Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

--- el:magazines:traino:no_10:interview [2020/08/27 12:42]
no_name12 created
+++ el:magazines:traino:no_10:interview [2020/08/27 13:09]
no_name12
@@ Line 1: / Line 1: @@
 =====ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Ο Τάκης Χατζηγεωργίου Χωρίς Πλαίσια=====
+{{:wiki:media:magazines:traino:entos10_takis1.png?200|}}
 Δηλώνει ποιητής αν και λειτουργεί σαν
@@ Line 85: / Line 87: @@
 εκπομπές του δημιουργούσαν συζητήσεις
 στις εφημερίδες στην επόμενη) και το
-ιδιάζον στυλ των συνεντέυξεων του. Δεν
+ιδιάζον στυλ των συνεντεύξεων του. Δεν
 είχε ούτε το επίσημο-στημένο στυλ του
 μέσου δημοσιογράφου του ΡΙΚ που ερωτά
@@ Line 99: / Line 101: @@
 μάθει. Αμφισβητούσε κρατώντας μια
 απόσταση από τη χυδαιότητα των
-σκυλλόδικων δείχνοντας ένα ύστατο
+σκυλλάδικων δείχνοντας ένα ύστατο
 σεβασμό στο συνομιλητή του. Είχε κάτι το
 παράξενα κυπριακό αυτή η ντροπαλή αλλά
@@ Line 134: / Line 136: @@
 **//Ανδρέας Παναγιώτου//**
+{{:wiki:media:magazines:traino:entos10_takis2.png?300|}}
 ----
+//**«Αποφάσισα να σταματήσω αυτό το πρόγραμμα γιατί εσείς δεν μπορείτε να το συνεχίσετε»**//
+Α: Ας ξεκινήσουμε που το τέλος του Χωρίς
+Πλαίσια...
+Τ: Σήμερα άκουσα ένα ευθημολόγημα πας
+τούτη την υπόθεση. «Μα εφάαν το Χωρίς
+Πλαίσια»; Ερώτησε με ένας εκ των
+διευθυντών του ιδρύματος. «Εφάαν το»;
+λαλώ του. «Εφάετε το... Αφού είσαι τζιαι
+συ μες την διεύθυνση». «Εφάαν το, που
+να φάίζουνται» λαλεί μου. Η αλήθεια είναι
+ότι η τελική απόφαση να σταματήσει, ήταν
+δική μου, αλλά υπαγορεύθηκε από τη
+βεβαιότητα ότι ο έλεγχος θα ήταν τέτοιος
+που δεν θα επέτρεπε πια να ήταν το
+πρόγραμμα, όπως ήταν προηγουμένως.
+Όπως τους είπα σε μιαν επιστολή που
+τους έλεγα: «Αυτό το πρόγραμμα
+αποφάσισα να το σταματήσω εγώ, επειδή
+εσείς δεν μπορείτε να το συνεχίσετε».
+Α: Καλά, τι άλλαξε στο ΡΙΚ; Είχαμε μια
+περίοδο, γύρω στο 89-91 που έμοιαζε με
+μια Άνοιξη...
+Τ: **Ναι, εμπήκα στο ΡΙΚ σε μια εποχή που
+το διοικητικό συμβούλιο ευαγγελιζόταν
+μιαν άνοιξη** και επειδή αυτή η άνοιξη
+υπήρχε μέσα μου, την είδα αμέσως, την
+είδα αν θέλεις, να υπάρχει ήδη. Επρότεινα
+τότε το «Χωρίς Πλαίσια» έχοντας μέσα
+στο μυαλό μου που θα πάει το πράμα.
+Πολλοί έλεαν, μάλιστα, ότι το ΡΙΚ
+προωθεί αυτές τις ιδέες ή ότι είμαστε
+κατευθυνόμενοι. Στην πραγματικότητα το
+πρόγραμμα αυτό γινόταν παρά τη θέληση,
+του ΡΙΚ σε πολλές περιπτώσεις. Γιατί
+εγινόταν; Επειδή μέσα στο ΡΙΚ υπάρχουν
+πολλές δυνάμεις-δεξιές, αριστερές,
+κεντρώες - και εκατάφερνα να ελίσσομαι.
+Μέσα απ' αυτές τις αντιθέσεις και με
+δεδομένα ότι η εκπομπή κατάφερε
+γρήγορα να αποκτήσει μια δύναμη και μια
+δυναμική μόνη της, εν εμπορούσαν
+εύκολα να λεν όχι. Που την στιγμή όμως
+που πολλές εξουσίες τούτου του τόπου
+εστράφηκαν εναντίον, έδωσαν την
+ευκαιρία στις δυνάμεις του ΡΙΚ που δεν
+ήθελαν το πρόγραμμα να καταφέρουν να
+αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο...
+Α: Δηλαδή, ποια ήταν τούτη η δύναμη και η
+δυναμική που, από ότι λαλείς, εδίαν σου
+την δυνατότητα να διαπραγματεύεσαι;
+Τ: Επειδή ο κόσμος έφκαλλεν την πρώτη σε
+ακροαματικότητα και όλες οι εξουσίες
+έδειχναν να είναι υπέρ της ήταν δύσκολο
+να πουν όχι σε προτάσεις, και αν έλεγαν
+«όχι» υπήρχε πάντα τρόπος να
+αποσπάσεις το «ναι» τους... Εν του
+χαρακτήρα μου... δεν υποχωρώ εύκολα.,
+αν νοιώθω κάτι πως εν σωστό, πρέπει να
+πολεμήσω για τούτο ως το τέλος.
+Α: Αυτή τη στιγμή όμως, τη στιγμή που
+παραιτείσαι... τι σημαίνει;
+Τ: Σημαίνει απλώς ότι δεν θα πρέπει να
+δώσω το δικαίωμα σε κάποιους άλλους να
+κάμνουν την εκπομπή όπως θέλουν
+εκείνοι. Όταν φτάσεις σ’ αυτό το σημείο,
+είναι και πάλι σοφή κίνηση να την
+σταματήσεις, παρά να την αφήσεις να
+αυτοεξευτελισθεί, να γελοιοποιηθεί, να αυτοεκμηδενιστεί. Ταυτόχρονα αφήνεις
+να λειτουργεί και η απόσταση σου. Η
+απόσταση μου από την οθόνη. Πιστεύκω
+ότι μες τον κόσμο λειτουγεί θετικά το
+γεγονός ότι έκλεισε η εκπομπή. Ο κόσμος νοιώθει πως έπρεπε να κλείσει γιατί σε κάποια στιγμή το κατεστημένο
+προσπάθησε να την ελέγξει. Έτσι και αλλιώς αυτή η εκπομπή δεν θα διαρκούσε αιωνίως. Δεν την έβλεπα έτσι, εγώ
+τουλάχιστον, από την αρχή. Έβλεπα ότι θα είσιεν ένα τέλος.
+{{:wiki:media:magazines:traino:entos10_takis3.png?300|}}
+//**Ποίηση, δημοσιότητα και οι κρυφοί ψίθυροι της κοινωνίας**//
+Α: Σε μια συνέντευξη που είσιες δώσει είσιες
+πει ότι θα έφκαλες ένα βιβλίο με τίτλο
+«εγχειρίδιο ποίησης» ή «Χωρίς Πλαίσια».
+Το «Χωρίς Πλαίσια» ήταν μια απόπειρα
+ποίησης ή μια απόπειρα διερευνητικής
+δημοσιογραφίας;
+Τ: Νομίζω ήταν μια σύγκραση των δυο. Η
+διερευνητική δημοσιογραφία ήταν
+απότοκο της ποιητικής διάθεσης που
+υπήρχε μέσα μου. Εγώ δεν πιστεύκω ότι ο
+ποιητής εν κάποιος που εν να κάτσει σπίτι
+του τζιαι εν να γράψει ωραίους στίχους. Ο
+ποιητής πρέπει να δράσει μες την
+κοινωνία, να την αλλάξει να την
+προωθήσει, να προκαλέσει, να ερεθίσει.
+Και αφού σ’ αυτόν τον τόπο οι ποιητές
+χλευάζονται και δεν δημιουργούν τίποτε,
+δεν αναταράζουν τίποτε, χωρίς να ξέρω τι
+φταίει, μπορεί να φταίουν οι αναγνώστες,
+μπορεί να φταίουν οι ίδιοι, οφείλει ο
+ποιητής να βρει τρόπο να δράσει ως
+ποιητής.
+Α: Και τι είναι ο ποιητής Τάκη;
+Τ: Πιστεύω ότι οι ποιητές μπορούν να είναι
+οι καλύτεροι πολιτικοί, μπορούν να είναι
+οι καλύτεροι δημοσιογράφοι, μπορούν να
+είναι οι καλύτεροι επιστήμονες... Εν
+ηξέρω αν μπορείς να δώσεις ένα ορισμό
+για την ουσία των πραγμάτων... που για
+την ποίηση, είναι μη αναλυόμενη,
+αυθύπαρτη. Η ποίηση είναι υπέρβαση,
+σπάσιμο των δεδομένων. Ο ποιητής είναι
+εκείνος ο οποίος αντιλαμβάνεται
+γρήγορα, επεκτείνει τα πράματα, τα
+μεγαλώνει και τα αφήνει να διαχυθούν
+μέσα στο χώρο του. Και αυτή η
+παρέμβαση να προκαλέσει μια εξέλιξη, μια
+μετάβαση σε ένα στάδιο παρακάτω...
+Α: Στοιχεία που φαντάζομαι βλέπεις να
+χαρακτηρίζουν τζιαι την ποιητική σου
+συλλογή «Για την Μικρή και Μακρύνή
+Ακουάντα»;
+Τ: Ναι, αλλά πιστεύκω ότι ο τόπος τούτος
+έσιει πολλούς ποιητές, όχι αυτούς που
+φκάλλουν ποιητικές συλλογές κατ’
+ανάγκη, έσιει ελάχιστους και μες τούτον
+το χώρο, αλλά έσιει πολλούς ποιητές
+μέσα στον κόσμο μας που μπορεί να είναι
+γεωργός, μπορεί βοσκός, μπορεί να είναι
+ο άνθρωπος μες τον καφενέ που με την φράση του ξαφνικά βλέπεις να ερεθίζει
+και να κινητοποιεί τη συζήτηση ή να
+προκαλεί τον ερεθισμό στη συγκέντρωση
+των ανθρώπων...
+Α: Με τούτα τα δεδομένα, και με τον τρόπο
+που λειτούργησε το Χωρίς Πλαίσια σαν
+τηλεοπτική ποίηση εν εν σαν να έχουμε
+μια επιστροφή του παραδοσιακού
+ποιητάρη σε μεταμοντέρνο φόντο; Δηλαδή ο ποιητάρης ήταν ο δημοσιοποιός
+των γεγονότων στην παραδοσιακή
+κυπριακή κοινωνία. Αν εσύ, συνειδητά
+σήμερα, αναλαμβάνεις το ρόλο και την
+ευθύνη της δημοσιοποίησης των
+γεγονότων, σαν ποιητής, μέσα από το
+κυρίαρχο μέσο επικοινωνίας, την
+τηλεόραση, δεν είναι σαν να συνεχίζεις
+την Ιστορική πρακτική του ποιητάρη που
+συνδύαζε την τέχνη, την ποίηση με την
+επικοινωνία, τη δημοσιοποίηση των
+κοινών και τις καθημερινότητες; Μιλώ αν
+θέλεις για την κοινωνιολογική λειτουργία
+παρά για την ίδια τη μορφή της τέχνης...
+Τ: Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ... και αυτό
+έρχεται να επιβεβαιώσει το
+μη-αναλυόμενο που σου ελάλουν πριν.
+Αλλά αφού με βάζεις σ’ αυτήν την οπτική
+γωνία, σε κάποιο βαθμό νομίζω ότι πρέπει
+να ήταν έτσι. Θα ήμουν, για τούτα τα θκιο
+χρόνια, ο άνθρωπος που αντανακλούσε
+την εικόνα του κόσμου, γιατί πιστεύκω ότι
+ο κόσμος είναι σε πολύ πιο ψηλό επίπεδο
+από τις εξουσίες, από τους
+δημοσιογράφους, από τους ανθρώπους
+που παρουσιάζουν προγράμματα. Ελπίζω
+ότι εκατάφερα με τούτες τις εκπομπές να
+έδειξα το πρόσωπο του κόσμου μες την
+οθόνη, να είδε δηλαδή τον εαυτό του σε
+κάποια στιγμή και να αισθάνθηκε ότι θωρεί
+το πρόσωπο του, θωρεί το είναι του. Γιατί
+έτσι αρχίζει μια ουσιαστική λειτουργία
+μεταξύ του ιδίου και της τηλεόρασης. Και
+τούτος πρέπει να είναι και ο στόχος της
+τηλεόρασης - να εκπέμψει προς τα πίσω
+αυτό που είναι ο κόσμος που την
+παρακολουθεί.
+Α: Αν έβαλλα ένα αναλυτικό διαχωρισμό, ότι
+η Κυπριακή κοινωνία λειτουργεί σε θκιό
+επίπεδα - στην επιφάνεια ή το πρόσωπο
+το οποίο δείχνει κατά κύριο λόγο
+απέναντι στην εξουσία ή απέναντι στον
+επίσημο λόγο και στο επίπεδο του
+ψιθύρου αυτών που λέγονται «μεταξύ
+μας» στα καφενεία, στα σπίθκια, τες
+γειτονιές και σταματούν μόλις εμφανιστεί
+κάποιος ξένος ή κάποιος επίσημος...
+Τ: Ναι, εγώ όταν λέω Κυπριακή κοινωνία
+αυτήν εννοώ, αυτήν των ψιθύρων όπως
+λες, γιατί μπορεί να εν κρυφοί ψίθυροι
+αλλά είναι η αλήθεια μας. **Η αλήθεια εν
+τούτη που λέγεται ψιθυριστά και
+σταματούμε, όπως λες, άμα εμφανιστεί
+η εξουσία. Όμως καταφέρνει ακόμα
+μέχρι σήμερα ο Κύπριος να κρατεί
+αυτόν τον ψίθυρο ως αλήθεια του.** Δεν
+επηρεάζεται εύκολα ούτε από την
+τηλεόραση, ούτε από τες εφημερίδες,
+ούτε από το τι λένε οι αρχηγοί του... Ίσως
+να ακούονται ρομαντικά τούτα, αλλά
+πιστεύκω ότι σε ένα μεγάλο είναι η
+πραγματικότητα.
+{{:wiki:media:magazines:traino:entos10_takis4.png?300|}}
+//**Καταβολές: Η αγνότητα της αυτόνομης κοινότητας.**//
+Α: Αν δεχτούμε τούτον το πλαίσιο ανάλυσης, εσύ πόθεν έρκεσαι ρε Τάκη;
+Εχωμεν μια κοινωνία η οποία για 30
+χρόνια ακούει να της απευθύνεται ένας
+λόγος της εξουσίας, όπως το λόγο του
+δασκάλου στα δημοτικά και ξαφνικά
+εμφανίζεται ένας νεαρός, έστω και στα
+πλαίσια μιας μικρής φιλελεύθερης
+άνοιξης, που φκάλει τους κρυφούς
+ψιθύρους τούτης της κοινωνίας στην
+τηλεόραση; Ποιος είσαι εσύ, πόθεν
+έρκεσαι; Και ρεαλιστικά και συμβολικά
+βέβαια...
+Τ: Έρχομαι από ένα τόπον, όχι κατ’ ανάγκη
+γεωγραφικό, αλλά και γεωγραφικό, ο
+οποίος είναι μια μικρογραφία του τόπου.
+Εμεγάλωσα σε ένα χωρκό μικρόν που
+είχε την πλήρη έννοια της κοινότητας.
+Ήταν ένας χώρος με πολλές
+ελευθερίες. Δεν υπήρχε η έννοια του
+κινδύνου έτσι ώστε να σε κάμνει να είσαι
+ένα κλειστός άνθρωπος και αμυνόμενος.
+Μάλιστα κάποτε μαθαίνοντας για το πως
+οραματίζετπυν η κυρία Μοντεσσόρι τα
+σχολεία για τους μαθητές, ρε, λέω, μα
+εμείς σαν να μου εμιαλύναμεν σε
+σχολείο Μοντεσσόρι. Δηλαδή ήταν ένα
+σχολείο μες την φύση. Στα διαλείμματα
+εχανούμαστεν στις περιοχές γυρόν του
+σχολείου... Εκτός του χώρου της
+κοινότητας υπήρχε και το μόριον μέσα
+στο οποίο εμεγάλωσα, η οικογένεια.
+Ήταν που τες πιο ελεύθερες μες το
+χωριό η δική μου. Και αυτό ίσως να ήταν
+και η ειδοποιός διαφορά. Οι γονιοί μου
+εν μας έδερναν σιόρ... Εθύμωναν τους
+δασκάλους, ας πούμε, εάν μας έδερναν.
+Α: Ξέρεις, συνήθως υπάρχει η αντίληψη ότι
+οι μικρές κοινωνίες οι παραδοσιακές
+κοινότητες, εν πολλά καταπιεστικές για
+την ατομικότητα...
+Τ: Τούτον νοιώθω το σε άλλες κοινότητες
+που πάω, τώρα που εμεγάλωσα. Εν ηξέρω
+γιατί υπήρχε τούτη η διαφορά στο δικό
+μου χωρκό, ή μπορεί να την ενόμιζα εγώ
+έτσι, αλλά εν πάσει περιπτώσει από τη
+στιγμή που την ενόμιζα υπήρχε, για μένα
+τουλάχιστον. Αλλά εν νομίζω να εν μόνο
+το ότι ενόμιζα. Ναι, βλέπω ότι άλλες
+κοινότητες είχαν τούτη την έννοια της
+καταπίεσης, το μουρμούρημα, το
+ψου-ψου-ψου. Εμένα ο δικός μου ο γονιός
+όταν κάποιος ελάλεν του «μεν μιλάς
+δυνατά, εν να σε ακούσει ο γείτονας»
+εφώναζε του νάρτη να ακούσει ίντα που
+λέμε... Αλλά ήταν και η γεωγραφία και ο
+συμβολισμός της, καθοριστικά. Η Πάνω
+Ακουρδαλία δεν περικλείεται από βουνά
+γύρω γύρω για να έχεις την αίσθηση του
+κλεισίματος. Είναι ένα χωριό που έχει
+πίσω του κάποιους λόφους που μοιάζουν
+με βουνά και απέναντι του είναι η
+θάλασσα. Είναι ανοικτός τόπος, έσιεις
+πρόσβασιν οπτικήν και προς το βουνό και
+προς τη θάλασσα. Είναι ένας
+μικρόκοσμος της Κύπρου.
+Α: Και η Ιστορία; Αυτή η ελευθεριακή
+κοινότητα, έστω ο μικρόκοσμος της
+Κύπρου πώς βιώνει την ιστορική εμπειρία
+των τελευταίων 30-40 χρόνων;
+Τ: Για μας ήταν πάντα καθαρά τα
+δεδομένα. Η Ακουρδαλία ζει για την
+Ανεξαρτησία σαν απόλυτα φυσιολογική κατάσταση, σαν μια κατάσταση που
+υπήρχεν προ αιώνων και θα συνεχίσει
+να υπάρχει και όλους τους αιώνες που
+ακολουθούν. Θυμούμαι όταν
+εσκοτώθην ο Γιωρκάτζης εμείς
+διερωτηθήκαμεν «μα πως εσκοτώθην ο
+Γιωρκάτζης αφού ήταν πόψε μες τον
+καφενέν», γιατί είχαμε ένα Γιωρκάτζη
+μες το χωρκό. Επιδρούσε η Ιστορία
+πάνω μας, πως να μεν επιδρούσεν;
+Αλλά ταυτόχρονα παράμενε η
+κοινότητα ένας χώρος αυτόνομος,
+ονειρικός... Και για αυτόν η
+ανεξαρτησία εφαίνετουν μας σαν να
+υπήρχε πολύ πιο πριν και θα υπήρχε
+για πάντα. Ύστερα ήρτε το 74. Εμείς εν
+είχαμεν καμιάν αμφιβολία για το τι
+έγινε.
+Α: Δηλαδή;
+Τ: Το πραξικόπημα έγινεν από την
+Χούντα, έγινεν για να διχοτομηθεί η
+Κύπρος, έπρεπε να υπάρξει αντίσταση.
+Ξέρωμεν ποιοι φταίουν, αυτά είναι
+δεδομένα. Αλλού αντιλαμβάνομαι,
+γίνονται συζητήσεις για αυτά τα
+πράγματα. Εκεί είναι δεδομένα,
+αναμφισβήτητα. Σε τέτοιο βαθμό
+δεδομένα που ακόμα και σήμερα με τες
+τόσες συζητήσεις, τίποτε εν
+διαφοροποιείται μέσα μου. Το τι έγινε
+τον Ιούλη του 74 είναι δεδομένο.
+//**Εγχειρίδιο ποίησης ή Χωρίς Πλαίσια: Η καταστροφή και το ξεπέρασμα των ορίων**//
+Α: Εντάξει. Με αυτά τα δεδομένα, την
+εμπειρία της ονειρικής κοινότητας της
+παιδικής ηλικίας και της
+αδιαπραγμάτευτης ιστορικής μνήμης
+πηγαίνεις στην Αθήνα, σπουδάζεις,
+γυρίζεις στην Κύπρο εργάζεσαι σαν
+δημοσιογράφος σε εφημερίδα αρχικά,
+μετά πηγαίνεις στο ΡΙΚ δημιουργείς το
+«Χωρίς Πλαίσια» και γίνεσαι ο πρώτος
+τηλεοπτικός star. Τώρα εδώ αρχίζουν
+τα παράξενα. Γιατί είναι όντως
+παράξενο για ένα άτομο που είχε
+φτάσει στο σημείο που έφτασες να τα
+ρισκάρει όλα με το να αγγίζει, ή να
+ενοχλεί, τις ιερές αγελάδες της
+εξουσίας εδώ πέρα... την εκκλησία, την
+ΕΟΚΑ, τους εθνικιστές... θα
+μπορούσες αφού έχεις καταξιωθεί να
+έκανες τους «αναγκαίους» ας πούμε
+συμβιβασμούς, όπως κάνουν όλοι...
+Τ: Νομίζω υπάρχει μια αυτοκαταστροφική
+διάσταση, αν θέλεις. Να εξηγήσω ίντα
+που εννοώ με αυτοκαταστροφικό...
+Τούτη όλη η καταστροφή, η άρνηση
+συμβιβασμού όπως την είπες, δηλαδή
+μπορεί κάποιος να πει ότι εκατέστρεψα
+την εκπομπή, ότι εδιάλυσα ένα
+δεδομένο που είχα... τούτη όμως η
+τάση, η διάθεση να πάρεις τα πράματα
+μέχρι το σημείο που δεν πάνε άλλο,
+αυτό είναι η νίκη νομίζω. Εν γίνεται να
+μείνεις πίσω, να φοηθείς. Ύστερα ήταν
+σαν να εξέγραφα ότι έκαμα. Ο στόχος
+εν ήταν η επιτυχία, η εμπορική αν
+θέλεις. Ο στόχος ήταν η δημιουργία. Η
+ποίηση. Το ξεπέρασμα των ορίων. Εν
+εμπόρουν να κάμω πίσω. Έπρεπε να
+πάω μέχρι την άκρη, το τέλος. Όπως
+στις συνεντεύξεις..., έθελα να μάθω, να
+έβρω τα όρια και να πρσπαθήσω να τα
+ξεπεράσω. Να δω ώσπου μπορώ να
+φτάσω.
+//**Η περίπτωση τον Ηλία Σαμάρα: «εκαταλάβαμεν Ηλία»**//
+Α: Ας έρτωμεν στες θκιο εκπομπές που
+έκαμες για την ΕΟΚΑ - για τον Ηλία
+Σαμάρα και το Γιαννάκη το Στεφανίδη. Η
+εκπομπή για το Σαμάρα έσιει πλέον
+περάσει στην Κυπριακή ιστορία. Οϊ μόνο
+γιατί αποκαταστάθηκε επίσημα ο Ηλίας
+αλλά και γιατί ήταν η πρώτη φορά που
+επέρασε μέσα του τα φίλτρα της
+λογοκρισίας τούτος ο κρυφός ψίθυρος,
+ότι δηλαδή η ΕΟΚΑ εκτός από αγώνα
+ενάντια στους Εγγλέζους ήταν
+ταυτόχρονα υπεύθυνη για το θάνατο
+πολλών Κυπραίων που θεωρούσε η ίδια
+προδότες... Μπορεί να πει κανένας ότι
+εξεκίνησεν μια διαδικασία όπου ακόμα και
+οι ίδιοι υπερασπιστές της ΕΟΚΑ αρκέψαν
+να παραδέχονται ότι μερικές,
+τουλάχιστον, από τις περίφημες
+«εκτελέσεις προδοτών» ήταν «λάθος».
+Που την άλλη όμως, μπορεί να εκέρδισες
+την Ιστορική δόξα, αλλά εκέρδισες και την
+αντιπάθεια πολλών σε πολλές θέσεις εξουσίας... Εσύ ίνταλως είδες τούτες τις υποθέσεις; Εν εκαταλάβαινες ότι εντζιζες
+ένα που τα ευαίσθητα σημεία του κυπριακού συγκροτήματος εξουσίας;
+Τ: Δεν το είδα ούτε ιδεολογικά, ούτε πολιτικά το θέμα. Για τον Ηλία Σαμάρα...
+εμελέτησα την υπόθεσιν και αισθάνθηκα
+ότι είχαμεν να κάμωμεν με ένα
+παλληκάρι... και ταυτόχρονα αισθάνθηκα
+μια μεγάλη λύπη για τα όσα ετράβησεν
+και ο ίδιος και η οικογένεια του. Αν θέλεις
+αυτό το οποίο με εσυγκίνησε ήταν ο
+ηρωισμός, ο ακρατός, αυτής της
+οικογένειας, το μεγαλείον αυτής της
+ιστορίας που μοιάζει με αρχαία Ελληνική
+τραγωδία. Είδα αυτό το μεγαλείο του
+κυπριακού λαού και ήθελα να το βάλω
+μπρος του, να του το επιστρέφω.
+Α: Δηλαδή;
+Τ: Ξέρεις η σκηνή... είναι συγκεκριμένες
+σκηνές. Η σκηνή της γυναίκας του που
+τον κρατά νεκρόν κάτω από μιαν συκιάν
+μες το χωρκό της... Αυτόν, ένα αγωνιστή
+της ΕΟΚΑ και περνούν οι χωρκανοί και
+τον βλέπουν. Το δράμα αυτής της
+γυναίκας με άγγιξε. Η σκηνή της
+περιγραφής μέσα από την γραπτήν
+επιστολήν στην ΕΟΚΑ, των
+βασανιστηρίων που επέρασε και αναγκάστηκε να προδώσει, και το αίτημα
+του, του ιδίου να εκτελεστεί... Η σκηνή
+όπου επιστρέφει, μόνος του με δική του
+επιλογή και τον συλλαμβάνουν οι
+μασκοφόροι... τον χάνουμε για κάποιες
+βδομάδες και μετά εμφανίζεται... νεκρός. Η σκηνή της γυναίκας του που ξυπνά τη
+νύκτα αναίτια και λέει «εσκότωσαν τον
+Ηλία»... και η σκηνή που τον παίρνουν...
+νύχτα, να τον θάψουν. Τζιημάται ούλον το
+χωρκό, δηλαδή πιθανό να τζιημάται
+ολόκληρο το σύμπαν, μόνος ξύπνιος είναι
+ο ίδιος ο πεθαμένος... ακούεται το τρίξιμο
+της βοϊδάμαξας που τον παίρνει και ο
+παπάς του χωρκού ξύπνιος μες' την αυλήν
+του ακούεται ως μόνη φωνή να λέει
+«συγχωρεμένος νάσαι Ηλία». Οταν είδα
+αυτές τις σκηνές, αποφάσισα να κάμω το
+πρόγραμμα.
+Α: Μοιάζει με σενάριο ταινίας.
+Τ: Ναι, και είναι κρίμαν για τούτον τον τόπο
+που δεν εβρέθηκεν ο σκηνοθέτης να
+σκηνοθετήσει έτοιμον έργον... Μα τι ήταν
+ο ματωμένος γάμος του Λόρκα, σιόρ
+κοντά σ’ αυτό το πράμα; Εν κρίμα που τα
+παίρνουμε σαν δεδομένα αυτά που συμβαίνουν σ’ αυτό τον τόπο.
+Α: Μοιάζει σαν την εξιλέωση του Ιούδα - η
+περιγραφή σου εννοώ. Ο Ηλίας Σαμάρας,
+ο αγνός αγωνιστής που λυγίζει στα
+βασανιστήρια ελπίζοντας ότι οι σύντροφοι
+του έχουν φύει, τελικά δεν τα έχουν
+καταφέρει, άρα γίνεται προδότης. Οι
+άλλοι πεθανίσκουν στη μάχη, ήρωες
+δηλαδή ανάμεσα τους και ο αρφός του. Ο
+Ηλίας όταν συνέρχεται διαπιστώνει την
+τραγωδία και παρά το ότι οι Άγγλοι τον
+παίρνουν στην Αγγλία, αυτός φεύκει και
+έρκεται για να τιμωρηθεί που την ΕΟΚΑ. Οι μασκοφόροι της ΕΟΚΑ τον σκοτώνουν
+χωρίς οίκτο, σαν Ιούδα, πετούν το πτώμα
+κάτω που μια συτζιά και απαγορεύουν την
+ταφή... Η εκπομπή φαίνεται σαν η
+εξιλέωση του Ιούδα η επιστροφή στην
+αγνότητα. Σαν να υπήρχε μια ύβρις, για να
+χρησιμοποιήσω την έννοια της αρχαίας
+τραγωδίας... Μια ύβρις που μπορεί να
+ήταν η προδοσία του Ηλία αλλά και η
+εκτέλεση του. Η κάθαρση για την πρώτη
+ύβρη, την προδοσία, προκάλεσε μια
+δεύτερη, την ασέβεια στο μεγαλείο του
+ανθρώπου που υπέφερε, την οποία θέλεις
+εσύ τελικά να αποκαταστήσεις... Μια νέα
+οριστική κάθαρση για να επέλθει η
+γαλήνη... η πρωταρχική αγνότητα...
+Τ: Ναι, ναι, σίγουρα. Ο Ηλίας Σαμαράς
+υπερέβην την έννοια του Ήρωα. Δεν
+ξέρω, δεν μπορώ να κρίνω πως ή γιατί
+έπεσεν σ’ αυτόν ο κλήρος αυτού του
+δράματος... αλλά μπορώ, και έκανα ότι
+μπορούσα, να του προσδώσω την
+αθωότητα που είσιε σιόρ, να του δώσω να
+καταλάβει, έστω και νεκρός που είναι, ότι
+εκαταλάβαμεν το τι επέρασεν. Ως
+άνθρωποι πια, πέραν της κυπριακής
+κοινωνίας, πέραν του αγώνα της ΕΟΚΑ,
+πέραν του κυπριακού προβλήματος. Μια
+ιστορία ενός ανθρώπου. Ναι αυτόν ήταν
+το μήνυμα της εκπομπής: «Ηλία Σαμαρά,
+εκαταλάβαμεν».
+Α: Εκείνη η εκπομπή εσυντάραξε τον κόσμο.
+Ο Ηλίας Σαμαράς αποκαταστήθηκε. Έγινε,
+μάλιστα, αν θυμούμαι καλά και επίσημο
+μνημόσυνο με τον αρχιεπίσκοπο κλπ. Οι
+σύνδεσμοι αγωνιστών πάντως δεν
+ενθουσιάστηκαν.
+Τ: Ναι έφκαλαν μια ανακοίνωση η οποία ήταν
+κακή μεν αλλά ήταν μόνο μια ανακοίνωση
+τζιαι εσιώπησαν. Δηλαδή έλεαν ότι «από
+χθες όλη η Κύπρος γνωρίζει ποιος ήταν ο
+προδότης» αλλά δεν εζήτησαν να
+σταματήσει η εκπομπή, διότι η αντίδραση
+του κόσμου ήταν πέρα από θετική. Αλλά
+εβάλαν το στην τζέπη τους.
+Α: Μετά υπήρχαν βέβαια και οι συνεχείς
+τριβές με την εκκλησία.
+Τ: Με την ιεραρχία της Εκκλησίας... όϊ με
+την εκκλησία...
+Α: Ναι, η διευκρίνηση είναι σαφής νομίζω. Ας
+πάμε στην περίπτωση του Στεφανίδη που
+ήταν νομίζω και η αρχή της επίθεσης
+λογοκρισίας... Εν εκαταλάβαινες ότι με
+τις προηγούμενες τριβές εστενεύκαν τα
+όρια; Η περίπτωση του Στεφανίδη ήταν
+πιο προκλητική αν θέλεις από την
+περίπτωση του Σαμαρά. Ο Στεφανίδης
+ήταν ηγετικό στέλεχος της ΕΟΚΑ που
+εκτελέστηκε από συναγωνιστές του
+χωρίς σαφή κατηγορία ή οτιδήποτε... Και
+μάλιστα στο τέλος του αγώνα. Έμπαινες
+δηλαδή σε βαθκειά νερά.
+Τ: Είδα ότι πραγματικά θα εδημιουργείτο
+τεράστιο πρόβλημα με τους συνδέσμους
+αγωνιστών και με την Εκκλησία αφού
+είχαμεν τα προηγούμενα. Είδα πως θα
+εμεταφραζόταν το πρόγραμμα σαν
+προσπάθεια σπίλωσης του αγώνα της
+ΕΟΚΑ αλλά και πάλιν εκείνο το οποίο
+έπεισε να κάμω την εκπομπή ήταν ότι δεν
+μπορούσεν η συνείδηση μου να ανεκτεί το
+ότι κάποιοι άνθρωποι που ήταν
+συναγωνιστές με κάποιον, ανεξάρτητα αν
+ήταν της ΕΟΚΑ τούτοι οι άνθρωποι,
+μπορεί να ήταν από κάπου αλλού, κάποια
+άλλη οργάνωση σιόρ, κάποιον άλλο
+κράτος, από άλλο πλανήτη. Δεν
+μπορούσε η συνείδηση μου να ανεκτεί ότι
+κάποιοι άνθρωποι έτρωαν μ’ ένα
+άνθρωπο, έπιναν, συνομίληκοι του, 20-25
+χρονών πλάσματα και αποφάσισαν κάποια
+στιγμή να τον σκοτώσουν. Και τον
+εσκότωσαν με αυτόν τον απαίσιο τρόπο.
+Δηλαδή επροσπάθησαν στην αρκή να του
+βάλουν δηλητήριο μες την κόκα κόλα,
+άφρισεν η κόκα κόλα... εκατάστρεψε
+μάλιστα το τραπεζομάντηλο. Ύστερα
+έβαλαν δηλητήριο μες τον τραχανά,
+επήεν να δοκιμάσει, του εφάνην πικρός
+και είπεν «δεν θέλω». Είπασιν μετά να
+τον σκοτώσουν και να τον ρίξουν μέσα σ’
+έναν λάκκον αποχωρητηρίου. Αυτά τα
+πράγματα, πέραν του αν υπήρχεν εντολή
+που την ΕΟΚΑ, δείχνουν τόση κακία, τόση
+δυνατότητα κακίας από κάποιους από
+αυτούς τους ανθρώπους... Για μένα αυτά
+τα πράγματα είναι έξω από τα δεδομένα
+των ανθρώπων και ως γεγονότα που ήταν
+έξω απ' αυτά τα πλαίσια, εθεώρησα ότι
+άξιζαν για παρουσίαση στην εκπομπή.
+Υπερέβαινε το πλαίσιο σιόρ, εν γίνεται...
+ο φίλος σου, ο συναγωνιστής σου...
+Α: Μήπως είναι πάλι κάθαρση μετά από
+ύβρη;
+Τ: Νομίζω εν πιο απλά τα πράματα δαμαί.
+Αυτή η ιστορία όταν την έμαθα, με
+ενόχλησε πολύ. Εν η ενόχληση που με
+έπεισε να το κάμω. Παρά το ότι είχα
+επίγνωση του τι περίπου θα προκαλέσει
+και το τι περίπου θα δημιουργήσει.
+Α: Ας πάρω μια απίθανη θέση για μένα. Αυτήν των υποστηρικτών της ΕΟΚΑ, οι
+οποίοι υποστηρίζουν ότι υπάρχουν
+ορισμένα όρια του ιερού τα οποία δεν
+πρέπει να παραβιάζονται. Αναγνωρίζεις
+ότι υπάρχουν τέτοια όρια;
+Τ: Να σου απαντήσω με τον Ιερό Αυγουστίνο
+αφού αναφέρεις τη λέξη ιερό. **Είπεν,
+λοιπόν ο Αυγουστίνος, ότι εάν με το να
+αποκαλύψεις μιαν αλήθεια θα
+δημιουργηθεί μέγα σκάνδαλο, θα
+πρέπει να αποκαλύψεις την αλήθεια
+ανεξάρτητα από το σκάνδαλο.**
+//**Ο Μακάριος σαν ποιητής και οι μικροί απογόνοι**//
+Α: Αφού είμαστε στα ιερά θάθελα να σε
+ρωτήσω για το Μακάριο. Εχω την
+εντύπωση ότι τον εκτιμάς βαθύτατα. Αν
+ανακάλυπτες ένα σκάνδαλο του Μακαρίου
+θα το έβκαλες στην επιφάνεια;
+Τ: Ναι, βέβαια.
+Α: Και ο Μακάριος ο ίδιος... τι σημαίνει ο
+Μακάριος σήμερα;
+Τ: Πολλά κακά σ’ αυτόν τον τόπο
+επροήλθαν και θα προέλθουν από τα
+μικρά παιδιά του μεγάλου Μακαρίου. Μας
+έχει κληρονομήσει δυστυχώς ένα σωρό
+μικρά παιδιά που εκατάντησεν να
+θεωρούνται μεγάλοι ένεκα ακριβώς της
+θέσης τους κάποτε κοντά σ’ αυτόν το
+μεγάλο. Και καταστρέφουν σιγά σιγά τον
+τόπο η και ότι έχει δημιουργήσει ο ίδιος.
+Α: Καλά τι έχει δημιουργήσει ο Μακάριος; Τι
+είναι ο Μακάριος; Και προσωπικά και
+ιστορικά.
+Τ: Όταν παρέλθει πολλύς καιρός χωρίς
+επαφή με το Μακάριο, χωρίς να διαβάσεις
+ένα κείμενο του, χωρίς να τον δεις εις την
+τηλεόραση, χωρίς να τον ακούσεις
+κυρίως, μπαίνω και εγώ πολλές φορές
+στην τάση της έντονης κριτικής... αλλά
+αρκεί νομίζω, για ένα καλοπροαίρετο
+άνθρωπο, να τον ακούσει για 10
+δευτερόλεπτα για να αισθανθεί το
+μεγαλείο του... Μπορεί να έκαμε λάθη
+αλλά ήταν όμως ένας ποιητής... ένας
+μεγάλος ποιητής... Οι λόγοι που
+εκφωνούσεν ήταν μια ποίηση χωρίς
+ομοιοκαταληξία. Οι λόγοι του, το βάδισμα
+του, η κίνηση του, η αντίληψη του περί
+ομορφιάς, η αντίληψη του περί
+τελειότητας εις τον λόγον του, το
+κοίταγμα του, εις το να ερεθίζει το
+πλήθος... Ήταν ποιητικός. Αυτό νομίζω
+είναι που του αφαιρεί, στα δικά μου μάτια,
+τα λάθη του... Κάποτε σκέφτομαι ότι ο
+Μακάριος ήταν η συμπύκνωση σε ένα
+άνθρωπο όλων των Κυπρίων...
+//**Η [[https://archive.org/details/xoris_plaisia_panayiotou1992|εκπομπή για την κυπριακή ταυτότητα]] «...ήταν δημοκρατικόν»**//
+Α: Μια από τις κληρονομιές του Μακαρίου,
+του έργου του όπως λες, είναι και η
+Ανεξαρτησία. Απότοκο της οποίας, όχι
+κατανάγκη η και μόνο του Μακαρίου, είναι
+και η κυπριακή συνείδηση. Πίσω στο Χωρίς
+Πλαίσια λοιπόν. Μου τηλεφωνάς να έρθω
+να κάνουμε μια εκπομπή για την κυπριακή
+ταυτότητα. Αρχίζουν οι αναβολές και οι
+παρεμβάσεις της διεύθυνσης και θυμούμαι
+μάλιστα που σου είπα ότι αφού το
+μπλοκάρουν, άφηστο. Εν υπάρχει λόγος
+να κάθεσαι να σπάζεις. Θυμούμαι το
+πάθος το πείσμα σου: «Όϊ εν το κάμωμε».
+Εκαμεν μου εντύπωση, θέμας. Γιατί
+επέμενες; Αφού τα περιθώρια είχαν στενέψει τόσον γιατί επέμενες να
+κτυπήσεις κέντρο. Αφού ξέρεις το ότι η
+κυπριακή ταυτότητα είναι ο
+μεγαλύτερος τους φόβος και η αλήθεια
+που φοούνται... το κέντρο του
+προβλήματος τους... πάεις...
+Τ: ... πας το μασιέριν.
+Α: Σε μιαν εποχή όντως ριψοκίνδυνη.
+Θυμάσαι οι εθνικιστές εξεκίνησαν την
+άνοιξη του 92 με συλλαλητήρια για τη
+Μακεδονία και μια έπαρσιν, ας πούμε,
+του νεοελληνισμού. Ίσως φολκλορική
+αλλά ήταν έντονη...
+Τ: Αν θυμάσαι, εν κάτι που είπα στην αρχή
+της εκπομπής... «Σε μιαν εποχή άνθισης
+του εθνικισμού, εμείς έχωμεν ένα
+άνθρωπο ο οποίος...». Η αλήθκεια είναι
+ότι δεν επρόβλεψα τέτοιαν τεράστιον
+έκρηξη αντίδρασης... Συνήθως
+υπολογίζω σωστά τις αντιδράσεις. Δαμαί
+έκαμα λάθος στην πρόβλεψη για τις
+αντιδράσεις των εξουσιών. Επειδή
+ακριβώς δεν ήμουν ποτέ σ’ αυτούς τους
+κύκλους. Τώρα γιατί έκαμα την εκπομπή ;
+Εν η ίδια ιστορία όπως πριν. . . Ακόμα και
+τη στιγμή που μου είπες εσύ να μεν
+κάμωμεν αν δέχομαι πιέσεις, και είδες
+πάθος, κατά που λες, εμένα με
+επρόσβαλε αυτό το πράμα, δηλαδή
+πρέπει να εσκέφτηκα, εν θυμούμαι
+ακριβώς τη σκηνή, «τούτος ο άνθρωπος
+θεωρεί ότι εγώ, επειδή εν να μου πουν να
+μεν το κάμω, εν θα το κάμω;» Δεν
+δέχομαι να μου πει ο άλλος ίντα που εν
+να κάμω. Αλλά ιδιαίτερα όταν ξέρω ότι
+αυτό που κάμνω είναι σωστό. Εγώ
+επίστευκα πως ήταν πολλά σωστό να
+έχω μια συζήτηση μαζί σου για πολλούς
+λόγους. Πρώτα από όλα διότι εξεφράζεις
+κάποιες θέσεις που τες εκφράζεις σαν
+άτομο αλλά εγώ τις άκουσα πάρα πολλές
+φορές. Πιστεύκω ότι τουλάχιστον 3%
+του κόσμου έχουν απόλυτα τες δικές σου
+θέσεις και τουλάχιστον 35-40% είναι
+στην περιφέρεια αυτών των θέσεων. Αρα
+εκάμναμεν κάτι που ήταν απόλυτα
+δημοκρατικό. Από τη στιγμή που ήταν
+έτσι δεν ετίθετο θέμα αν ήταν σωστό να
+το κάμνωμεν ή λάθος. Εάν είχες θέσεις
+στις οποίες έκφραζες μόνο τον εαυτό
+σου ή άλλους 1 00 θα εσκεφτόμουν την
+πιθανότητα αν αξίζει τον κόπο. Αλλά από
+τη στιγμή που έβλεπα την έκταση του
+θέματος, γιατί να μεν λειτουργήσουμε με
+την δημοκρατικότητα του πράγματος; Οι
+αντιδράσεις βέβαια έδειξαν τούτον που
+σου είπα προηγουμένως. Ότι ο κόσμος
+μας εν πολλά πιο μπροστά από τες
+εξουσίες μας και το γεγονός ότι
+εσιώπησαν κάποια στιγμή απότομα να
+φωνάζουν, να κραυγάζουν ουσιαστικά,
+κάποιες εφημερίδες και κάποιες
+οργανωμένες εξουσίες, ήταν γιατί
+αντελήφθησαν ότι εν τους ακόλουθά ο
+κόσμος. Όχι μόνο δεν τους ακολουθούσε
+αλλά κάποιαν στιγμή άρχισεν η
+αντίστροφη πορεία και τους επίεζεν...
 {{tag> Κατάσταση:"Χρειάζεται Μετάφραση":"Χρειάζεται Τούρκικη Μετάφραση" Κατάσταση:"Χρειάζεται Μετάφραση":"Χρειάζεται Αγγλική Μετάφραση"

Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο Cyprus Movements Archive Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi

User Tools

Site Tools

Differences

Page Tools

Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο
Cyprus Movements Archive
Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi