ή πως οι Έλληνες εθνικιστές ονειρεύονται πάντα τη συμμαχία με τους αδελφούς Τούρκους εθνικιστές μέσω της Διπλής Ένωσης…

Η Κύπρος είναι το τελευταίο κατάλοιπο της εξωτερικής πολιτικής του Ελληνικού Εθνικισμού του 19ου αιώνα. Οι Κύπριοι έμαθαν (με το καλό ή με τη βία) μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα ότι έπρεπε να προσβλέπουν προς την Ελλάδα σαν το «εθνικό κέντρο». Η νεοελληνική περιπέτεια εθνικής ολοκλήρωσης όμως είχε ήδη κλείσει μετά από την τραγωδία του 1922. Ο νεοελληνικός εθνικισμός στην Κύπρο (υπό την προστασία των Βρεττανών) είχε γίνει ωστόσο η επίσημη ιδεολογία της τοπικής χριστιανικής εξουσίας - και είχε αρχίσει να λειτουργεί σαν μια ιδεολογία αυτόνομη από την πραγματικότητα. Το αυξανόμενο χάσμα ιδεολογικής φαντασίωσης και πραγματικότητας εκράγηκε τελικά στους εμφύλιους πολέμους του 1958 και στον «ενωτισμό» της ΕΟΚΑ Β που οδήγησε στην 15 του Ιούλη.

Τα μεγάλα λόγια των Αθηνών αποδείχτηκαν ψεύτικα κατ’ επανάληψιν. Η Αθήνα δεν μπόρεσε να «δεχθεί» την Κύπρο όταν της την πρόσφεραν οι Άγγλοι (1912, 1915) και δεν την διεκδίκησε καθόλου μετά το 1945. Οι ιδεολόγοι του κράτους των Αθηνών από τη μια όξυναν τις εθνικιστικές φαντασιώσεις και από την άλλη εξηγούσαν στην Κυπριακή ελίτ ότι σαν \ μια εξαρτώμενη ημι-αποικία των αγγλοαμερικάνων το Ελληνικό κράτος δεν μπορούσε να διεκδικήσει την Κύπρο. Ο εθνικισμός όμως πουλούσε σαν εκτονωτικό θέαμα τόσο στην Αθήνα όσο και στη Λευκωσία. Και την δεκαετία του '50 άρχισε να αποδίδει σαν επένδυση και για την κυβέρνηση της Αγκύρας.

Όταν μετά το 58 οι Κύπριοι δέχθηκαν τη Ζυρίχη και μετά αγάπησαν την Ανεξαρτησία οι «μητέρες πατρίδες» έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να διαλύσουν αυτήν την εύθραυστη γέφυρα ονείρου και πραγματικότητας. Οι Αμερικάνοι φοβόντουσαν ότι η Ανεξαρτησία οδηγούσε την Κύπρο σε επικίνδυνους τριτοκοσμικούς δρόμους, ενώ οι «μητέρες πατρίδες» σαν πειθήνια όργανα τους άρχισαν να ανησυχούν για τις αταξίες των «παιδιών» στο νησί. Οι μεταξύ τους καυγάδες για τις φαντασιώσεις που υπέβαλαν η Αθήνα και η Άγκυρα (Ένωση-Διχοτόμηση) απειλούσε τις σχέσεις των συμμάχων ενώ η διάθεση για ανεξαρτησία απειλούσε την ηγεμονία τους.

Η «διπλή ένωση» που πρότειναν οι Αμερικάνοι από το 1964 εξελίχθηκε αλλά είχε πάντοτε αυτή την κεντρική αιχμή. Να διαχωρίσει το νησί σε δυο μέρη (με το πρόσχημα μιας Τουρκικής βάσης αρχικά) και να συντρίψει τη διάθεση των κυπριών για αυτοκαθορισμό.

Πίσω από τα μεγάλα ωραία λόγια για τη Μεγάλη Ελλάδα κρυβόταν πάντα η επεκτατική πολιτική των Αθηνών. Πίσω από τις στοργικές αγκάλες συμπαράστασης, συμπαράταξης, αποστολής Μεραρχιών, Αττιλών κλπ βρισκόταν και βρίσκεται η πολιτική της υποταγής των Κυπρίων (και πάλι) στα εθνικά κέντρα. Και φυσικά για τους ντόπιους αστυφύλακες των εθνών, η «διπλή ένωση» ήταν και είναι η έκφραση της προσπάθειας τους να εμπεδώσουν την δίκιά τους εξουσία απέναντι στους Κύπριους. Αυτή ήταν η λογική πίσω από τα σχέδια διπλής ένωσης τη δεκαετία του 60, πίσω από τα Ντάβος πρόσφατα και πίσω από τον ακραίο λόγο των νεοεθνικόφρονων της δεαετίας του 80. Γι’ αυτούς ο Σεφέρης δεν ήταν και δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα όπλο για την εμπέδωση της εξουσίας του α-νόητου λόγου τους στην Κύπρο. Λοιπόν - υπάρχει μνήμη αγαπητοί Κύπριοι;

---

1964 - Αποδοχή σχεδίου Άτσεστον (διπλής ένωσης) από Κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου

«Ο κ. Γαρουφαλιάς γύρισε σήμερα από την αποστολή του. Κατόρθωσε να εμποδίσει προς το παρόν τον Υπουργό των Εξωτερικών της Κύπρου, τον κ. Κυπριανού, να αναχωρήσει αύριο, όπως σχεδίαζε αρχικά, για τη Μόσχα. Πέτυχε επίσης ν’ αναβάλει την επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου στο Κάϊρο προς το σκοπό μιας συνάντησης με τον Πρόεδρο Νάσερ. Η αναβολή και των δυο ταξιδιών είναι προσωρινή κι εξαρτιέται από την εξέλιξη της κατάστασης.

Δεχόμαστε επίσης να εκμισθώσουμε μια περιοχή για μια λογική διάρκεια με σκοπό την εγκατάσταση μιας Τουρκικής βάσης.

Η Ελλάς δέχεται να υποστηρίξει την ιδέα μιας Τουρκικής βάσης έστω κι αν δεν συμφωνεί σε τούτο ο Αρχιεπίσκοπος κι ίσως να μπορέσει να πείσει τη μεγάλη πλειονότητα του λαού της Κύπρου να την αποδεχτεί, αρκεί να είναι περιορισμένη η έκταση της βάσης. Εφόσο π.χ. αντιστοιχεί στην έκταση των Βρεττανικών βάσεων στην Κύπρο.

Η πρόταση σας, που αντιλαμβάνομαι πως είναι προϊόν επίπονων διαπραγματεύσεων, ξεπερνά κατά πολύ την απαραίτητη για την εγκατάσταση μιας στρατιωτικής βάσης έκταση κι έχει το χαρακτήρα μιας περιορισμένης διχοτόμησης.

Δυστυχώς δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε μια τέτοια πρόταση. Τις δυσκολίες μεγάλωσαν οι ψυχολογικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν στην Κύπρο μετά τους πρόσφατους βομβαρδισμούς του άμαχου πληθυσμού από τους Τούρκους. Το κλίμα στο νησί είναι τούτη τη στιγμή πολύ δυσμενές για την Τουρκία και το ΝΑΤΟ. Και είναι επίσης δυσμενές για την Ελλάδα επειδή απούσιασε κατά την Τουρκική επίθεση.

Κατανοούμε πως εξαντλήσατε όλες τις δυνατότητες να πείσετε τους Τούρκους να περιορίσουν τις αξιώσεις τους. Γι’ αυτό και δεν σας απευθύνω έκκληση πάνω στο θέμα αυτό.

Ομολογώ την απόγνωση κι απογοήτευσή μου που δεν είναι δυνατή η συμφωνία.

Α. Κάτσης

1966: Συγκυριαρχία Ελλάδας-Τουρκίας

Το πρωτόκολλο Τούμπα - Τσακλαγιαγκίλ

Στις 16 του Σεπτέμβρη του 1973 η αντιμακαριακή εφημερίδα «Εθνική» δημοσίευσε άρθρο του αρχηγού της ΕΟΚΑ Β Γρίβα με τον τίτλο «Πώς υπονομεύθη η Ένωσις». Σ’ αυτό ο Στρατηγός αφού κατηγορούσε το Μακάριο για ανθενωτικό, υποστήριζε πως στις 17 του Δεκέμβρη του 1966 οι Υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας Τούμπας και Τσακλαγκίλ υπόγραψαν στο Παρίσι πρωτόκολλο για να λυθεί το Κυπριακό με Ένωση και πως ο Αρχιεπίσκοπος ματαίωσε τη συμφωνία.

Ανάμεσα στ’ άλλα το κείμενο αναφέρει:

«…Οι δυο Υπουργοί συνεφώνησαν όπως αναζητήσουν μέσα διεκολύνοντα την λύσιν του Κυπριακού προβλήματος εντός του γενικού πλαισίου των σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών.

Ο Ελλην Υπουργός διαβεβαίωσεν ότι η βάσις της Δεκελείας θα ήτο διαθέσιμος, αν επήρχετο συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος.

Οι δυο Υπουργοί συνεφώνησαν ότι η βάσις της Δεκελείας θα εχρησιμοποιείτο προς τον σκοπόν όπως εξασφάλιση την στρατηγικήν ασφάλειαν της Τουρκίας. Ο Τούρκος Υπουργός εγνώρισεν ότι το μόνον παραδεχτόν δια την Τουρκίαν καθεστώς, εν σχέσει προς την εν λόγω βάσιν, θα ήτο η μεταβίβασις της πλήρους επ' αυτής κυριαρχίας εις την Τουρκίαν. Ο Έλλην Υπουργός εδήλωσε ν ότι δεν ήτο εξουσιοδοτημένος να δεσμευθή επί του θέματος τούτου και ότι θα το υπέβαλλεν εις την εξέτασιν της Κυβερνήσεώς του. Ο Έλλην Υπουργός υποσχέθη να παράσχη απάντησιν επί του θέματος εντός της βραχυτέρας δυνατής προθεσμίας.

Ο Τούρκος Υπουργός άν και δέχεται τη συνέχιση της Κυπριακής Ανεξαρτησίας υποστηρίζει πως υπάρχουν κίνδυνοι γι’ αυτή και τονίζει (όλα τα αποσπάσματα που αναφέρουμε πιο κάτω που δεν είναι στο πρωτόκολλο περιέχονται στο «άκρως απόρρητον σημείωμα».):

«Προς αποτροπήν των εκ της Ανεξαρτησίας κινδύνων θα έδει να αφαιρεθή η εξωτερική κυριαρχία από την Κύπρο και να αναληφθή αυτή υπό μικτής Ελληνοτουρκικής επιτροπής κατ’ αναλογίαν των πληθυσμών. Θα εδημιουργείτο τοπική Κυβέρνησις ης η εκπροσώπησις εις το εξωτερικόν θα ανετίθετο εις την Ελλάδα ή την Τουρκίαν αναλόγως του θρησκεύματος της χώρας, όπου θα εγένετο η διαπίστευσις».

Α. Κάτσης, «Από την Ανεξαρτησία στην εισβολή»

1972: Οι εθνικόφρονες συνταγματάρχες και η Διπλή Ένωση

Αθήναι, τη 25η Φεβρουάριου 1972 Μνημόνιον

συναντήσεως Υφυπουργού Κ. Παναγιωτάκου και Τούρκου Πρέσβεως κ. ΤΟΥΡΚΜΑΝ

Εν τω πλαισίω των τακτικών μετ’ αυτού δια- βουλεύσεων, εδείχθην σήμερον τον ενταύθα διαπιστευμένον Πρέσβυν της Τουρκίας. Σκο- πός της σημερινής συναντήσεως ήτο η ενη- μέρωσίς του επί των τελευταίων εν Κύπρω εξελίξεων και η από ελληνικής πλευράς θε- ώρησις αυτών.

Του ανέπτυξα τα εξής θέματα:

Μακάριος:

Λόγω μακράς επαφής μετά του Μακαρίου καθ’ όν χρόνον διετέλεσα Πρέσβυς της Ελλάδος, εβεβαιώθην ότι ουδεμία συνεργασία είναι δυνατή μεταξύ Αθηνών και Λευκωσίας ενόσω ο Μακάριος θα παρέμενε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Την άποψιν αυτήν ησπάσθη, κατόπιν εισηγήσεών μου και η Κυβέρνησις μου.

Ο Μακάριος είναι ασταθής εις τας ιδέας του και πρόθυμος να θυσιάση, διά την επιτυχίαν των εκάστοτε υπ' αυτού συλλαμβανομένων σχεδίων, τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του ελληνισμού.

Διακρίνεται από έφεσιν προς το ψεύδεσθαι. Διά σειράς ψευδολογιών, έχει συχνά παραπλανήσει τας εκάστοτε εν Αθήνας Κυβερνήσεις. Τούτο συνδυαζόμενον μετά της αναμφισβήτου ικανότητος αυτού περί την κατάστρωσιν και εκτέλεσιν τακτικών κινήσεων επί διεθνούς επιπέδου, τον καθιστά ιδιαιτέρως επικίνδυνον διά της ελληνοτουρκικός σχέσεις.

Η Διπλή Ένωση των νεοεθνικόφρονων, νεοενωτικών της δεκαετίας του 80

Και αυτό σημαίνει ξεκάθαρα: Αποδοχή του σημερινό status quo στην Κύπρο και την επικύρωση του με την ένωση αυτού του τμήματος που έχει απομείνει με την Ελλάδα χωρίς διεκδίκηση του υπόλοιπου κομματιού, έτσι ώστε να λήξει η διαμάχη. Όσον αφορά το Αιγαίο διατήρηση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας, αναγνώριση της οφαλοκρηπίδας κλπ. κλπ. Και βέβαια μιλάμε για κάποιους βασικούς άξονες.

Γιώργος Καραμπελιάς, περιοδικό Ρήξη, αρ. 10

Ο κ. Καραμπελιάς κατά καιρούς επισκέπτεται την Κύπρο είτε σαν προσκεκλημένος των εθνοπαθών οικολόγων είτε των νεοεθνικόφρονων της παλιάς Λευκωσίας. Όλοι οι νεοεθνικόφρονες διανοούμενοι όχι μόνο ξέρουν τον Γ. Καραμπελιά, αλλά είναι και πνευματικά του τέκνα - τόσο η ομαδούλα της Λεμεσού όσο και οι γνωστοί δημοσιογράφοι του Ράδιο πρώτο, του Λόγου κλπ. Και φυσικά δεν αγνοούν τις απόψεις του. Άλλωστε είναι και το βιβλιοπωλείο του κ. Καραμπελιά στην Αθήνα που διανέμει τα έντυπα τους (ωρυμαγδό, Αυτοδιάθεση, ένωση κλπ).

Λοιπόν θα θελήσει ο κ. Μαύρος, ο κ. Σ. Παύλου, ο κ. Π. Προδρόμου κ.ο.κ. να μας εξηγήσουν αυτές τις αγάπες των Αθηνών; Ο γ. Τζίβας έχει ήδη προχωρήσει ένα βήμα προς την κατεύθυνση του σχεδίου του Καραμπελιά. Να κτίσουμε τοίχο για να οριστικοποιήσουμε τη διχοτόμηση λέει ο νεωφώτιστος. Σε πρόλαβαν μέχρι και εδώ ρε μεγάλε. Τι κρίμα να μην μπορεί ένας Έλληνας να καινοτομήσει ε; Όπως λέει και ο Δρουσιώτης στις Σελίδες θα είσαστε για πάντα «οι πιο δυστυχισμένοι Έλληνες». Όργανα άλλων και αντιγράφεις ιδεών.