγοι ντόπιοι
+παρευρέθηκαν.
+Οι διαδηλώσεις και οι απεργίες συνεχίστηκαν
+με ιδιαίτερη ένταση και η απειλή βίαιων
+συγκρούσεων και εμφυλίου ήταν πλέον
+πραγματικότητα. Οι Αριστεροί εργάτες στις
+πόλεις φαίνονταν ανεξέλεκτοι από την
+ηγεσία και κάθε νέα δολοφονία όξυνε τα
+πνεύματα ακόμα περισσότερο.
+Τελικά χρειάστηκε παρέμβαση όχι μόνο του
+Αρχιεπισκόπου Μακαρίου αλλά και της
+Ελληνικής κυβέρνησης για να ελεχθεί το
+«σχέδιο» του Γρίβα. Τον Ιούνιο ξέσπασαν
+νέες αιματηρές συγκρούσεις ανάμεσα σε
+Τουρκόφωνους και Ελληνόφωνους βάζοντας
+για λίγο στο περιθώριο τον άλλο εμφύλιο
+μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς. Τον Ιούλιο τα
+επεισόδια επαναλήφθησαν. Την πρώτη του
+Ιούλη μάλιστα έγιναν επεισόδια στην Άχνα
+ανάμεσα σε μασκοφόρους και αριστερούς
+πολιτοφύλακες (είχαν εξοπλιστεί λόγων των
+διακοινοτικών συγκρούσεων). Τραυματίστηκε
+σοβαρά ο Ανδρέας Αχνιώτης. Τον Ιούλιο και
+τον Αύγουστο έγιναν νέες επιθέσεις στην
+Αυγόρου, στο Σπαθαρικό, στο Σύγκληπο, στο
+Μαραθόβουνο, στη Δερύνεια, στον Άγιο
+Θεόδωρο Αγρού, κ.λ.π. Θα ήταν περιττό να
+συνεχίσει κανείς αυτή την μακάβρια αναφορά.
+Αξίζουν μόνο να αναφερθούν 2
+χαρακτηριστικά παραδείγματα από το
+υπόλοιπο του 1958. Στις 26 Αυγούστου η
+χρονη Δέσποινα Κουτσούρη σκοτώθηκε
+από πυροβολισμό μασκοφόρων όταν τους
+είδε και άρχισε να φωνάζει «Παναγία μου
+βουράτε τζιαι εν να σκοτώσουν τον παπά
+μου». Τον Οκτώβριο οι μασκοφόροι της
+ΕΟΚΑ μπήκαν στο σπίτι του Μιχάλη
+Μαλακτού, αριστερού από το Βασίλι και τον
+πυροβόλησαν εν ψυχρώ. Όταν η γυναίκα του
+έβαλε τις φωνές και άρχισε να διαμαρτύρεται
+την κτύπησαν ώσπου της έσπασαν την
+ωμοπλάτη. Ύστερα έφυγαν. Αξίζει να
+σημειωθεί ότι οι δολοφονίες και οι βιαιότητες
+ενάντια στην αριστερά δεν σταμάτησαν το
+. Οι μασκοφόροι είχαν γίνει κράτος εν
+κράτει στην ύπαιθρο και εντάχθηκαν στις
+παραστρατιωτικές οργανώσεις που
+δημιούργησαν μετά το '60 οι καπετάνιοι της
+ΕΟΚΑ για να εμπεδώσουν την εξουσία τους.
+Ήδη από το τέλος του 1959 ο τομεάρχης
+Πιτσιλιάς με διαταγή του διαβεβαίωνε τις
+ομάδες του ότι «η ΕΟΚΑ δε διελύθη ούτε θα
+διαλυθεί αλλά θα υφίσταται ως κόμμα πιθανόν
+υπό άλλο όνομα αλλά όχι υπό άλλη γραμμή».
+Η πολιτική έκφραση αυτής της
+κομματικοποίησης των καπετάνιων (της
+μεταφοράς δηλαδή μιας αυταρχικής
+παραδοσιακής πολιτικής πρακτικής στον
+πολιτικό βίο της νεοσύστατης Δημοκρατίας)
+έγινε με το ΕΔΜΑ. Η πίεση των καπετάνιων
+να επανδρώσουν το νέο κρατικό μηχανισμό
+συνοδευόταν και από ανοικτές απειλές
+διεύρυνσης της τρομοκρατίας. Όπως
+αποκάλυψε ο Θ. Δέρβης το 1960, ο Μακάριος
+του είχε δείξει ένα κατάλογο τομεαρχών που
+έπρεπε να διοριστούν στον κρατικό
+μηχανισμό «ειδάλλως θα εδημιουργήτο
+κίνδυνος καπετανάτων, όπως συμβαίνει
+σήμερον με τους προσωπιδοφόρους των
+χωριών». Μια προσφιλής τακτική αυτών των
+καπετάνιων (αναμφίβολα και αυτό μέρος του
+«σχεδίου» του Γρίβα) ήταν να υποχρεώνουν
+αριστερούς να κάνουν δημόσιες δηλώσεις
+ότι απαρνούνται ή ότι δεν ήταν ποτέ μέλη
+των αριστερών συντεχνιών. Οι εφημερίδες
+του 61-62 έχουν αρκετές τέτοιες δηλώσεις
+που σκόπευαν όχι μόνο στον εξευτελισμό
+του ιδίου του ατόμου αλλά και στην
+τρομοκράτηση των αριστερών γενικότερα.
+Ένα δείγμα τέτοιας δήλωσης, που αναφέρει
+ο Γ. Λιλλήκας, στην κλασσική του μελέτη για
+τα καπετανάτα της ΕΟΚΑ, είναι και το
+ακόλουθο:
+«Οι υποφαινόμενοι Δημήτριος Παναγή και
+Παύλος Χρίστου εξ Αραδίππου, δηλούμεν ότι
+ουδέποτε υπήρξαμεν μέλη κομμουνιστικών
+σωματείων ή Συντεχνιών και προσχωρούμε
+ίδια βουλήσει και θελήσει εις το ελεύθερο
+εργατοϋπαλληλικόν Σωματείον του χωριού
+μας, το οποίον ευρίσκεται πρωτοπόρον εις
+τας εργατικός και εθ νικάς επιδιώξεις».
+Την ίδια ακριβώς τακτική ακολούθησε και η
+ΤΜΤ ανάμεσα στους Τουρκόφωνους. Αλλά
+στα πρώτα χρόνια της Δημοκρατίας δεν
+έλειψαν και οι δολοφονίες. Το 1962 λ.χ.
+δολοφονήθηκε ο Δημήτρης Χριστοδούλου,
+στέλεχος της αριστεράς - το 4ο θύμα των
+μασκοφόρων στην Αχερίτου.
+Την ίδια περίοδο η ΤΜΤ δολοφονούσε τους
+δημοσιογράφους Χικμέτ και Γκιούρκαν που
+έκδιδαν την εφημερίδα Τζιουμχουριστ
+κλείνοντας έτσι και την τελευταία φωνή
+αντίστασης στην «εθνική ολοκλήρωση» της
+Τουρκοκυπριακής κοινότητας. Το
+εντυπωσιακό με αυτή τη δολοφονία είναι ότι
+ο κατηγορούμενος Ραούφ Ντεκτάς είχε σαν
+μάρτυρα υπεράσπισης στη δίκη, τον
+«καπετάνιο» της ΕΟΚΑ, Πολύκαρπο
+Γιωρκάτζη (και μετέπειτα υπουργό
+εσωτερικών) που προσεκόμισε κασέττες για
+τις επαφές των 2 δολοφονημένων Τ/Κ με
+Ε/Κ, τεκμηριώνοντας έτσι τη θέση της ΤΜΤ
+ότι ήταν «προδότες».(10)
+Η συνεργασία των «άσπονδων εχθρών» δεν
+πρέπει να εκπλήσει. Ο καθένας ήθελε να
+ολοκληρώσει την εθνικοποίηση της
+κοινότητας του και ο στόχος ήταν πάντα
+εκείνοι οι οποίοι αρνούνταν αυτόν τον
+τεχνητό διαχωρισμό.
+{{:wiki:media:magazines:traino:traino10_eoka7.png?400|}}
+//Εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στην κηδεία του I. Ιωάννου που
+δολοφονήθηκε από μασκοφόρους μετά την ανεξαρτησία//
+---
+**7. Η τρομοκρατία της ΕΟΚΑ,
+το κυπριακό κράτος και η
+ηγεμονία τον Ελληνισμού
+στην Κύπρο**
+Η εκτενής αναφορά στην τρομοκρατία των
+μασκοφόρων που έγινε προηγουμένως είχε 2
+στόχους. Κατ’ αρχήν είναι αναγκαίο να
+κατατεθεί η Ιστορική αλήθεια. Για 30 χρόνια
+τόσο οι σύνδεσμοι αγωνιστών όσο και οι
+εθνικόφρονες διανοούμενοι, αρνούνταν την
+ύπαρξη μιας τέτοιας τρομοκρατίας,
+κατηγορώντας τα θύματα σαν «προδότες».
+Το ότι αποφάσισαν το 1992 να παραδεχθούν
+ότι «έγιναν λάθη» και ότι «υπήρχαν προδότες
+σε όλες τις παρατάξεις» (αναιρώντας ότι έτσι
+το επιχείρημα ότι οι επιθέσεις ενάντια στην
+αριστερά γίνονταν γιατί οι αριστεροί ήταν
+προδότες) δεν αποκαθιστά την ιστορική
+αλήθεια. Οι δολοφονίες, οι ξυλοδαρμοί, οι
+απειλές, οι εκβιασμοί δεν ήταν τυχαία,
+ανεξέλεκτα επεισόδια. Όπως δείχνουν τόσο
+τα ημερολόγια του Γρίβα όσο και οι ιστορικές
+συγκυρίες της ανάπτυξης της τρομοκρατίας,
+οι επιθέσεις των μασκοφόρων έγιναν βάση
+«σχεδίου». Και είναι σεβασμός για το ήθος
+του Αυξεντίου, του Μάτση,(11) του
+Παλληκαρίδη και όσων άλλων αγνών
+ιδεολόγων που συμμετείχαν στην ΕΟΚΑ, να
+διαχωριστούν οι αγώνες τους από την φρίκη
+των μασκοφόρων. Και αξίζει επίσης ένας
+φόρος τιμής, επιτέλους, σ’ όλους εκείνους
+τους επώνυμους και ανώνυμους εργάτες που
+αντιστάθηκαν στην τρομοκρατία
+συντηρώντας ένα πνεύμα αντίστασης που
+αποτελεί την πέμπτουσαν των αγώνων για
+την Ανεξαρτησία και τη Δημοκρατία σ’ αυτό
+τον τόπο.
+Σ’ ένα δεύτερο επίπεδο αυτές οι αναφορές
+έχουν σαν στόχο να δείξουν τις πηγές 2
+αλληλένδετων φαινομένων της κοινωνικής
+ζωής στην Κύπρο τα τελευταία 30 χρόνια -
+του αυταρχισμού του κυπριακού κράτους και
+του φόβου που προκαλούν οι εκστρατείες
+πνευματικής τρομοκρατίας που εξαπολύουν
+κατά καιρούς οι εθνικόφρονες στο όνομα του
+Ελληνισμού. Η τρομοκρατία των μασκοφόρων
+ήταν το αποκορύφωμα μιας τακτικής
+τρομοκράτησης του πληθυσμού για να
+επιβληθεί η ηγεμονία του εθνικισμού που
+εισήχθηκε από την Ελλάδα. Ο εθνικισμός
+ήταν από τις αρχές του αιώνα η ιδεολογία
+της εξουσίας στην Κύπρο και η αποδοχή του
+σήμαινε ότι κάθε αγώνας έπρεπε να
+διεξάγεται σε ένα πλαίσιο συζήτησης το
+οποίο να ελέγχουν οι τοπικές εξουσίες
+(εκκλησία, αστοί, νέοι διανοούμενοι των
+Αθηνών). Στην αρχή χρησιμοποιήθηκαν οι
+απειλές, οι αφορισμοί, οι απολύσεις, ο οικονομικός πόλεμος (βλέπε ένθετο). Αυτή η
+επίθεση εντατικοποιήθηκε μετά το 1948 όταν
+έγιναν ταυτόχρονα οι μαζικές εκδηλώσεις για
+την Αυτοκυβέρνηση και οι ταξικές
+κινητοποιήσεις. Ο Γρίβας όπως γράφει και
+στα απομνημονεύματα του ήθελε να
+συντρίψει εκείνο το κίνημα - και παρά τις
+μεταλλαγές της ηγεσίας του ΑΚΕΛ μετά το
+'49 προς την «εθνική ενότητα» και τον
+«ενωτισμό» ήταν έκδηλο ότι στο κοινό
+αριστερό εργατικό κίνημα των Τουρκόφωνων
+και Ελληνόφωνων οι μνήμες των αγώνων του
+ήταν νωπές. Και το χειρότερο βέβαια για
+τους εθνικιστές (και τις ντόπιες εξουσίες που
+τους στήριζαν) ήταν ότι αυτό το μη-εθνικό
+εργατικό κίνημα θα μπορούσε να είναι ο
+κεντρικός άξονας μιας Ανεξάρτητης
+Κυπριακής Δημοκρατίας βασισμένης στον
+πλουραλισμό αντί στο διαχωρισμό. Έτσι το
+σχέδιο του Γρίβα προχώρησε από την απλή
+τρομοκρατία για επιβολή της θέσης της
+ΕΟΚΑ, στην οργανωμένη εκστρατεία για την
+εξαφάνιση της Αριστεράς μετά το χειμώνα
+του '57 όταν άρχισε να διαμορφώνεται η
+προοπτική της λύσης-Ανεξαρτησίας. Γι' αυτό
+και οι κατηγορίες επεκτάθηκαν από την
+ατεκμηρίωτη κατηγορία της «προδοσίας»
+στα εγκλήματα της:
+α) συνεργασίας με Τούρκους (ακόμα και
+όταν επρόκειτο για άτομα που καταδίωκε
+η ΤΜΤ - ίσως ιδίως για αυτούς)
+β) μη-Χριστιανικής συμπεριφοράς - άνοιγμα
+καφενείων την Κυριακή, αθεϊσμός κλπ.
+γ) υπογραφή δηλώσεων υποταγής στην
+εθναρχία (ηγεσία της δεξιάς) η
+δηλώσεων αποκήρυξης των αριστερών
+ιδεωδών.
+δ) διαφωνία με την τακτική της ΕΟΚΑ η
+ακόμα χειρότερα υποστήριξη άλλων
+λύσεων εκτός ένωσης - Αυτοκυβέρνησης - Ανεξαρτησίας.
+Αυτή η εκστρατεία αποτελούσε εν μέρει την
+ολοκλήρωση της διαδικασίας ελληνοποίησης
+των κυπριών Χριστιανών που άρχισε από τις
+αρχές του αιώνα. Τραβούσε την τελευταία,
+και πιο οδυνηρή, γραμμή στον ακρωτηριασμό
+των κυπριών σε δυο εχθρικές εθνικές
+κοινότητες. Αξίζει λ.χ. να σημειωθεί ότι μέχρι
+το '58 βρίσκει ακόμη κανείς πολλές
+αναφορές στην εφημερίδες για «Οθωμανούς»
+αντί Τούρκους δείχνοντας το ημιτελές της
+εθνικής διαμόρφωσης και διαχωρισμού.
+Μάλιστα τον Απρίλη του '58, 2 μήνες δηλαδή
+πριν τη μαζική έκρηξη των διακοινοτικών
+συγκρούσεων, στην Γαληνόπορνη έγινε
+δέηση για να σταματήσει η ανομβρία στην
+οποία έψαλαν ένας Χριστιανός ιερέας
+χρησιμοποιώντας το Ευαγγέλιο και ένας
+Χότζας χρησιμοποιώντας το κοράνι. Ενώπιον
+Χριστιανών και μουσουλμάνων! Ακόμα δεν
+είχαν καταλάβει ότι ήταν εθνικοί εχθροί.
+Από την άλλη αυτή η εκστρατεία ήταν και μια
+διαδικασία μεταλλαγής του Ελληνισμού από
+υπόσχεση απελευθέρωσης σε κρατική
+εξουσία. Ο Γ ρίβας και τα καπετανάτα του
+έθεταν τις βάσεις, με την τρομοκράτηση του πληθυσμού, για τον αυταρχισμό και την
+ρουσφετολογία του κυπριακού κράτους. Μια
+πολιτική που θα εφάρμοζε αμείλικτα ο
+υπαρχηγός του Γρίβα, Π. Γιωρκάτζης όταν
+έγινε υπουργός εσωτερικών της
+Δημοκρατίας. Το κράτος της Ζυρίχης που με
+τόση υποκρισία οι εθνικόφρονες δείχνουν να
+αντιπαθούν, ήταν ουσιαστικά το κράτος που
+έφτιαξαν οι ίδιοι. Αυτοί το επάνδρωσαν και
+αυτοί χώρισαν τον πληθυσμό σε 3
+κατηγορίες πολιτών: τους Έλληνες
+εθνικόφρονες, τους αριστερούς και τους
+Τούρκους. Ίσως εδώ πρέπει να αναζητήσει
+κανείς τη ρίζα της πολιτικής σχιζοφρένειας
+στην Κύπρο - ότι δηλαδή το σύνταγμα είναι
+πιο φιλελεύθερο από την κοινωνία. Η
+κοινωνία ποτέ δεν ήξερε τι έλεγε το
+σύνταγμα - μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του
+λ.χ. υπήρχε η «πίστη» ότι το σύνταγμα
+απαγόρευε να βγει η Αριστερά στην εξουσία!
+Το σύνταγμα είχε γίνει με πρότυπο τα
+δυτικοευρωπαϊκά φιλελεύθερα συντάγματα,
+ενώ το κράτος ήταν ένα ελληνοχριστιανικό
+κράτος κληρονόμος του αυταρχισμού του
+Γρίβα και της ΕΟΚΑ. Ο Μακάριος το
+χειρίστηκε χωρίς ποτέ να το ελέγχει όπως
+απέδειξε η 15η Ιουλίου.
+Ο αντίκτυπος αυτού του κράτους στην
+κοινωνία ήταν μακροχρόνιος και
+καθοριστικός. Επέβαλε ένα φόβο προς την
+εξουσία και ιδιαίτερα προς τον εθνικισμό. Και
+αυτός ο φόβος ξεκίνησε απ' την τρομοκρατία
+των μασκοφόρων. Οπως παρατηρεί εύστοχα
+ο Peter Loizos «ο Ελληνοκυπριακός
+πληθυσμός πήρε ένα σκληρό μάθημα για την
+εθνική του ταυτότητα». [Εκτός από το
+αίσθημα κοινότητας που δημιούργησε η αντίδραση στην Αποικιοκρατία] το άλλο
+μάθημα ήρθε από την ΕΟΚΑ η οποία έδρασε
+βίαια ενάντια σε εκείνους που υποψιαζόταν
+ότι πρόδωναν τα μέλη της ή συνεργάζονταν
+με Άγγλους. Υπήρχε ένα αριθμός Ελλήνων
+που σκοτώθηκαν από Έλληνες και αυτό
+επεκτάθηκε σε μια γενική παρενόχληση των
+αριστερών. Το αποτέλεσμα ήταν ότι, ότι και
+να ένοιωθαν οι άνθρωποι για τις σχέσεις με
+τους Άγγλους, ή για το μελλοντικό καθεστώς
+του νησιού πολύ λίγοι τολμούσαν να
+διαχωρίσουν τη θέση τους από τη γραμμή της
+ΕΟΚΑ για Ένωση και μόνο Ένωση. Το κόστος
+της διαφωνίας ήταν πολύ ψηλό. Το
+αποτέλεσμα αυτής της φρόνιμης συναίνεσης
+στους εθνικούς στόχους συνέχισε και τον
+καιρό της Ανεξαρτησίας.
+Πρέπει να τονιστεί ότι μεταξύ του 1955 και
+όταν κατά πάσα πιθανότητα μεγάλοι
+αριθμοί Ελληνοκυπρίων δεν υποστήριζαν τη
+μαχητική επιζήτηση της Ένωσης, σχεδόν
+κανένας δε μίλησε δημόσια ενάντια στην
+Ένωση ή τη μαχητικότητα. Κατά τη γνώμη
+μου αυτό οφείλετο στο γεγονός ότι ο
+περισσότεροι φοβόντουσαν το βίαιο
+εκφοβισμό. Ήταν πλατιά γνωστό ότι οι
+«αγωνιστές» (militants) ήταν έτοιμοι να
+ξυλοκοπήσουν ή ακόμα και να σκοτώσουν
+αυτούς που πίστευαν ότι τους πρόδωναν. Η
+δημόσια αντιπολίτευση μάλλον θα
+ερμηνεύετο από αυτούς σαν «προδοσία». Ο
+διάχυτος φόβος για βίαιο εκφοβισμό είναι
+αναγκαίος για την κατανόηση της δημόσιας
+έκφρασης πολιτικών απόψεων στην Κύπρο».
+Έτσι εξηγούνται πολλά, δεν είναι;

Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο Cyprus Movements Archive Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi

User Tools

Site Tools

Differences

Page Tools

Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο
Cyprus Movements Archive
Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi