Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- el:magazines:traino:no_10:twoheads [2020/08/28 12:08]
no_name12
+++ el:magazines:traino:no_10:twoheads [2020/08/28 12:26]
no_name12
@@ Line 63: / Line 63: @@
 το 1925), άρχισαν να ενθαρρύνουν τον άλλο
 εθνικισμό - τον Τούρκικο - ελπίζοντας να ισοζυγίσουν και πάλι τις διεκδικήσεις και να μείνουν κυρίαρχοι στο νησί. Ας δούμε όμως τα ιστορικά ντοκουμέντα.
+<WRAP center round box 40%>
+**Οι Άγγλοι χρηματοδοτούσαν όχι απλά την εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας αλλά και της εθνικιστικής προπαγάνδας που ερχόταν μέσω των εισαγόμενων βιβλίων από την Αθήνα.**
+</WRAP>
 Το 1880 οι Άγγλοι έκαναν μια έρευνα για την
@@ Line 130: / Line 134: @@
 της Κύπρου ένα παράγοντα σταθερότητας
 για την διατήρηση της παρουσίας τους. Το
-μάλιστα εισηγήθηκαν ξεκάθαρα στην Ελ
+μάλιστα εισηγήθηκαν ξεκάθαρα στην Ελλάδα την παραχώρηση της Κύπρου με αντάλλαγμα μια ναυτική βάση στην Αργολίδα. Το
+Ελληνικό κράτος απέρριψε την εισήγηση
+όπως έκανε και το 1915 με τη νέα προσφορά
+των Άγγλων για ένωση. Αυτές οι προσφορές
+της Κύπρου από την Αγγλία προς την Ελλάδα φυλάττοντας βέβαια σαν κρατικά μυστικά απ' τους νεοέλληνες εθνικιστές, όχι
+απλά γιατί η Ελλάδα απέρριψε την Ένωση
+αλλά γιατί δείχνουν ξεκάθαρα την ουσία της
+μέχρι τότε Βρεττανικής Πολιτικής. Η Μ.
+Βρεττανία ενίσχυε τον Ελληνικό εθνικισμό
+για να αποσπάσει την Κύπρο απ' την Οθωμανική Αυτοκρατορία και για να την χρησιμοποιήσει σαν διαπραγματευτικό ατού για
+την επιρροή της στην Ελλάδα.
+Αυτή η πολιτική δεν άλλαξε ριζικά ούτε στην
+αρχή της δεκαετίας του '20. Η Μεγάλη Βρεττανία πίστευε ακόμα ότι το δημιούργημα της
+στην Κύπρο (ο Ελληνικός Εθνικισμός) θα την
+στήριζε με ευγενικές παρακλήσεις για
+Ένωση. Ή σχεδόν άμεση διασύνδεση της ανάπτυξης του Ελληνο-ενωτικού εθνικισμού και
+της Βρεττανικής Αποικιοκρατίας φαίνεται καθαρά και στην προσωπική πορεία ένας από
+τους κορυφαίους εθνικιστές της περιόδου -
+του Νεοπτόλεμου Πασχάλη. Το 1921 ο Πασχάλης ήταν ο εμπνευστής μιας πιο δυναμικής αντιπαράθεσης με την Μ. Βρεττανία
+ώστε να πραγματοποιήσει τις «υποσχέσεις»
+της για την ένωση. Εισηγήθηκε την πολιτική
+της αποχής απ' τις εκλογές η οποία υιοθετήθηκε απ' το εθναρχικό συμβούλιο αλλά
+απέτυχε στην πράξη. Όταν απέτυχε και ο
+ίδιος να εκλέγει βουλευτής το 1925 δέχθηκε
+την θέση του «Γενικού Δημόσιου Κατήγορου» στην Βρεττανική διοίκηση. Και το '31 προάχθηκε σε Σύμβουλο του Στέμματος!
+Όταν το 1925 η Κύπρος κηρύχθηκε επίσημα
+αποικία του στέμματος η Αγγλική πολιτική άρχισε να μεταβάλλεται. Ανέλαβε το 1926 σαν
+κυβερνήτης ο Storrs ο οποίος βρέθηκε στην
+ειρωνική θέση να είναι ο συνεχιστής της
+μέχρι τότε φιλελληνικής πολιτικής των Βρεττανών (μια και ο ίδιος δήλωνε φιλέλληνας)
+και ταυτόχρονα ο αποδέχτης μιας αυξανόμενης πίεσης από το υπουργείο Αποικιών να ελεχθεί ο Ελληνο-ενωτικός εθνικισμός. Αυτό ήταν σίγουρα κάτι το νέο. Όπως παρατηρεί ο κ. Γιωργαλλίδης στο
+ογκώδες έργο «Cyprus and the governorship of sir Ronald Storrs».
+«Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά
+της συζήτησης για το κυπριακό σύνταγμα
+ήταν η έμφαση του υπουργείου Αποικιών
+στον κίνδυνο από το ενωτικό κίνημα. Αυτό
+ήταν **ένα εκπληκτικό νέο στοιχείο** στη θέση
+του υπουργείου προς την Κύπρο δεδομένου
+ότι μέχρι τότε έκρινε τις εκδηλώσεις υπέρ
+της Ένωσης χωρίς σημασία».
+Έτσι παρά το γεγονός ότι τις εκλογές του
+τις είχαν κερδίσει οι μετριοπαθείς που
+υποστήριζαν ενίσχυση της Αυτοκυβέρνησης
+και μεταρρυθμίσεις, οι Βρεττανοί άρχισαν να
+ανησυχούν για ένα κίνημα που ξεκίνησε με την
+κάθοδο τους στην Κύπρο και το οποίο ενίχυαν
+μέχρι τότε με δηλώσεις και σχόλια για την Ελληνικότητα του νησιού. Δικαιολογημένα ο κυβερνήτης Στορς παρατήρησε ότι οποιαδήποτε μέτρα ενάντια στον εθνικισμό θα
+φαίνονται παράξενα δεδομένων.. «των δημοσίων διακηρύξεων τριών Βρεττανών πρωθυπουργών, ενός υπουργού
+εξωτερικών και ενός υπουργού αποικιών
+καθώς και άλλων επιφανών προσώπων και διαφόρων βρεττανικών εντύπων ποικίλων πολιτικών αποχρώσεων, οι οποίοι εκφράζουν
+ανοικτή συμπάθεια για την ένωση με την Ελλάδα».
+Μόλις έφθασε ο Στορς φρόντισε να δείξει
+έντονα τα φιλελληνικά του αισθήματα σε βαθμό
+που ένας απ' τους ηγέτες των εθνικιστών ο Ν. Κ. Λανίτης αρχικά τον θεώρησε φίλο του και τον
+συνόδευε σε επισκέψεις σχολείων. Οι σχέσεις
+τους ωστόσο οξύνθηκαν καθώς η Βρεττανική
+διοίκηση και ιδιαίτερα το υπουργείο Αποικιών
+συνέχιζε να πιέζει τον Στορς να πάρει μέτρα
+ενάντια στην ανάπτυξη του Ελληνο-ενωτικού
+εθνικισμού ιδιαίτερα στην εκπαίδευση. Ουσιαστικά όπως παρατηρεί ο Γιωργαλλίδης οι
+Βρετττανοί έχασαν εκείνη την εποχή μια μοναδική ευκαιρία να προωθήσουν ένα συμβιβασμό Αυτοκυβέρνησης και Αποικιοκρατίας.
+Ο λόγος τον οποίον ο Γιωργαλλίδης αποφεύγει ουσιαστικά να κατονομάσει (και αναφέρεται γενικά σε «εκπληκτική αλλαγή») είναι
+ότι η Βρεττανία δεν χρειαζόταν πλέον τον Ελληνικό εθνικισμό (όπως τα προηγούμενα 50 χρόνια) για να κρατήσει την Κύπρο. Η Κύπρος ανήκε πλέον και νομικά στην Βρεττανική Αποικιοκρατία. Ο ίδιος ο Στορς σαν ο τελευταίος εκπρόσωπος μιας πολιτικής που δεν ήταν πλέον χρήσιμη επέμενε με έντονο φιλελληνικό πάθος να δικαιολογεί (με την υποβάθμιση της σημασίας του) τον Ελληνικό εθνικισμό - τον οποίο θεωρούσε απόλυτα φυσιολογικό. Σε μια αναφορά του λ.χ. για την
+κατάσταση στα σχολεία αναφέρει ότι αυτά τα
+ιδρύματα ήταν ουσιαστικά και πρακτικά προέκταση του Ελληνικού κράτους στην Κύπρο:
+Αλλά ξεκινά την αναφορά του με την διαβεβαίωση, ότι δεν υπάρχει πρόβλημα.
+«Δεν μπορεί να ειπωθεί ότι υπάρχει οτιδήποτε
+καθαρά αντι-αγγλικό στο πρόγραμμα των σχολείων, αλλά όλα προσπαθούν ενεργητικά να
+Ελληνοποιήσουν τον πληθυσμό. Όλα τα Ελληνικά δημοτικά σχολεία χρησιμοποιούν το
+«Αναλυτικό πρόγραμμα» που δημοσιεύτηκε
+στην Ελλάδα [..]. Σ’ αυτά τα σχολεία δεν επιτρέπονται βιβλία που δεν έχουν εγκριθεί από
+την «Κριτική Επιτροπή» στην Αθήνα. Τα γυμνάσια κάθε πόλης και το Παιδαγωγικό Κολλέγιο αναγνωρίζονται από το Ελληνικό Υπουργείο Παιδείας και εργάζονται κάτω απ' τους
+δικούς του κανονισμούς. Στους τοίχους των
+τάξεων υπάρχουν πορτραίτα του βασιλιά Κωνσταντίνου, της βασίλισσας Σοφίας του Βενιζέλου και άλλων διάσημων Ελλήνων, μαζί με
+λεπτομερείς χάρτες της Σύγχρονης Ελλάδας,
+ενώ αυτός της Κύπρου, εάν βρίσκεται καθόλου, είναι μικρός, απηρχαιωμένος, ξεφτισμένος και συνήθως πεταγμένος πίσω απ'
+τον πίνακα». (Γιωργαλλίδης, σ. 71).
+Σίγουρα η Βρεττανική Αποικιοκρατία που χρηματοδοτούσε εν μέρει αυτό το εκπαιδευτικό
+σύστημα δεν ένοιωθε την Ελλάδα και τον Ελληνικό εθνικισμό σαν εχθρό ακόμα. Έτσι παρά
+τους ενδοιασμούς του Υπουργείου Αποικιών
+μετά το 1925 το υπουργείο εξωτερικών του
+συνηγόρησε με τον Στορς ότι οι Ελληνικές σημαίες στην Κύπρο δεν ήταν πρόβλημα για την Βρεττανική Αποικιοκρατία -
+όπως πρόβλημα δεν έπρεπε να θεωρείται και
+η συλλογή χρημάτων στα σχολεία για την Ελληνική Αεροπορία (η συλλογή χρημάτων, δηλαδή, από τα σχολεία μιας Αυτοκρατορίας για
+κάποιο άλλο κράτος!). Έλεγε χαρακτηριστικά το μήνυμα του Υπουργείου Εξωτερικών:
+«[Η ανοχή] είναι η πιο επιθυμητή πορεία σε
+σχέση με τις εισφορές για την Ελληνική Αεροπορία δεδομένου των φιλικών σχέσεων
+ανάμεσα στη Μεγάλη Βρεττανία και την Ελλάδα οι οποίες συνιστούν μια εξαιρετική συμ-
+βολή στον χαρακτήρα της πολιτικής που ακολουθείται στην Κύπρο».
+Τρία χρόνια αργότερα βέβαια, στα πλαίσια
+της οικονομικής κρίσης οι εθνικιστές θα αναλάμβαναν την ηγεσία της εξέγερσης των
+Οκτωβριανών του 1931, απαιτώντας Ένωση
+δυναμικά. Η Αγγλική διοίκηση σκλήρυνε τότε
+τη στάση της αλλά ήταν πια αργά. Η σκλήρυνση της στάσης των Άγγλων οδήγησε σε
+μια ταύτιση του Ελληνικού εθνικισμού με το
+αντιαποικιακό κίνημα παρά το ότι οι ηγέτες
+των εθνικιστών εξακολουθούσαν να εργάζονται στην Αγγλική κυβέρνηση του νησιού. (Οι «διορισμένοι» όπως αποκαλούνταν
+τότε). Η Ελληνική κυβέρνηση, όμως, συνέχισε την στάση ανοχής της Βρεττανικής
+διοίκησης και της ταυτόχρονης ενίσχυσης
+των εθνικιστών ελπίζοντας ότι κάποτε η
+«προστάτιδα» της θα της έδινε την Κύπρο
+σαν δώρο. Έτσι ο Βενιζέλος αποκάλεσε τους
+εξεγερμένους Κύπριους του 1931
+«εγκληματικά στοιχεία» και η κυβέρνηση των
+Αθηνών, το 1945, αποκαλούσε
+«εαμοβουλγάρους» όσους ζητούσαν να εγερθεί το θέμα της Κύπρου στην διάσκεψη των
+νικητών του β' παγκόσμιου. Μετά τη Μι-
+κρασιατική καταστροφή του 1922 η Ελλάδα
+είχε ουσιαστικά συμπληρώσει την «εθνική της
+ολοκλήρωση». Η Κύπρος έμεινε ντε φάκτο
+εκτός νύμφωνος ιδιαίτερα σε μια εποχή που
+οι Άγγλοι και οι Αμερικανοί ήταν τα μόνα δεκανίκια της εξουσίας στην Αθήνα. Το Ελληνικό κράτος βεβαίως δεν είχε εγκαταλείψει τα όνειρα του για «δωρεά της
+Κύπρου» αλλά τόνιζε στους Κυπρίους ενωτικούς ότι ήταν αδύνατο να ανακινήσει το
+ζήτημα με την Αγγλία λόγω εξάρτησης. Το
+ενωτικό κίνημα στην Κύπρο ωστόσο είχε
+αποκτήσει πια μια δίκιά του αυτόνομη δυναμική λόγω των εσωτερικών συγκρούσεων
+της Κυπριακής κοινωνίας. Είναι αυτή η δυναμική που οδήγησε στην ένοπλη αναμέτρηση της δεκαετίας του 50, την οποία το
+Ελληνικό κράτος προσπάθησε μετά να σταματήσει όπως-όπως.
+<WRAP center round box 40%>
+**Ο ίδιος ο υπουργός Αποικιών, Amery, που εισηγήτο να
+παρθούν μέτρα, είχε προηγουμένως (όπως γράφει στην
+Αυτοβιογραφία του) σκεφθεί την πιθανότητα συγκυριαρχίας Ελλάδας-Βρεττανίας στην Κύπρο.**
+</WRAP>
+Οι Άγγλοι είχαν αρχίσει από τη δεκαετία του
+να ενιχύσουν τον Τουρκικό εθνικισμό τον
+οποίον αντιπαράβαλαν στον ενωτισμό μετά.
+Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί ότι μέχρι και την
+«ύστατη στιγμή» οι κυρίαρχες ομάδες της
+κυπριακής κοινωνίας έβλεπαν τον Ελληνοχριστιανισμό σαν την ιδεολογία που
+αναπτύχθηκε και θα προστατευόταν απ' την Βρεττανική διοίκηση. Έτσι ο ακροδεξιός Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Β' δήλωνε απερίφραστα την περίοδο της ταξικής αντιπαράθεσης 1947-48:
+**«ο αγών κατά του κουμμουνισμού είναι πλέον
+επείγον, παρά ο αγών για την ένωση... ή**
+**«ουδέποτε θα αγωνισθούμε εναντίον των
+Άγγλων διά την ένωση της Κύπρου μετά της
+Ελλάδος».**
+Και τα αισθήματα από την άλλη πλευρά συνέχισαν μέχρι, σχεδόν, το τέλος να είναι πατερναλιστικά. Στην δεκαετία του 1930 παρά
+τα μέτρα ενάντια στον ενωτισμό, ο κυβερνήτης έγραφε στον υπουργό αποικιών
+«Προς το παρόν η εκκλησία μ’ όλη της την
+διαφθορά είναι αντικομμουνιστική και αυτό
+είναι ένας μεγάλος θησαυρός. Και στις 23
+Νοεμβρίου 1936 ο υπουργός Αποικιών έκφραζε ως εξής τη νέα χρησιμότητα του ενωτισμού - σαν ιδεολογίας ενάντια σε ένα αυτοχθόν αντιαποικιακό κίνημα. «Θα ήταν
+σημαντικό για την πολιτική μας άνεση στην
+Κύπρο να θέσουμε τη διοίκηση της πάνω σε
+επαρχιακή βάση (excepts excipiendis) ώστε η
+πιθανότητα ενίσχυσης του κυπριακού εθνικισμού, που όπως είναι σίγουρο θα υποκαταστήσει
+την ένωση όταν αυτή θα
+έχει χάσει την αξία της,
+να απωθηθεί όσο το δυνατό περισσότερο στο μέλλον».
+Ακόμα και την επαύριο
+του ενωτικού δημοψηφίσματος του 1950
+(στις 17 του Γενάρη) ο Φιλέλληνας Άγγλος
+βουλευτής Francis Noel Baker με ομιλία
+του στο BBC προειδοποίησε πατρικά την
+εθναρχία και τους «υγιείς» Έλληνες
+(αναγνωρίζοντας βέβαια το δίκαιο του
+αιτήματος για την Ένωση) ότι η σύμπλευση
+τους με τους κουμμουνιστές στο
+δημοψήφισμα ήταν επικίνδυνη για όλους για
+τη Δυτική συμμαχία δηλαδή. Η ιδεολογία
+του κυπριακού ελληνισμού και ο εθνικιστές
+εθεωρούνταν η απ' την Αποικιοκρατία
+σύμμαχοι ενάντια στον κουμμουνισμό. Αυτές οι δηλώσεις-εξελίξεις (όπως η
+συμμαχία Εθναρχίας-εθνικιστών-Αποικιοκρατίας
+ενάντια στους απεργούς το 1948) δεν θα
+έπρεπε να φαίνονται παράξενες. Ο
+Ελληνοχριστιανισμός στην Κύπρο ήταν η
+ιδεολογία της Άρχουσας τάξης που
+επιβλήθηκε σαν ηγεμονική κουλτούρα στην
+κοινωνία. Οι Βρεττανοί εκμοντέρνισαν την
+κοινωνία και ενθάρρυναν αυτήν την
+ιδεολογία σαν ιδεολογία αναδόμησης της
+εξουσίας - μια αναδόμηση που την
+χρειάζονταν και οι ίδιοι και οι αρχικές
+τάξεις για να κρατούν την κοινωνία υπό
+τον έλεγχο τους.
+Άλλωστε οι Άγγλοι ήταν αρκετά σαφείς το
+όταν κήρυξαν την Αριστερά εκτός
+νόμου. Θεωρούσαν ότι η Αριστερά και το
+ταξικό κίνημα που εκπροσωπούσε ήταν ο
+κύριος υπεύθυνος για τη διάβρωση της
+κοινωνικής σταθερότητας. Κατηγορούσαν
+ουσιαστικά το ΑΚΕΛ ότι με τη δράση του
+παρέσυρε και τη νόμιμη εθνικοφροσύνη
+στην παράνομη δράση. Η ΕΟΚΑ που
+οδήγησε σε ρήξη τις «οικογενειακές»
+σχέσεις ανάμεσα στην Αποικιοκρατία και την
+κυπριακή εθνικοφροσύνη, ήταν ως ένα
+σημείο και η εξέγερση του γιου ενάντια
+στον πατέρα. Για να δούμε πόσο καιρό θα
+πάρει η αυτονόμηση απ' την μητέρα και το
+ξεπέρασμα του οιδοιπόδειου.
+**Βιβλιογραφία: G.S. Georgallides, Cyprus and the governorship of sir Ronald Storrs. sir Ronald Storrs, Orientations.
+Αχιλλέα Λυμπουρίδη, Μελέτες για την Αγγλοκρατία στην Κύπρο.**

Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο Cyprus Movements Archive Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi

User Tools

Site Tools

Differences

Page Tools

Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο
Cyprus Movements Archive
Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi