Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- el:other:platypus:akel_panel [2024/12/06 11:25] – no_name12
+++ el:other:platypus:akel_panel [2025/04/20 19:33] (current) – external edit 127.0.0.1
@@ Line 1: / Line 1: @@
-<WRAP left noprint round todo 50%>
-  * Το περιεχόμενο αυτού του άρθρου χρειάζεται μετάφραση.
-</WRAP>
 ======Τι ήταν το ΑΚΕΛ και πού πηγαίνει; (Άλλο Υλικό)======
@@ Line 30: / Line 24: @@
 **Αρχικές παρατηρήσεις**
-**Μάριος Θρασυβούλου:** Για να καταλάβουμε τον χαρακτήρα του ΑΚΕΛ σήμερα, αναγκαστικά θα πρέπει να πάμε πίσω στον χρόνο. Η δημιουργία του το 1941 ήταν μια προσπάθεια να ξεφύγει η αριστερά από την απομόνωση και να γίνουν οι ιδέες της περισσότερο κατανοητές από τον κόσμο. Παρά το γεγονός ότι σ’ αυτή την προσπάθεια έλαβαν μέρος τόσο στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου (ΚΚΚ) όσο και αστοί δημοκράτες, η επιρροή των κομμουνιστών ήταν ξεκάθαρα πιο βαρύνουσα. Το ΑΚΕΛ, ως η συνέχεια του ΚΚΚ, έχει τις ιδεολογικές και ιστορικές καταβολές του στον μαρξισμό και στην Οκτωβριανή Επανάσταση. Εκ των πραγμάτων, η πολιτική του επηρεαζόταν από το τι γινόταν στο κέντρο του κομμουνιστικού κόσμου. Όμως, θα είναι λάθος να θεωρηθεί ότι τα κομμουνιστικά κόμματα που υπήρχαν τότε ήταν κατευθυνόμενα με έναν απόλυτο τρόπο από τη Μόσχα. Ναι μεν υπήρξαν σε γενικές γραμμές υποταγμένα σ’ αυτήν, αλλά την ίδια στιγμή διατηρούσαν ένα βαθμό αυτονομίας ως προς την πολιτική τους εντός των χωρών τους. Κυρίως αυτά της Δύσης είχαν, ας πούμε, περισσότερη ελευθερία κινήσεων, πόσο μάλλον αν μιλούμε για ένα κόμμα μιας μικρής και σχετικά ασήμαντης χώρας, όπως το ΑΚΕΛ.  Η πολιτική τους εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες κάθε τόπου, τις επιλογές που είχαν μπροστά τους, αλλά και από το επίπεδο της ηγεσίας τους.
+**Μάριος Θρασυβούλου:** Για να καταλάβουμε τον χαρακτήρα του ΑΚΕΛ σήμερα, αναγκαστικά θα πρέπει να πάμε πίσω στον χρόνο. Η δημιουργία του το 1941 ήταν μια προσπάθεια να ξεφύγει η αριστερά από την απομόνωση και να γίνουν οι ιδέες της περισσότερο κατανοητές από τον κόσμο. Παρά το γεγονός ότι σ’ αυτή την προσπάθεια έλαβαν μέρος τόσο στελέχη του [[el:groups:cpc|Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου]] (ΚΚΚ) όσο και αστοί δημοκράτες, η επιρροή των κομμουνιστών ήταν ξεκάθαρα πιο βαρύνουσα. Το ΑΚΕΛ, ως η συνέχεια του ΚΚΚ, έχει τις ιδεολογικές και ιστορικές καταβολές του στον μαρξισμό και στην Οκτωβριανή Επανάσταση. Εκ των πραγμάτων, η πολιτική του επηρεαζόταν από το τι γινόταν στο κέντρο του κομμουνιστικού κόσμου. Όμως, θα είναι λάθος να θεωρηθεί ότι τα κομμουνιστικά κόμματα που υπήρχαν τότε ήταν κατευθυνόμενα με έναν απόλυτο τρόπο από τη Μόσχα. Ναι μεν υπήρξαν σε γενικές γραμμές υποταγμένα σ’ αυτήν, αλλά την ίδια στιγμή διατηρούσαν ένα βαθμό αυτονομίας ως προς την πολιτική τους εντός των χωρών τους. Κυρίως αυτά της Δύσης είχαν, ας πούμε, περισσότερη ελευθερία κινήσεων, πόσο μάλλον αν μιλούμε για ένα κόμμα μιας μικρής και σχετικά ασήμαντης χώρας, όπως το ΑΚΕΛ.  Η πολιτική τους εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες κάθε τόπου, τις επιλογές που είχαν μπροστά τους, αλλά και από το επίπεδο της ηγεσίας τους.
 Στην Κύπρο, οι γεωγραφικές ιδιαιτερότητες (μικρός τόπος, μικρός πληθυσμός), η αποικιοκρατία, η πανίσχυρη Εκκλησία, ο κοινωνικός συντηρητισμός και η υπερίσχυση του εθνικισμού είναι παράγοντες που επηρεάζουν τους κομμουνιστές, σπρώχνοντάς τους στην ιδεολογική υποχώρηση. Το ΑΚΕΛ κάνει μεν επίκληση στον μαρξισμό, αλλά από την αρχή επιδιώκει τον προσεταιρισμό των υπόλοιπων εθνικών δυνάμεων, βάζοντας στην άκρη τη ριζοσπαστική πολιτική. Η θέση της Μόσχας υπέρ της εμπλοκής των ΚΚ σε λαϊκά μέτωπα με τη δημοκρατική αστική τάξη και άλλες δυνάμεις είτε πρώτα για αντιμετώπιση του φασισμού είτε λίγο μετά του ιμπεριαλισμού ήρθε απλά να ενισχύσει την ήδη διαμορφωμένη συντηρητική πολιτική της ηγεσίας του ΑΚΕΛ. Το κόμμα αξιοποιεί μεν το ανοικτό πεδίο που αφορά την προώθηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και τη συνδικαλιστική οργάνωση, αλλά δεν έχει το σθένος να πάει ενάντια στο ενωτικό ρεύμα μέσα στην κοινότητα, το οποίο  όλο και δυναμώνει ως αποτέλεσμα και των μηνυμάτων που στέλνει ο αγώνας ενάντια στον ναζισμό στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
@@ Line 109: / Line 103: @@
 Μεγάλο κομμάτι της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς ισχυρίζεται πως χρειαζόμαστε ισχυρό ΑΚΕΛ ενάντια στη δεξιά και την ακροδεξιά. Αυτό που αποφεύγει να αναφέρει είναι ότι διαχρονικά είχαμε ισχυρό ΑΚΕΛ, με το κόμμα να είναι πρώτο ή δεύτερο σε όλες τις εκλογές από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς αυτό να απειλήσει την ηγεμονία της Δεξιάς στο νησί. Τόσα χρόνια δεν είδαμε ούτε ταξικό αγώνα ούτε προώθηση της σοσιαλιστικής προοπτικής. Το ΑΚΕΛ έφτασε να εξελέξει το γενικό του γραμματέα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, και η διακυβέρνηση του απέδειξε πως το ΑΚΕΛ δεν έχει εναλλακτική κοινωνικοοικονομική πρόταση από το νεοφιλελευθερισμό, εν τέλει οδηγώντας μας σε μνημόνιο.
-Τώρα θα μιλήσω για την αρνητική επιρροή του ΑΚΕΛ στην εξωκοινοβουλευτική αριστερά, κάτι με το οποίο ακόμη δεν καταπιαστήκαμε τόσο. Δυστυχώς η επιρροή του ΑΚΕΛ στην εξωκοινοβουλευτική κυπριακή αριστερά είναι τεράστια και έχει φυσικοποιηθεί σε βαθμό που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή. Ακολουθώντας το ΑΚΕΛ, η μεγάλη πλειοψηφία των εξωκοινοβουλευτικών δεν ασχολούνται σχεδόν καθόλου με την κατηγορία της τάξης, παίρνοντας σαν δεδομένο ότι οι εθνικοί αγώνες είναι υψίστης σημασίας, και επικεντρώνονται στο αν οι αριστερές σε Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία έπρεπε να υποστηρίξουν ανεξαρτησία ή Ένωση. Αυτό κάνει λόγου χάρη ο κύκλος της Δεύτερης Ανάγνωσης, και είναι γενικότερα εμφανές στη δουλειά των αριστερών ιστορικών μας όπως αυτή εκφράζεται στην πρόσφατη Κυπρολογική Σειρά Ρότσος.
+Τώρα θα μιλήσω για την αρνητική επιρροή του ΑΚΕΛ στην εξωκοινοβουλευτική αριστερά, κάτι με το οποίο ακόμη δεν καταπιαστήκαμε τόσο. Δυστυχώς η επιρροή του ΑΚΕΛ στην εξωκοινοβουλευτική κυπριακή αριστερά είναι τεράστια και έχει φυσικοποιηθεί σε βαθμό που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή. Ακολουθώντας το ΑΚΕΛ, η μεγάλη πλειοψηφία των εξωκοινοβουλευτικών δεν ασχολούνται σχεδόν καθόλου με την κατηγορία της τάξης, παίρνοντας σαν δεδομένο ότι οι εθνικοί αγώνες είναι υψίστης σημασίας, και επικεντρώνονται στο αν οι αριστερές σε Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία έπρεπε να υποστηρίξουν ανεξαρτησία ή Ένωση. Αυτό κάνει λόγου χάρη ο κύκλος της [[el:groups:defteri|Δεύτερης Ανάγνωσης]], και είναι γενικότερα εμφανές στη δουλειά των αριστερών ιστορικών μας όπως αυτή εκφράζεται στην πρόσφατη Κυπρολογική Σειρά Ρότσος.
 Μια άλλη, σχετική παρακαταθήκη του ΑΚΕΛ είναι το θάψιμο μιας διεθνιστικής προσέγγισης της καπιταλιστικής πραγματικότητας. Το ΑΚΕΛ από νωρίς επικαλείτο τον λεγόμενο αντιαποικιακό διεθνισμό που αναδύθηκε μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου, αλλά αυτός στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα άλλο από συμπόρευση διαφόρων εθνικισμών όπου ο καθένας διεκδικούσε τη δημιουργία δικού του έθνους-κράτους. Δεν υπήρχε κάποιος απώτερος διεθνιστικός στόχος στα περισσότερα από αυτά τα κινήματα που να τα καθιστά διεθνιστικά. Το λάθος αυτού του λεγόμενου ‘αντι-ιμπεριαλισμού’ έγκειται στη φυσικοποίηση όλων των εθνικών κρατών ως πολιτικών υποκειμένων και ως πεδίων δυνητικής πολιτικής δράσης. Αυτός ο ‘αντι-ιμπεριαλισμός’ συμφωνεί εν τέλει με τους ιμπεριαλιστές στον πολιτικό τους ορίζοντα: το υπάρχον διεθνές σύστημα εθνών-κρατών. Η Αριστερά μπορεί να διαιρεθεί σε τοπικές και εθνικές αριστερές που παίρνουν τη μια ή άλλη θέση σε εθνικά ζήτημα – λόγου χάρη ανεξαρτησία ή ένωση – , αλλά όλες αυτές οι αριστερές, και σίγουρα η Κυπριακή υπό την ηγεσία του ΑΚΕΛ, βρίσκονται στην ίδια πλευρά, αυτήν της προσαρμογής στο παγκόσμιο καπιταλιστικό ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ο σοσιαλισμός-κομμουνισμός όμως δεν προοριζόταν να είναι μια πολιτική ιδεολογία της «εθνικής απελευθέρωσης», αλλά ενός παγκόσμιου πολιτικού και κοινωνικού μετασχηματισμού που προοριζόταν να ανταποκριθεί καλύτερα στην ανάγκη απελευθέρωσης από την εθνική καταπίεση στον καπιταλισμό.
@@ Line 153: / Line 147: @@
 **Q&A**
+**Χάρης Θεοδώρου:** Νομίζω δεν απαντήσαμε πολύ το που πηγαίνει το ΑΚΕΛ. Αν μπορώ να το βασίσω σε κάτι που είπε ο Μάριος, έκανε μια σύγκριση ότι η Ελλάδα είχε μια πιο ριζοσπαστική αριστερά η οποία ρίσκαρε, είχε διασπάσεις κ.λπ. Βλέπουμε πως στην Ελλάδα υπήρξε η υπόθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ, είχαμε ένα αριστερό κόμμα το οποίο ιστορικά έπαιρνε 2-3% και τελικά ανέβηκε. Είδαμε το Podemos επίσης. Στην Κύπρο δεν υπήρξε μια πίεση από τα αριστερά, και η ερώτηση είναι γιατί δεν υπήρξε. Γιατί υπάρχει αυτή η συγκεκριμένη κατάσταση στην Κύπρο; Αυτή η ερώτηση είναι για όλους.
+Επίσης θα ήθελα να ακούσω τι θα απαντούσε ο Μάριος σε αυτά που είπε ο Φειδίας για το τί είναι αριστερά.
+**ΦΧ:** Μπορώ να μιλήσω για το μέλλον του ΑΚΕΛ έτσι εν συντομία. Προβλέπω πως στα επόμενα χρόνια το ΑΚΕΛ θα ολοκληρώσει τη σταδιακή μεταμόρφωσή του από αστικό κόμμα με φιλολαϊκές πολιτικές σε αστικό κόμμα με αντι-λαϊκές πολιτικές αλλά με κοινωνικές ευαισθησίες. Θα είναι κάτι σαν το σύγχρονο Εργατικό Κόμμα της Μεγάλης Βρετανίας δηλαδή, που διαχρονικά ήταν ένα από τα βασικά μοντέλα του ΑΚΕΛ ως κόμματος. Δεν χρειάζεται να αλλάξει κάτι επί της ουσίας, μόνο να καταφέρει να απελευθερωθεί από την εικόνα του σαν αριστερό ή κομμουνιστικό κόμμα. Η πολιτική του βάση δεν θα είναι τόσο τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα αλλά οι προοδευτικοί και φιλελεύθεροι του νησιού. Δεν περιμένω να δημιουργηθεί κεντρώο φιλελεύθερο κόμμα - αν και υπάρχουν κάποιοι που θέλουν να φτιάξουν - πιστεύω το ΑΚΕΛ μπορεί να παίξει αυτό το ρόλο με κάποιες αλλαγές στην εικόνα και τη ρητορική του.
+Ο μόνος λόγος να πάει προς τα αριστερά το ΑΚΕΛ είναι άμα απειληθεί από τα αριστερά. Είδαμε πως η απειλή του ΕΛΑΜ από τα δεξιά τράβηξε την υπόλοιπη δεξιά δεξιότερα. Αυτή η δεξιά στροφή επιτρέπει και στο ΑΚΕΛ να κινείται πιο ξεκάθαρα προς το εγκαταλελειμμένο 'κέντρο', στους λεγόμενους φιλελεύθερους. Μπορεί πιο εύκολα να φαίνεται προοδευτικό μπροστά στον εθνικισμό των υπολοίπων, να επικαλείται 'αντιφασισμό' μπροστά στην απειλή του ΕΛΑΜ, χωρίς να χρειάζεται αριστερή πολιτική. Καθώς η πολιτική κατάσταση της Κύπρου δεν θα βελτιωθεί, νέα λαϊκιστικα ή/και ακροδεξιά κόμματα όπως το ΕΛΑΜ θα συνεχίσουν να μεγαλώνουν, και με φιλολαϊκό λόγο μπορούν να κερδίσουν πολλούς παραδοσιακούς Ακελικούς ψηφοφόρους. Ταυτόχρονα, η Κυπριακή εξωκοινοβουλευτική αριστερά θα ωθείται όλο και περισσότερο προς το ΑΚΕΛ στο όνομα του αντιφασισμού. Θα μετατραπεί έτσι στον πιο έντονο υποστηρικτή του κατεστημένου. Ίσως είναι ήδη αυτός ο υποστηρικτής.
+**ΧA:** Να σχολιάσω κάτι που ανέφερε ο Φειδίας σχετικά με τα λεγόμενά μου. Ναι, εγώ αναφέρθηκα στην άνοδο του αντίθετου πόλου. Άρα ναι, συμφωνώ με το δεύτερο σκέλος της τοποθέτησής σου που λέει ότι για να ωθήσει την κατάσταση προς μια πιο αριστερή κατεύθυνση, θα πρέπει να υπάρξει η άνοδος κομμουνιστικού κόμματος. Είδαμε πως ο ΣΥΡΙΖΑ και το Podemos δεν οδήγησαν προς εκείνες τις κατευθύνσεις. Από κει και πέρα, ναι, η εργατική τάξη είναι που θα αποδομήσει το ΑΚΕΛ και θα προκρίνει τον πόλο για τον οποίο εμείς λέμε και θέλουμε να προκρίνουμε. Για αυτό και κατερχόμαστε στις προεδρικές εκλογές, για να εμβολιάσουμε το δημόσιο διάλογο με θέσεις τις οποίες απουσιάζουν από το λαό μας και δεν ακούγονται στο δημόσιο διάλογο, για να διαπαιδαγωγηθεί ακριβώς η εργατική τάξη και να αποδομήσει αυτό το ανάχωμα που λέγεται ΑΚΕΛ. Αυτό το ανάχωμα εμποδίζει την άνοδο του συνδικαλιστικού και κομμουνιστικού κινήματος στην Κύπρο για να κονταροχτυπηθεί με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές τις οποίες αναλύσαμε όλοι εμείς απόψε.
+//Και στους 4 ομιλητές, είτε σε μικρό είτε σε πιο μεγάλο βαθμό, εγώ διέκρινα ένα αφηρημένο στοιχείο. Υπάρχει γενικά ο μύθος ότι κάποτε στην Κύπρο υπήρχε ένα κόμμα το οποίο ήταν καλό, υπήρχαν καλές συνθήκες, και μετά με κάποιο τρόπο τα πράγματα χάλασαν. Αυτό που θέλω να θέσω επί τάπητος είναι: μήπως τα πράγματα δεν ήταν καλά εξαρχής; Ήταν η τότε αριστερά στην Κύπρο, το ΚΚΚ, και μετέπειτα το ΑΚΕΛ, με αυστηρούς όρους, ήταν ποτέ αυστηρά κόμμα της 3ης Διεθνούς; Δηλαδή, μπορούμε να επιχειρηματολογήσουμε ότι υπήρχε κάποτε το καλό ΚΚΚ και μετά το ΑΚΕΛ χάλασε την κατάσταση; Εξαρχής η αριστερά στην Κύπρο ήταν προβληματική. Νομίζω πρέπει να πάμε πιο πίσω για να δούμε τα προβλήματα. Κανένα κοινωνικό φαινόμενο δεν μπορεί να εμφανιστεί τυχαία μέσα στη δεκαετία του ‘40 και να οδηγήσει στη δημιουργία όλων αυτών που ανέφεραν και οι 4 ομιλητές, δηλαδή στη δημιουργία ενός επί της ουσίας λαϊκιστικού, ρεφορμιστικού, αριστερού αστικοδημοκρατικού κόμματος το οποίο εν τέλει ονομάστηκε ΑΚΕΛ.//
+**ΜΘ:** Εγώ σε καμία περίπτωση δεν είπα ότι ήταν καλό το ΑΚΕΛ ή το ΚΚΚ. Ελάχιστα αναφέρθηκα στο ΚΚΚ. Τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα από την αρχή. Αυτό που βρίσκω στο κομμουνιστικό κόμμα είναι ότι προσπαθούσε να συμβαδίσει με τη γραμμή της Γ’ Διεθνούς, απλά αυτό που βλέπω εγώ είναι ότι λόγω της καθυστέρησης του τόπου, της απομόνωσης, τα μηνύματα που έρχονταν καθυστερημένα, της έλλειψη επαφής με την πιο προοδευμένη Ευρώπη, έβλεπα ένα σεκταρισμό, μια υπερβολική συνθηματολογία που μπορούσε να αποφευχθεί. Αλλά από εκεί και πέρα νομίζω προσπαθούσε να είναι κάπου κοντά στη Γ’ Διεθνή.
+Τώρα, όσον αφορά το ΑΚΕΛ, τα πράγματα ήταν άσχημα από την αρχή, συμφωνώ. Από τη στιγμή που η Ένωση γίνεται το βασικό σου σύνθημα, ναι είναι προβληματικό. Είχαμε μια αριστερά που ήταν πολύ επηρεασμένη από τον τόπο και τον χρόνο τον συγκεκριμένο, την Κύπρο της αποικιοκρατίας, της καθυστέρησης, της αμορφωσιάς, ήταν θρησκευόμενοι οι πάντες, ήμαστε πολύ πίσω σε πάρα πολλά ζητήματα. Σε καμιά περίπτωση δεν λέω πως τα πράγματα ήταν καλά και μετά χειροτέρεψαν. Ήταν εξαρχής δύσκολα.
+**ΧΑ:** Πολύ σύντομα, είπα στην αρχή ότι το ‘41, για να μπορέσει να υπάρξει στη νομιμότητα, το ΚΚΚ προσπάθησε να δημιουργήσει ένα πλατύ νόμιμο. Έτσι εισχώρησαν μεγαλοαστοί στο κόμμα. Το 1944 δεν θεωρώ ότι διαλύθηκε το ΚΚΚ, κάτι άλλο έγινε. Αυτό συνδέεται ακριβώς με το ρεφορμισμό που ανέφερες προηγουμένως. Είναι 2 τα αφηγήματα για το ΑΚΕΛ: 1) Αυτοδιαλύεται το ΚΚΚ, κατηγορεί το ΑΚΕΛ ως ρεφορμιστικό, αλλά εισχωρεί στο ΑΚΕΛ. Και υπάρχει και το άλλο το αφήγημα το οποίο λέει ότι το ΑΚΕΛ διέλυσε το ΚΚΚ. Και μάλιστα, σε παράνομα κρυφά συνέδρια.
+**ΑΚ:** Ούτε εγώ είπα ότι το ΚΚΚ ή το ΑΚΕΛ ήταν κάποτε καλό. Το εντυπωσιακό είναι ότι το ΚΚΚ ήταν το πρώτο κόμμα της Κύπρου, εμφανίζεται πριν δημιουργηθεί κάτι από τη Δεξιά. Εμφανίζεται στους εργαζόμενους και έχει μια ριζοσπαστική ρητορική, συγκεντρώνει Ε/κ και Τ/κ, έχει θέση ανεξαρτησία-αυτοδιάθεση, προτείνει δηλ. λύση μιας ενωμένης Κύπρου σε συνεργασία Εκ-Τκ, και έπειτα ανέφερα τις συγκυρίες που οδήγησαν στο να γίνει ΑΚΕΛ και να πάρει θέση της Ένωσης και ότι είχε αυτό ως αποτέλεσμα. Δεν θέλω να μπω στη συζήτηση αν διαλύθηκε ή δεν διαλύθηκε το ΚΚΚ κ.λπ. γιατί θεωρώ πως δεν έχει και πολύ σημασία. Δεν θα ήθελα ποτέ να πω ότι το ΑΚΕΛ είναι η συνέχεια του ΚΚΚ. Αυτό το έβγαλαν κάποια στιγμή οι Ακελικοί και άρχισαν να υπογράφουν ΚΚΚ-ΑΚΕΛ. Νομίζω αυτό δεν έχει σημασία ουσιαστική, είναι στα πλαίσια του ότι χάνουν μέλη και στήριξη και προσπαθούν να βρουν τρόπο να το σταματήσουν αυτό.
+Αλλά ήθελα να μιλήσω για την άλλη ερώτηση. Επειδή εμείς ανήκουμε στην αριστερά που δεν είμαστε ουρά του ΑΚΕΛ, και επίσης ήμαστε στη μία από τις 2 προσπάθειες για μια εναλλακτική αριστερά, το [[el:groups:drasyeylem|Δράσυ-Eylem]],[21] που όντως πίεσε το ΑΚΕΛ ως ένα βαθμό και τελικά το οποίο στις επόμενες Ευρωεκλογές κατέβασε τον Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, Τκ. Εμείς είχαμε κάνει τη Δράσυ-Eylem που ήταν δικοινοτική λίστα στις Ευρωεκλογές του 2014, 4 Εκ και 2 Τκ, και πήγε αρκετά καλά. Πολλά μπορούμε να πούμε για το τί παίχτηκε τότε, αλλά θα ήθελα να σημειώσω ότι όντως πιέστηκε το ΑΚΕΛ.
+//Θα ήθελα να επισημάνω ένα κοινό σημείο που παρατήρησα ότι ανέφεραν όλοι οι ομιλητές, που είναι ότι το ΑΚΕΛ, και ιστορικά και σήμερα, δεν έχει μια φιλεργατική, κομμουνιστική πολιτική. Θα ήθελα να ρωτήσω τους ομιλητές ποια είναι τα βήματα που πρέπει να κάνουμε σήμερα για να αρχίσουμε να βλέπουμε μια πιο ριζοσπαστική, κομμουνιστική προοπτική. Θέλουμε συνδικάτα, κόμμα, μέτωπο; Τι είναι αυτό που λείπει; //
+**ΦΧ:** Θα απαντήσω, αλλά πρώτα θα απαντήσω και στο προηγούμενο ερώτημα στο οποίο δεν απάντησα πριν, επειδή θεωρώ δεν απαντήθηκε επαρκώς από τους άλλους ομιλητές. Το ερώτημα είναι για το ΚΚΚ. Θα έλεγα ότι σε σχέση με το ΑΚΕΛ ήταν αριστερό κόμμα γιατί στόχευε στην ανατροπή του καπιταλισμού στην Κύπρο και στα Βαλκάνια, μεταξύ του 1926-31 τουλάχιστο. Από το 1935 και μετά, με την ανάληψη της ηγεσίας από το Σέρβα έκανε μικροαστική στροφή σταδιακά και οδηγήθηκε εν τέλει στη δημιουργία του ΑΚΕΛ. Τώρα, κατά πόσο θα μπορούσε να είναι διαφορετικά τα πράγματα, κατά πόσο θα μπορούσε να ακολουθήσει άλλη πορεία το ΚΚΚ, είναι πολύ δύσκολο ερώτημα. Η κρίση του Μαρξισμού άρχισε το 1914 όταν χρεοκόπησε η Β’ Διεθνής υποστηρίζοντας τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μετά είχαμε τη χρεωκοπία της Γ’ Διεθνούς, από τα μέσα της δεκαετίας του ‘20 θα έλεγα εγώ, με την επικράτηση του Σταλινισμού. Άρα, με τη σοσιαλδημοκρατία και Σταλινισμό να κυριαρχούν στην αριστερά, ήταν οι πιο μεγάλες επιρροές στο ΑΚΕΛ και δεν ξέρω αν μπορούσαν να πάνε αλλιώς τα πράγματα. Υπήρχαν μικρές Τροτσκιστικές ομάδες, όπως το Τροτσκιστικό Κόμμα Κύπρου τη δεκαετία του 1940, που θεωρώ ήταν καλύτερες φωνές από το ΑΚΕΛ και το ΚΚΚ, αλλά δεν κατάφεραν να μαζικοποιηθούν.
+Όσο για την ερώτηση για το σήμερα, η εύκολη απάντηση είναι ότι ναι χρειαζόμαστε νέο κόμμα και νέα συνδικάτα. Το πρόβλημα είναι ότι η πλειοψηφία της Κυπριακής εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς δεν πιστεύει στη δυνατότητα δημιουργίας νέου κόμματος ή δεν θέλει, π.χ. οι αναρχικοί θεωρούν ότι είναι κάτι αυταρχικό. Νομίζω χρειάζεται να συζητήσουμε γιατί υπάρχει αυτό το ψυχολογικό κόλλημα πολλών με το ΑΚΕΛ, η δυσκολία να παραδεχτούν ότι είναι κάτι αστικό, δεξιό και ότι θέλουμε κάτι καινούριο, και χρειάζεται να αρχίσει η συζήτηση μεταξύ μας για το τί χρειάζεται να γίνει.
+**ΑΚ:** Η πολυδιάσπαση της Αριστεράς διεθνώς, ειδικά μετά τη πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, ζύμωσε, ναι, την Αριστερά, συζήτησε η Αριστερά, ψάχτηκε, μελέτησε κ.λπ. κ. λπ. Το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε όμως η Αριστερά είναι ότι χρειάζεται να δημιουργήσει νέους σχηματισμούς όπου θα είναι με έναν ομοσπονδιακό τρόπο μέτωπα της Αριστεράς που θα έρθουνε μαζί και θα δημιουργήσουν νέα μαζικά κόμματα της Αριστεράς και των εργαζομένων, που ουσιαστικά ένα αριστερό κόμμα αυτό πρέπει να κάνει, να εκπροσωπεί τα συμφέροντα των εργαζομένων, και έτσι δημιουργήθηκαν ο Σύριζα, το Ποδέμος κ.λπ. Γιατί απέτυχαν, που είναι μια μεγάλη συζήτηση, και γιατί πήγαν προς τα δεξιά και τελικά υποστήριξαν τη θεωρία ΤΙΝΑ[22] (there is no alternative), το οποίο είναι και αυτό που υποστηρίζει τελικά και το ΑΚΕΛ και το υποστήριξε και στο μνημόνιο το 2013 και το 2014, πρέπει να γίνει αντικείμενο συζήτησης. Αλλά πρέπει επίσης να αναλογιστούμε ότι και η Αριστερά στην Κύπρο έκανει δύο βήματα: την [[el:groups:eras|ΕΡΑΣ]][23] και το Δράσυ-Eylem. Έγιναν 2 προσπάθειες για να δημιουργηθεί μια ανεξάρτητη αριστερά πέραν του ΑΚΕΛ.
+**ΦΧ:** Γιατί απέτυχαν αυτές οι προσπάθειες;
+**ΑΚ:** Ως ένα βαθμό μπορώ να πω ότι ήταν επειδή δεν ήθελαν να έχουν τόσο ριζοσπαστικό πρόγραμμα όσο θα θέλαμε εμείς σαν ΝΕΔΑ. Έτσι υποχώρησαν τελικά στις πιέσεις και διαλύθηκαν. Νομίζω ότι σήμερα, στην κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα, όπου και η πιο μικρή μεταρρύθμιση που θέλουμε να γίνει φαίνεται να είναι ακραία και να προϋποθέτει ρήξη, πρέπει να είμαστε έτοιμοι να κάνουμε ρήξεις και ανατροπές. Δεν μπορούμε πλέον να ζητήσουμε μικρές μεταρρυθμίσεις και να μας δοθούν, αυτό το μοντέλο έχει παρέλθει.
+Και φτάνω στην πρόταση που κάναμε. Όταν ανακοίνωσε το ΑΚΕΛ την υποψηφιότητα Μαυρογιάννη εμείς σαν ΝΕΔΑ πήραμε την πρωτοβουλία να έρθουμε σε επαφή με όλη την εξωκοινοβουλευτική αριστερά, να δούμε τί λένε στην πιθανότητα να κατεβάσουμε μια αριστερή ανεξάρτητη υποψηφιότητα συλλογική, η οποία θα προκύψει μέσα από την εξωκοινοβουλευτική αριστερά, το μέτωπο της αριστεράς και τα κινήματα που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια, τον ‘χώρο’ δηλαδή το λεγόμενο. Δηλαδή το άνοιγμά μας ήταν γενικό και με μεγαλύτερο εύρος από τη βασική Αριστερά. Οι προθέσεις ήταν όλες θετικές, οι ανταποκρίσεις ήταν θετικές το καλοκαίρι αλλά δεν μπόρεσε να βρεθεί αυτός ο υποψήφιος που θα μπορούσαμε εμείς σαν μέτωπο της Αριστεράς με ένα συλλογικό τρόπο να στηρίξουμε. Οπότε αφέθηκε το εγχείρημα, αλλά υπάρχουν συζητήσεις ακόμη και θέλουμε μέσα την επόμενη περίοδο να ξεκινήσουμε ξανά τις συζητήσεις με όλες τις δυνάμεις της Αριστεράς για να δημιουργήσουμε μια νέα Αριστερά που θα είναι πραγματικά μέτωπο, θα είναι δημοκρατική, θα σέβεται τις διαφωνίες, θα ζυμώνει, θα συζητήσει γιατί πρέπει να συζητήσει, πρέπει να συζητήσει τι θέσεις θα έχει, τι τακτικές θα χρησιμοποιήσει, πως θα παρεμβαίνει κοκ.
+Αυτό που ήθελα να ακούσω από σας όμως και δεν απαντήθηκε, είναι: υπάρχει πιθανότητα, έστω μια μικρή πιθανότητα να είναι δομικά τα χαρακτηριστικά αυτών των προβλημάτων της αριστεράς; Δομικά να μην μπορούμε να έχουμε ένα αριστερό κόμμα; Ίσως οι ιεραρχικές δομές πάντα να καταλήγουν στη δημιουργία γραφειοκρατικών στρωμάτων και να οδηγούν το κόμμα στην αποτυχία;
+//Αυτό που ήθελα να ακούσω από σας όμως και δεν απαντήθηκε, είναι: υπάρχει πιθανότητα, έστω μια μικρή πιθανότητα να είναι δομικά τα χαρακτηριστικά αυτών των προβλημάτων της αριστεράς; Δομικά να μην μπορούμε να έχουμε ένα αριστερό κόμμα; Ίσως οι ιεραρχικές δομές πάντα να καταλήγουν στη δημιουργία γραφειοκρατικών στρωμάτων και να οδηγούν το κόμμα στην αποτυχία;//
+//(άλλος ακροατής) Η ερώτηση είναι προς τον Χαράλαμπο. Μιλάς για διαχείριση, συνεπώς θεωρείς ότι αν γίνει ένα θαύμα και βγεις πρόεδρος δεν θα παραιτηθείς την επόμενη μέρα. Και η τοποθέτηση μου είναι ότι αυτό που παρατηρώ στη συζήτηση είναι ότι υπάρχουν κεντρικές διαφωνίες στο τι είναι η αριστερά, στο τι πρέπει να γίνει, που πρέπει να πάμε, πόσο αριστερά, τί είναι εφικτό, τι δεν είναι εφικτό. Θα ήθελα να σκιαγραφήσω αν μπορώ το γιατί συνήθως τα κομμουνιστικά κινήματα και κόμματα τείνουν να πηγαίνουν προς τα δεξιά ή να χάνουν πολύ κόσμο. Έχουμε να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα ότι αν κάνουμε με κίνημα ο καθένας θα έφτιαχνε το δικό του για να εκπροσωπήσει τη δική του άποψη. Αντί να δημιουργείται κάτι για ένα συγκεκριμένο σκοπό, ας πούμε όπως ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ, που μεγάλωσε στη βάση ενός συγκεκριμένου σκοπού, τη μνημονιακή πολιτική που δεν άντεχε ο κόσμος, εμείς δεδομένου ότι έχουμε πολύ διαφορετικές απόψεις για το τί να κάνουμε και πως, είτε πρέπει οι θέσεις μας να είναι πολύ χαλαρές για να μπορούν άτομα με διαφορετικές απόψεις να υπάρχουν στο ίδιο κίνημα είτε το κίνημα διασπάται συνεχώς σε μικρά μικρά κινήματα. Και όσο πιο χαλαρές/νερωμένες είναι οι θέσεις σου, τόσο πιο δεξιός είσαι.//
+**XA:** Για το ερώτημα σε σχέση με τις προεδρικές εκλογές. Δεν έχουμε καμιά ψευδαίσθηση ότι θα εκλεγούμε. Θεωρούμε όμως ότι ένα μεγάλο μέρος της εργατικής τάξης θα μας τιμήσει με τη ψήφο του και αυτό θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις την επαύριο των εκλογών να κάνουμε εκείνο που είπαν και όλοι όσοι μίλησαν ήδη, δηλ. να αρχίσουμε να μπολιάζουμε τις συνειδήσεις του κόσμου με επαναστατικές ιδέες.
+Και το τελευταίο, ο αριστερισμός είναι  η παιδική ασθένεια του κομμουνισμού, όπως το λέει ο Λένιν αριστουργηματικά. Κατά τον Λένιν, πρέπει να συμμετέχουμε στους αστικούς θεσμούς, να δίνουμε αγώνες τόσο στο δρομο όσο και κοινοβουλευτικά. Δεν είπα όμως να αναλάβουμε διαχείριση του καπιταλισμού. Το είπα ξεκάθαρα προηγουμένως ότι διαφώνησα με τον Δημήτρη Χριστόφια από τότε. Και αυτός ήταν ένας που τους λόγους που εμείς διαχωρήσαμε τη θέση μας και αποχωρήσαμε από το ΑΚΕΛ στη συνέχεια. Όμως το κάνουμε για να είμαστε έτοιμοι το ‘26 στις βουλευτικές να διεκδικήσουμε. Στοχεύουμε να προετοιμάσουμε το έδαφος και τις συνειδήσεις, να δείξουμε ότι υπάρχουν και αυτές οι φωνές.
+**ΦΧ:** Για το τί να κάνουμε σήμερα, εγώ βλέπω με θετικό μάτι την υποψηφιότητα του Χαραλάμπου, παρά τις όποιες διαφωνίες που μπορεί να έχουμε. Όντως σε πρώτη φάση χρειάζεται να σπάσουμε με το ΑΚΕΛ, και εννοώ να σπάσουμε και με τους δορυφόρους του ΑΚΕΛ στην εξωκοινοβουλευτική αριστερά. Εννοώ την [[el:groups:ergatikidimokratia|Εργατική Δημοκρατία]],[24] την [[el:groups:aristeripteriga|Αριστερή Πτέρυγα]],[25] τη [[el:groups:defteri|Δεύτερη Ανάγνωση]], ομάδες που παρεμπιπτόντως προσκλήθηκαν και αρνήθηκαν να συμμετέχουν στην εκδήλωση επειδή θεωρούν ότι προέχει η αριστερή ενότητα υπέρ της υποψηφιότητας Μαυρογιάννη. Θέλαμε στην εκδήλωση να έχουμε και άτομα που υποστηρίζουν, κριτικά ή μη, το ΑΚΕΛ, για να ακούσουμε τα επιχειρήματά τους και να συζητήσουμε, αλλά αρνήθηκαν να είναι εδώ.
+Θεωρώ ότι πρέπει να ξεφύγουμε από τη λογική της αριστερής ενότητας και να επιστρέψουμε στην ενότητα μαρξιστών. Δεν πιστεύω ότι χρειάζεται να καλέσουμε όλη την εξωκοινοβουλευτική αριστερά να συμμετέχει σε νέο εγχείρημα επειδή μεγάλο μέρος της είναι αμετανόητοι ΑΚΕΛικοί και όχι στα αλήθεια στα αριστερά. Χρειάζεται να επικεντρωθούμε στα άτομα που όντως είναι ενάντια στο ΑΚΕΛ και θέλουν πραγματικά τη δημιουργία νέων συνδικάτων, ίσως και νέου κόμματος.
+Τελειώνοντας, να πω ότι σήμερα είναι υψίστης σημασίας να δείξουμε στον κόσμο πως οι εκλογές δεν είναι ο κύριος δρόμος για την κοινωνική αλλαγή, πόσο μάλλον ο μόνος δρόμος. Όσοι μας λένε πως η ψήφος είναι ο μόνος δρόμος να επηρεάσουμε την κοινωνία έχουν αντιδραστικό ρόλο καθώς καλλιεργούν εκλογικές ψευδαισθήσεις στον κόσμο και δεν αναγνωρίζουν τις πραγματικές δυνατότητες που υπάρχουν για κοινωνική αλλαγή. Το μόνο αποτέλεσμα αυτών των ψευδαισθήσεων θα είναι να δημιουργήσουν απογοήτευση και κυνισμό, όπως έγινε και με το ΣΥΡΙΖΑ, και με τον Χριστόφια κ. λπ., κάνοντας τον κόσμο ακόμα πιο δύσπιστο μπροστά στη δυνατότητα οποιασδήποτε κοινωνικής αλλαγής. Η κοινωνική αλλαγή δεν μπορεί να έρθει άμεσα, χρειάζεται μακροχρόνια προετοιμασία, ιδεολογική ζύμωση άρα… Ας πούμε τώρα ανοίχτηκαν πολλά ερωτήματα, η τελευταία τοποθέτηση σωστά επισήμανε πως έχουμε πολλές διαφωνίες. Άρα, για να αρχίσουν να επιλύονται οι διαφωνίες πρέπει να γίνουν πολλές παραπάνω συζητήσεις, αλλά ναι πρέπει να τεθεί κάποιο πλαίσιο…
+//Ηταν συγκεκριμένο το σχόλιο μου, είπα ότι άμα έχουμε πολλές διαφωνίες, κρατάς τη θέση σου χάνεις κόσμο ή συμβιβάζεσαι;//
+**XA:** Στοχεύεις για μίνιμουμ μέτωπο συγκλίσεων τουλάχιστο.
+**ΜΘ:** Θέλω να απαντήσω σε μια ερώτηση που έβαλε ο Χαράλαμπος πριν και πέρασε στα ψιλά, γιατί δεν δημιουργήθηκε και δεύτερη, διαφορετική αριστερά στην Κύπρο. Κάποιοι λόγοι που μπορώ να σκεφτώ είναι: πρώτον, ότι το εθνικό ζήτημα κάλυψε τα πάντα, η Κύπρος διαπαιδαγωγήθηκε εθνικιστικά; δεύτερον, μετά τη καταστροφή του ‘74 είχαμε καλή οικονομική κατάσταση, κάτι που δεν συνέτεινε σε προβληματισμό και αναστοχασμό για τη φύση της κοινωνίας που ζούμε, δεν είχαμε κοινωνικές ανατροπές ούτως ώστε να γίνουν κάποιες ζυμώσεις και να δημιουργηθεί μια άλλη αριστερά. Μια άλλη αριστερά, έστω με τα δικά μου δεδομένα, ήταν η ΕΔΕΚ, αλλά πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε ένα πολύ εθνικιστικό κόμμα, άρα το ΑΚΕΛ δεν είχε αντίπαλο και κατάφερε να κυριαρχήσει και για αυτό. Τέλος, το γεγονός ότι είμαστε μικρός τόπος και οικονομία άφηνε το ΑΚΕΛ να ασχολείται πιο άμεσα και να επηρεάζει τον κόσμο στις μικροεπιχειρήσεις του, απορροφώντας ότι κραδασμούς πήγαιναν να δημιουργηθούν.
+Καλωσορίζω επίσης την ερώτηση του ακροατή περί δομικά ζητήματα που εμπόδισαν την επιτυχία της αριστεράς ιστορικά. Έβαλε δομικά ζητήματα κάτω που πρέπει να δούμε ξανά, όπως για την επανάσταση του 1917. Δεν υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να ξαναδούμε; Συνειδητά είμαι αντισταλινικός αλλά, εκείνος ο άνθρωπος δεν πάτησε κάπου για να γίνει η καταστροφή που έγινε; Άρα υπήρχαν προβλήματα. Και ο Τρότσκι είχε ευθύνες, και ο Λένιν. Το ότι τα Σοβιέτ τα καπέλωσε το κόμμα, το ότι υπονομεύτηκε η δημοκρατία, πριν την επανάσταση ακόμα, από το κόμμα, δεν είναι προβλήματα που πρέπει να δούμε; Ο Στάλιν κάπου βρήκε πεδίο ελεύθερο και πάτησε. Ακόμα και τώρα όταν μιλούμε για επαναστατικό κόμμα, η συζήτηση έχει σταματήσει εδώ και τριάντα χρόνια. Εγώ έγραψα τυχαία πρόσφατα στο facebook ότι δεν συζητούμε πλέον, δεν γράφονται βιβλία πλέον για αυτά τα ζητήματα κόμματος/επανάστασης, μείναμε με τα βιβλία του Τρότσκι και κάποια μεταγενέστερα. Όσο αξιόλογα και να είναι αυτά τα βιβλία - για παράδειγμα η ανάλυση του Τρότσκι για τη Σοβιετική Ένωση είναι εξαιρετική - μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης υπάρχει το εξής αρνητικό: έπαψε η μεγάλη συζήτηση για το σοσιαλισμό. Έπαψε η συζήτηση, έπεσε και το επίπεδο συζήτησης στο χώρο της Αριστεράς. Εγώ παρεξηγήθηκα άμα είπα πως πρέπει να συνεχίσουμε να μιλάμε για τη Σοβιετική Ένωση και το Σταλινισμό, συνήθως σε αποκαλούν φιλελεύθερο αριστερό και τελειώνει εκεί το θέμα. Αν κρατήσεις ψηλά τη συζήτηση για τον σοσιαλισμό όμως, αναπτύσσεις επίπεδο, γίνονται ζυμώσεις, έχεις καλύτερα μυαλά ανθρώπων αριστερών. Τώρα που σταμάτησε η συζήτηση, βλέπεις ότι συμβαίνει, με μαθηματική ακρίβεια, μια πτώση στα αντανακλαστικά. Εγώ βλέπω συντρόφους μου παλιούς που ήμαστε στην ίδια οργάνωση, Τροτσκιστές, να μιλούν για ανατροπή του σοσιαλισμού, που είναι σταλινική θέση. Κατάρρευση είχαμε στην ΕΣΣΔ, όχι ανατροπή. Γενικά παρατηρώ ένα πισωγύρισμα ανθρώπων που παλαιότερα ήταν κριτικοί προς το σταλινισμό.
+//Η συνάντηση εδώ θα ήταν πολύ πιο εποικοδομητική εάν καταλήγαμε να δούμε το τι μέλλει γενέσθαι. Διότι θα ήταν μια καλή ιδέα να κάνουμε ένα συντονιστικό όργανο το οποίο θα δώσει μια συνέχεια, διαφορετικά απλά θα πάμε σπίτια μας με προβληματισμούς. Τέτοιες συζητήσεις έγιναν και στο παρελθόν. Το ερώτημα μου είναι: τι συνέχεια μπορούμε να δώσουμε; Δεν είμαι αντι-Aκελικός, είμαι εναντίον του καπιταλισμού, αλλά πιστεύω δεν έχει προοπτική το ΑΚΕΛ να προχωρήσει. Πιστεύω χρειάζεται μια αυτόφωνη, αυτόνομη δράση, μια νέα αντικαπιταλιστική αριστερά.//
+//(άλλος ακροατής) Μια ερώτηση περί ιστορικών γεγονότων. Στο πραξικόπημα[26] το ΑΚΕΛ αντισταθηκε έμπρακτα, όπως οι ομάδες για παράδειγμα του Δώρου Λοίζου; Ή ήταν σε απραξία και αδράνεια;//
+**ΦΧ:** Επί καιρώ χούντας το ΑΚΕΛ συμβούλευε τον Μακάριο να μην συγκρουστεί με τη Χούντα επειδή φοβούνταν ότι μπορεί να συμβεί κάτι άσχημο, κάποια επέμβαση της χούντας στην Κύπρο. Σε αντίθεση με την ΕΔΕΚ που τότε έκανε διαδηλώσεις ενάντια στη Χούντα το ΑΚΕΛ ήταν φοβικό και δέκτηκε ακόμη και χορηγία της Ομόνοιας από τη Χούντα, όπως διάβασα στην αυτοβιογραφία του Ζιαρτίδη. Γενικά το ΑΚΕΛ, σε όλες τις κρίσιμες στιγμές της ιστορίας της Κύπρου δεν έβαλε το χέρι του στη φωτιά. Για αυτό λέω ότι το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι είναι ένα φοβικό κόμμα, ουραγός της δεξιάς.
+**ΜΘ:** Ο Μακάριος έπαιζε με τη χούντα. Δηλαδή, εκεί που του έβαζε βόμβες ο Γρίβας, ο Μακάριος πήγαινε στον χουντικό Παπαδόπουλο και τον προσεταιριζόταν. Άμα τον πίεζε ο Παπαδόπουλος να καθίσουν να βρουν μια λύση του Κυπριακού, πήγαινε μέχρι και στον Γρίβα ενώ ο δεύτερος ήταν στην παρανομία. Ο Μακάριος έπαιζε με όρους καθαρά ευκαιριακούς για να μείνει στην εξουσία. Το ΑΚΕΛ ακολουθούσε όλα αυτά τα ζικ-ζακ του Μακαρίου: ό,τι έκανε ο Μακάριος το ακολουθούσε.΄Αρα ήταν μετριοπαθές και προσεκτικό με τη Χούντα και στο πραξικόπημα δεν είχε οργανωμένη αντίσταση.
+**ΧΑ:** Στις Ενθυμήσεις από τη ζωή μου του Εζεκία Παπαϊωάννου, πιέζει τον Μακάριο το ΑΚΕΛ. Συμφωνώ με τον Φειδία ότι δεν έβαλε το χέρι του στη φωτιά, σχεδόν καθόλου, σε πολλά σημεία, όμως - εντάξει, θα διαφωνήσω για τους απεργιακούς αγώνες του ‘48 βέβαια, - αλλά εγώ θα πω και το εξής, ότι το ΑΚΕΛ πρότεινε στον Μακάριο, και γύμνασε και ένα αριθμό στελεχών του, γύρω στα 100 άτομα, για να αποτελέσουν δυνάμεις αντίστασης γύρω από τον Μακάριο, και ο Μακάριος δεν το δέχτηκε. Το βάζω αυτό ώς προβληματισμό και για να είμαστε δίκαιοι με την ιστορία.
+**ΦΧ:** Για το Γριβισμό[27] που αναφέρθηκε, το ΑΚΕΛ τώρα πάντα θα προσπαθεί να αναδεικνύει φασιστικούς κινδύνους για να παρουσιάζεται σαν το μικρότερο κακό για να πιάνει ψήφους.’Αρα τον εργαλειοποιεί βασικά, χρειάζεται το Γριβισμό το ΑΚΕΛ.
+**ΧΑ:** Και όταν ο Μαυρογιάννης αναφέρθηκε στον ευρωστρατό, στην FRONTEX,[28] στην PESCO,[29] στην ευρωσυνοριακή φύλαξη που δημιουργεί και το μεταναστευτικό στις χώρες υποδοχής, το ΑΚΕΛ δεν βγήκε να διαχωρίσει τη θέση του. Τι σημαίνει ευρωστρατός; Κοινά γυμνάσια με το ΝΑΤΟ, το κομμάτι του ΝΑΤΟ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Για μας είναι κόκκινη γραμμή και είναι αίσχος για τον σημερινό ΑΚΕΛ.
+//Έχω κάποια σημεία που θέλω να θίξω σε σχέση με τη πορεία του παγκόσμιου σοσιαλιστικού κινήματος. Το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η αριστερά, η αριστερά που θέλει πραγματικά να δει μια πρόοδο της ανθρωπότητας, ένα σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ανθρωπότητας γενικότερα, το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν πρότυπα. Δεν υπάρχει δηλαδή ένα παγκόσμιο πρότυπο, ένα παγκόσμιο κίνημα με κάποιες θέσεις, με κάποιες εν πάσει περιπτώσει λειτουργίες, με κάποια μεθοδολογία, με κάποια παγκόσμια οργάνωση στην οποία η αριστερά, μια τοπική αριστερά όπως τη δική μας, να μπορεί να συμμετέχει, μια ας πούμε νέα διεθνής, να μπορούμε να συμμετέχουμε και να μπορούμε να δουλεύουμε και να αγωνιζόμαστε συντονισμένα και συγχρονισμένα με άλλα κινήματα. Δε θεωρώ δηλαδή ότι υπάρχει ουσιαστικά προοπτική μετασχηματισμού τοπικά. Αν θα γίνει ένας μετασχηματισμός, θα πρέπει να γίνει σε μια παγκόσμια κλιμακα ή τουλάχιστον περιφερειακή κλίμακα.//
+//Δεν υπάρχουν, εν πάσει περιπτώσει, κάποιες ενδείξεις για το πως θα είναι αυτό το νέο παγκόσμιο σοσιαλιστικό κίνημα. Πώς θα είναι και τι μέθοδο θα ακολουθήσει; Ποια θα είναι η νοοτροπία του; Και εδώ ακριβώς είναι που ταιριάζει αυτό που είπε ο Μάριος Θρασυβούλου προηγουμένως, ότι σταματήσαμε να μελετάμε τη Σοβιετική Ένωση. Σταματήσαμε να μελετάμε τις προσπάθειες που έγιναν και επειδή σταματήσαμε να μελετάμε, δε ξέρουμε τι θέλουμε ουσιαστικά. Και όπως είπε και ένας ομιλητής πιο πρίν, αν κάτσει ο καθένας να πει ότι θέλει, θα κάνει ο καθένας το δικό του το κίνημα στο τέλος της ημέρας.//
+//Μάλιστα έχουμε ένα απτό παράδειγμα εδώ μπροστά μας. Η Αθηνά εκ μέρους της ΝΕΔΑ, δεν  υποστηρίζει, τουλάχιστον επίσημα, τον Χαράλαμπο. Δηλαδή είμαστε 50, 100, 200 άτομα ας πούμε στην Κύπρο, τα οποία θα μπορούσαν να πούμε ότι έχουν ένα σοσιαλιστικό προσανατολισμό, αλλά, βάζει υποψηφιότητα ο Χαράλαμπος, ο οποίος θέλει να βάλει κάποιες θέσεις για να εκπαιδευτεί η κοινωνία, να ακούσει ο εργαζόμενος μιαν άλλη φωνή, αλλά η ΝΕΔΑ δε βρίσκει αρκετά καλό πάτημα, για να τον υποστηρίξει. Υπάρχουν βαθύτερα αίτια για αυτό το πράγμα. Επιστρέφω σε αυτό που είπε ο Μάριος. Δεν αναλύουμε την πορεία του σοσιαλισμού του περασμένου αιώνα, αφήνουμε κάτω από το χαλί τις διαφορές μας και τις διαφωνίες μας σε σχέση με το τι πήγε λάθος και τις ξαναβρίσκουμε συνέχεια μπροστά μας. Ας πούμε, καταλαβαίνω εγώ παρακολουθώντας τον Χαράλαμπο ότι πρόσκειται στα σοβιετικά καθεστώτα που επικράτησαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο, ότι τους βρίσκει περισσότερα θετικά παρά αρνητικά. Ε αυτό είναι εμπόδιο, για μας σήμερα επειδή δεν έχουμε αναλύσει τα θέματα του περασμένου αιώνα και ξαναέρχονται μπροστά μας.//
+**ΑΚ:** Σίγουρα έχουμε διαφωνίες στην αριστερά και είναι σεβαστές, και θα πρέπει να είναι σεβαστές. Εμείς παλεύουμε για ένα μέτωπο που να μπορεί να σέβεται τις διαφωνίες και τις διαφορές, να μπορεί να βάζει τα πράγματα κάτω, και να βρίσκει μια μίνιμουμ συμφωνία, μια συναίνεση, και να προχωράει. Το σημαντικό για μας είναι η συλλογικότητα. Κάναμε ένα κάλεσμα προς όλα τα άτομα και ομάδες του χώρου για να προσπαθήσουμε να χτίσουμε μια συλλογική προσπάθεια. Για να βγούμε προς τα έξω με έναν υποψήφιο ή υποψήφια. Εμάς δεν μας ενδιαφέρει καθόλου το πρόσωπο, αλλά η ουσία και οι θέσεις. Ο Χαράλαμπος πήρε μια πρωτοβουλία και κατέβηκε μόνος του, και για να πω την αλήθεια δεν τον ξέραμε από πριν, αλλά καλά έκανε. Έχει θέσεις, βγαίνει, μιλάει, έχει το θάρρος της γνώμης του και πραγματικά σε πολλά πράγματα συμφωνούμε. Αλλά δεν είναι είτε το ένα είτε το άλλο. Είμαστε σε μια κατάσταση έτσι και αλλιώς της αριστεράς όπου έχουμε μια πολυφωνία και μπορεί να πάρει αποφάσεις η κάθε κίνηση ή η κάθε ομάδα να κάνει κάτι.
+Εμείς περιμένουμε νέες επιθέσεις από τη δεξιά μετά τις προεδρικές, και ακριβώς εκεί θα πρέπει να έχουμε μια απάντηση, και η καλύτερη μας απάντηση θα είναι αν έρθει συλλογικά, δηλαδή αν μπορέσουμε να συνεργαστούμε, να βγάλουμε μια μίνιμουμ συμφωνία, να οργανώσουμε κινήματα, να βρεθούμε στους δρόμους και παράλληλα να συζητάμε, να συζητήσουμε τις διαφωνίες μας. Εγώ δεν θεωρώ ότι οι θεωρητικές και ιστορικές διαφωνίες που μπορεί να έχουμε σημαίνει ότι δε μπορούμε να συνεργαστούμε στο δρόμο και σε εκλογικές συμμαχίες. Πρέπει να κάνουμε και την άλλη συζήτηση γιατί πρέπει να μελετάμε την ιστορία, αλλά και την ίδια στιγμή πρέπει να συζητάμε και το σήμερα, το τι θέσεις βγάζουμε προς τα έξω αλλά και το πώς μπορούμε να πετύχουμε παραπάνω δικαιώματα για την εργατική τάξη.
+**XA:** Θα συμφωνήσω με όλα απολύτως που μόλις είπε η Αθηνά. Η επαύριος είναι η ουσία για μας, η επαύριος των εκλογών και η δημιουργία αυτού του μετώπου ως πρώτο στάδιο. Εννοείται, έχουμε διαφωνίες, εννοείται υπάρχει η αντίθετη άποψη, εννοείται είναι υγεία να γινονται αυτες οι συζητησεις και να διαφωνούμε και να συμφωνούμε. Αυτό δε σημαίνει όμως, όπως το είπε πολύ καλά και η Αθηνά προηγουμένως, πως δε θα κατεβούμε συλλογικά και στην επαύριο των εκλογών και πριν τις εκλογές και ες αεί μέχρι την τελική ανατροπή του καπιταλισμού. Διαφωνίες θα έχουμε γιατί σίγουρα και ακόμα ο κάθε άνθρωπος δεν είναι ο ίδιος. Έχει τις δικές του απόψεις κ. λπ. Από εκεί και πέρα, για το πως γεφυρώνουμε αυτές τις διαφωνίες και το πως προχωράμε με ένα μέτωπο μίνιμουμ συγκλίσεων, συμφωνώ απόλυτα με την Αθηνά.
+**Καταληκτικά Σχόλια**
+**MΘ:** Κατ’ αρχήν να ευχαριστήσω την ομάδα που μας προσκάλεσε και τους φίλους που ήρθαν να συζητήσουν μαζί μας. Εγώ θεωρώ ότι έγινε μια πολύ σημαντική συζήτηση όχι μόνο ως περιεχόμενο αλλά και γιατί ήταν διαφορετικές οι προσεγγίσεις των ομιλητών. Είναι πάρα πολύ σημαντικό για την Αριστερά και κυρίως του εκτός του ΑΚΕΛ χώρου και δεν συνηθίζεται, συνήθως γίνονται συζητήσεις μεταξύ ανθρώπων που συμφωνούν. Και άρα είναι πάρα πολύ σημαντικό και συγχαρητήρια στην ομάδα.
+**ΧΑ:** Ένα απλό παράδειγμα για να κλείσω με το τι πάει να πει ξεχειλώθηκαν οι όροι, η ουσία των λέξεων. Είμαι εκ μητρογονίας πρόσφυγας από την Αμμόχωστο. Το ΑΚΕΛ ποτέ δεν ψήφισε στην εξίσωση του εκ μητρογονίας-πατρογονίας. Και να μου επιτρέψετε να το πω, σήμερα το γεννητικό όργανο της μητέρας μου καθορίζει πόσο πολύ ή λίγο πρόσφυγας είμαι, και αυτός ο σεξισμός να προέρχεται από το ΑΚΕΛ. Αν είναι ποτέ δυνατόν, έπρεπε να ντρέπεται το κόμμα της κοινοβουλευτικής Αριστεράς να έχει τέτοιες θέσεις. Η απάντηση είναι ότι θα είναι δώρο άδωρο διότι θα μοιραστεί η πίτα των χρημάτων που θα δώσει το κράτος προς τους πρόσφυγες. Είναι ότι πιο σεξιστικό, είναι ότι πιο μεσαιωνικό και αντιδραστικό. Και αυτό βγήκε μέσα από τα στόματα των στελεχών του ΑΚΕΛ και την πολιτική του ΑΚΕΛ, γιατί ψήφισε αποχή στην πλήρη εξίσωση του εκ μητρογονίας με τον εκ πατρογονίας πρόσφυγα. Απλά ένα παράδειγμα για να καταλάβετε την διολίσθηση των αξιών αυτού του αναχώματος του καπιταλισμού, του ΑΚΕΛ, που υπάρχει για να μην δημιουργηθει το κομμουνιστικό κίνημα της Κύπρου. Είναι δώρο στα χέρια του συστήματος γιατί κρατεί την κυπριακή εργατική τάξη σε λήθαργο. Άρα πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια μας. Κοινό μέτωπο μίνιμουμ συγκλήσεων χτες Αθηνά. Δεν αντέχει άλλο ο λαός μας, δεν αντέχει άλλο η κυπριακή εργατική τάξη. Έχουμε διαφωνίες, το αντιλαμβανόμαστε. Αυτό είναι υγεία, αυτό είναι δημοκρατία, αυτό είναι αμεσοδημοκρατία. Όπως θέλετε πάρτε το. Χτες, μέτωπο μίνιμουμ συγκλήσεων. Ευχαριστώ.
+**ΑΚ:** Στο καταληκτικό μου θα ήθελα να πω ότι υπάρχει μέθοδος, υπάρχει ο Μαρξισμός, μπορούμε να τον μελετήσουμε, μπορούμε να δούμε πως μπορεί να εφαρμοστεί στην περίπτωσή μας. Υπάρχουν διεθνείς κινήσεις, κινήματα κ. λπ. με τα οποία πρέπει να έρθουμε σε επαφή και να συνεργαζόμαστε. Αυτό που πρέπει να κάνουμε, επειδή εμείς πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να υπάρχουν δόγματα, είναι να βλέπουμε την ιστορία και τη θεωρία με κριτικό μάτι και τις συνθήκες του σήμερα να τις συζητάμε και να βγάζουμε θέσεις. Θέλει πολλή δουλειά. Και θα ήθελα πάρα πολύ κι εγώ να πω, αν και εντάξει η διοργάνωση έχει αυτή τον λόγο για το πως οργανώνει τη σημερινή εκδήλωση, ότι θα μπορούσε να βγει κάτι από εδώ. Ίσως στο εγγύς μέλλον να μπορούμε να κάνουμε ακόμα μια συζήτηση, μια εκδήλωση, μια επαφή για να συζητήσουμε τα επόμενα βήματα της αριστεράς που θέλουμε και αυτό να πάρει μια συνέχεια.
+**ΦΧ:** Θα ήθελα να απαντήσω στο τελευταίο στο οποίο αναφέρθηκε η Αθήνα και το οποίο ανέφεραν και άτομα από το κοινό, ότι έπρεπε να οργανώσουμε την εκδήλωση ως κάτι που να έχει συνέχεια για να αρχίσει να δημιουργείται ένα αριστερό μέτωπο κοκ. Δεν πιάσαμε e-mails αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχει νόημα που έγινε αυτή η εκδήλωση. Η εκδήλωση βιντεοσκοπήθηκε, ηχογραφήθηκε και θα μείνει στην ιστορία. Θα μπει στο [[el:groups:archive|κυπριακό κινηματικό αρχείο]] και μπορεί και να δημοσιευθεί στο Platypus Review. Άρα δεν θα χαθεί.
+Ο σκοπός του Πλατύποδα σαν ομάδα είναι να καταπολεμήσει ιδεολογικά εμπόδια που εμποδίζουν την επαναδημιουργία και επαναθεμελίωση μιας μαρξιστικής επαναστατικής αριστεράς. Γι’ αυτό και κάνουμε αυτές τις συζητήσεις. Δεν προσπαθούμε εμείς οι ίδιοι να γίνουμε εκείνη η αριστερά, για αυτό και κάποιοι από μας που νιώθουν την ανάγκη να φτιάξουν εκείνη την αριστερά φτιάξαμε την ομάδα 1917. Σαν ομάδα 1917 θα θέλαμε να δημιουργηθεί κομμουνιστικό κόμμα στην Κύπρο. Τώρα πώς γίνεται αυτό, εγώ δεν είμαι σίγουρος ότι είναι έτοιμες οι συνθήκες. Ειπώθηκε πριν ότι τώρα δεν είναι της παρούσης να συζητήσουμε τις ιδεολογικές διαφορές του παρελθόντος αλλά να προσπαθήσουμε να κάνουμε κάτι καινούριο. Ναι, αλλά γιατί απέτυχε η ΕΡΑΣ, γιατί απέτυχε η Δράσυ-Eylem; Ίσως γιατί αντί να συζητήσουμε την ιστορία και τα λάθη που έγιναν και τις διαφωνίες, βιαστήκαμε πάλι να προωθήσουμε την αριστερή ενότητα, που “αριστερή ενότητα” σημαίνει εν τέλει λογικές λαϊκών διαταξικών μετώπων κ. λπ. Γιατί να συνεχίσουμε αυτό τον φαύλο κύκλο; Γι’ αυτό πιστεύω πρέπει να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να ξαναδούμε την ιστορία και να μάθουμε, επειδή πιστεύω το πρόβλημα σήμερα στην Κύπρο και στην Αριστερά παγκόσμια είναι ότι πάσχει από ιστορική αμνησία, δεν μαθαίνει από τα λάθη του παρελθόντος και επαναλαμβάνει τα ίδια λάθη ακόμα πιο ασυνείδητα και άρα με χειρότερο τρόπο. Συμφωνώ με τον Μάριο ότι ναι δεν πρέπει να ξεχάσουμε τη Σοβιετική Ένωση και πρέπει να τη συζητήσουμε. Κάναμε τέτοιες εκδηλώσεις παλαιότερα.
+Οπότε ναι, δεν θεωρώ ότι χρειάζεται να πάρουμε e-mails. Πολύ απλά είναι διαφορετικός ο σκοπός της εκδήλωσης. Ο σκοπός είναι να μπουν κάποια πράγματα κάτω, να αναλογιστούμε την ιστορία και να είναι το έναυσμα για παρόμοιες συζητήσεις που πρέπει να γίνουν. Μπορούμε να πούμε ότι βλέπουμε τον εαυτό μας σαν μέρος ενός καταμερισμού εργασίας στην Αριστερά. Εμείς ασχολούμαστε με την καταπολέμιση ιδεολογικών εμποδίων. Επί της ουσίας γράφουμε την ιστορία της σύγχρονης αριστεράς μέσω των εκδηλώσεων μας και αυτών των πάνελ, που είναι πολύ χρήσιμο επειδή μπορεί κάποιος να δει τι λέει η αριστερά σήμερα, ποια είναι τα όρια της, ποια είναι τα προβλήματα της, τι είναι καλό.
+Εννοείται δεν αρκεί αυτό: όσοι από μας θέλουμε ανατροπή του καπιταλισμού και του κράτους πρέπει κάτι να κάνουμε. Και αυτό που πρέπει να κάνουμε πιστεύω είναι να οργανώσουμε την κοινωνία των πολιτών ενάντια στο κράτος και τον καπιταλισμό. Τώρα πως θα γίνει αυτό είναι μεγάλη κουβέντα και πρέπει να γίνει μια συζήτηση για το πως προχωρούμε. Αλλά δεν πιστεύω πως το να καλούμε όλες τις ομάδες της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς για ακόμα μια φορά θα οδηγήσει κάπου, επειδή πολλοί από αυτούς δεν είναι διατεθημένοι να τα σπάσουν με το ΑΚΕΛ και με το σύστημα.
+---
+[1] Το 1917 είναι μια νεοσύστατη πολιτική οργάνωση που στοχεύει στην οικοδόμηση μιας μαρξιστικής Αριστεράς στην Κύπρο.
+[2] Νέα Διαιτητική Αριστερά (ΝΕΔΑ), ιδρύθηκε τη δεκαετία του 2000-αποσυνδέθηκε από τη Διεθνή Σοσιαλιστική Εναλλακτική στις 24 Ιουνίου 2021, η οποία ήταν διάσπαση της Επιτροπής για μια Εργατική Διεθνή που ιδρύθηκε το 1974.
+[3] Το βίντεο του πάνελ είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο στη διεύθυνση <https://www.facebook.com/PlatypusNicosia/videos/1193945398166562/>.
+[4]  Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού, που ιδρύθηκε το 1926 ως Κομμουνιστικό Κόμμα Κύπρου, πριν καταστεί παράνομο το 1931. Ηγετικά μέλη του ΚΚΚ, μαζί με άλλους, ίδρυσαν το ΑΚΕΛ το 1941.
+[5] Η ΠΕΟ ιδρύθηκε το 1941 και είναι μια οργάνωση-ομπρέλα για τις συνδικαλιστικές οργανώσεις στην Κύπρο.
+[6] [Ελληνική] Ένωση. Η Ένωσις είναι το κίνημα των ελληνικών κοινοτήτων εκτός Ελλάδας για την ενσωμάτωση των περιοχών τους στο ελληνικό κράτος. Εδώ θα χρησιμοποιήσουμε τον όρο «Ένωση». Η αναφορά στη Σοβιετική Ένωση θα γίνεται πάντα ρητά ως «Σοβιετική Ένωση» ή «ΕΣΣΔ».
+[7] Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ), που λειτούργησε το 1955-59.
+[8] <https://akel.org.cy/our-concept-for-socialism/?lang=en>.
+[9] Η Μάχη της Τηλλυρίας, επίσης γνωστή ως Μάχη των Κοκκίνων ή Αντίσταση του Erenköy, ήταν μια σύγκρουση στις 6 Αυγούστου 1964 μεταξύ της Κυπριακής Εθνικής Φρουράς και τουρκοκυπριακών ένοπλων ομάδων.
+[10] Δημοκρατικό Κόμμα, το οποίο ιδρύθηκε το 1976.
+[11] Ιδρύθηκε το 1969 ως Ενιαία Δημοκρατική Ένωση Κέντρου.
+[12] Βλέπε Leszek Kołakowski, «Η έννοια της Αριστεράς» (1958).
+[13] V. I. Lenin, «Trade-Unionist Politics and Social-Democratic Politics», στο What is to be Done? (1902), <https://www.marxists.org/archive/lenin/works/1901/witbd/iii.htm>.
+[14] Καρλ Μαρξ και Φρίντριχ Ένγκελς, «Προλετάριοι και κομμουνιστές», στο Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος (1848), <https://www.marxists.org/archive/marx/works/1848/communist-manifesto/ch02.htm>.
+[15] Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά, ιδρύθηκε το 1951 και διαλύθηκε το 1991.
+[16] Εθνικό Λαϊκό Μέτωπο, που ιδρύθηκε το 2008.
+[17] Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, ιδρύθηκε το 1918 ως Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας και πήρε το σημερινό του όνομα το Νοέμβριο του 1924.
+[18] Το Γραφείο Πληροφόρησης των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, γνωστό ως Cominform, ήταν ένα όργανο των μαρξιστικών-λενινιστικών κομμουνιστικών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου αυτού της Σοβιετικής Ένωσης, που ιδρύθηκε από τον Ιωσήφ Στάλιν το 1947. Αν και δεν προοριζόταν για αντικατάσταση της Τρίτης ή Κομμουνιστικής Διεθνούς (Κομιντέρν), θεωρήθηκε ένα είδος διαδόχου της.
+[19] Η Κυπριακή Επανάσταση του 1931 ή Οκτωβριανά ήταν μια εξέγερση κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας που έλαβε χώρα στην Κύπρο -τότε αποικία του βρετανικού στέμματος- μεταξύ 21 Οκτωβρίου και αρχών Νοεμβρίου 1931. Στην εξέγερση πρωτοστάτησαν Ελληνοκύπριοι που υποστήριζαν την Ένωση του νησιού με την Ελλάδα. Η ήττα των επαναστατών οδήγησε σε μια περίοδο αυταρχικής βρετανικής διακυβέρνησης, γνωστή ως «Παλμεροκρατία», που θα διαρκούσε μέχρι την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
+[20] Ρόζα Λούξεμπουργκ, «Εισαγωγή», στο Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση; (Παρίσι: Foreign Language Press, 2020), 1.
+[21] Πολιτικό κόμμα που ιδρύθηκε το 2014. Το όνομά του είναι συνδυασμός των ελληνικών (drasy) και τουρκικών (eylem) λέξεων για τη «δράση».
+[22] «Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση».
+[23] Επιτροπή για μια Ριζοσπαστική Αριστερή Συσπείρωση, που ιδρύθηκε το 2011.
+[24] Εργατική Δημοκρατία.
+[25] Αριστερή Πτέρυγα.
+[26] Το πραξικόπημα του 1974 από την ελληνική στρατιωτική χούντα για την ανάληψη του ελέγχου της Κύπρου.
+[27] Το κύριο ακροδεξιό εθνικιστικό ρεύμα στην Κύπρο, που πήρε τη θέση του από τον Γρίβα.
+[28] Ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.
+[29] Η Μόνιμη Διαρθρωμένη Συνεργασία, μέρος της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ στην οποία 26 από τις 27 εθνικές ένοπλες δυνάμεις επιδιώκουν διαρθρωτική ολοκλήρωση.