This shows you the differences between two versions of the page.
Next revision | Previous revision | ||
el:magazines:traino:no_10:religion1 [2020/08/27 13:55] no_name12 created |
el:magazines:traino:no_10:religion1 [2020/08/29 12:15] (current) no_name12 |
||
---|---|---|---|
Line 2: | Line 2: | ||
**Γιώργος Κυθρεώτης** | **Γιώργος Κυθρεώτης** | ||
- | + | <WRAP center round box 80%> | |
Φαίνεται να υπάρχει μια αναβίωση του | Φαίνεται να υπάρχει μια αναβίωση του | ||
θρησκευτικού αισθήματος παγκόσμια. | θρησκευτικού αισθήματος παγκόσμια. | ||
Line 46: | Line 45: | ||
πούμε) ή είδε κάποιο «νέο φως»; | πούμε) ή είδε κάποιο «νέο φως»; | ||
Απλά δεν γίνεται να είναι και τα δυο. | Απλά δεν γίνεται να είναι και τα δυο. | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | 1 . Στην ερώτηση περιέχονται πολλά | ||
+ | επιμέρους ερωτήματα στα οποία θα | ||
+ | προσπαθήσω να απαντήσω κατά σειρά: | ||
+ | |||
+ | **- Για την «αναβίωση του | ||
+ | θρησκευτικού αισθήματος | ||
+ | παγκόσμια»: | ||
+ | |||
+ | Όταν μιλούμε για «αναβίωση», | ||
+ | αναφερόμαστε σε κάτι που είχε πεθάνει | ||
+ | και τώρα ξαναζεί, | ||
+ | τέτοιο όμως, δεν συμβαίνει με αυτό που | ||
+ | αποκαλείς «θρησκευτικό συναίσθημα». | ||
+ | |||
+ | Δεν υπήρξε θάνατος του «θρησκευτικού | ||
+ | αισθήματος», | ||
+ | αναζωπύρωση του στις μέρες μας η | ||
+ | οποία να είναι διαφορετική από | ||
+ | οποιαδήποτε άλλη εποχή. Η διαπίστωση | ||
+ | για «αναβίωση» - και η έκπληξη που | ||
+ | εκφράζουν τα αγγλοαμερικανικά | ||
+ | περιοδικά όταν ασχολούνται μαζί της - | ||
+ | προέρχεται μάλλον από μια πεποίθηση, | ||
+ | την οποία η Δύση κατάφερε να | ||
+ | εδραιώσει στους δυο τελευταίους | ||
+ | αιώνες, | ||
+ | της μη ορθολογιστικής γνώσης. | ||
+ | Πεποίθηση που κατάγεται, | ||
+ | από την Αναγέννηση και το Διαφωτισμό | ||
+ | και δείχνει καθαρά την εσωτερική κρίση | ||
+ | της παπικής Ευρώπης. (Τα αίτια που | ||
+ | οδήγησαν την Ευρώπη στην ανάπτυξη | ||
+ | αυτής της πεποίθησης, | ||
+ | τεράστιο θέμα, που πρέπει να συζητηθεί | ||
+ | ξεχωριστά)! | ||
+ | |||
+ | Η Δύση προσπάθησε δια πυράς και | ||
+ | σιδήρου να υποτάξει και να καταστρέψει | ||
+ | όλους τους πολιτισμούς που δεν | ||
+ | βασίζονταν στον ορθολογισμό. Παρ’ | ||
+ | όλες τις γενοκτονίες απέτυχε | ||
+ | παταγωδώς. Διότι οι αξίες του | ||
+ | Διαφωτισμού κατέρρευσαν εκ τον | ||
+ | ένδον. Οι πιο άγριες αμφισβητήσεις | ||
+ | του Ευρωπαϊκού πνεύματος έγιναν από | ||
+ | μέσα. Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα | ||
+ | της κατάρρευσης, | ||
+ | συνειδητοποιεί ξαφνικά πως παρ’ όλες | ||
+ | τις προσπάθειες, | ||
+ | επιβάλει τις αξίες του Διαφωτισμού ως | ||
+ | παγκόσμια κουλτούρα. Αντί λοιπόν να | ||
+ | παραδεκτεί πως ο ευρωπαϊκός 19ος | ||
+ | αιώνας δεν ήταν παρά ένα θλιβερό | ||
+ | διάλειμμα μέσα στην παγκόσμια ιστορία, | ||
+ | έρχεται να ξαναδεί αυτό που ήταν | ||
+ | πάντα εκεί, και να μιλήσει για | ||
+ | «αναβίωση». | ||
+ | |||
+ | **Δεν υπάρχει «αναβίωση», | ||
+ | αποτυχία της Δύσης να σβήσει τη | ||
+ | μεταφυσική διάσταση του πολιτισμού.** | ||
+ | |||
+ | Πέρα απ' αυτά, προσωπικά πιστεύω ότι | ||
+ | η ανάπτυξη του ριζοσπαστικού | ||
+ | ισλαμισμού όπως και τα κινήματα που | ||
+ | αναφέρεις των «κοινοτήτων βάσης», | ||
+ | της «θεολογίας της απελευθέρωσης» | ||
+ | κλπ, δεν αποτελούν φαινόμενα - | ||
+ | θρησκευτικά, | ||
+ | Οφείλονται μάλλον στο ό,τι η ιδεολογία | ||
+ | του εθνοφυλετισμού - ιδεολογία | ||
+ | ευρωπαϊκή - κατάφερε να ξεπεράσει τα | ||
+ | όρια του δυτικού κόσμου και να εισδύσει | ||
+ | σε κοινωνικούς σχηματισμούς πέραν | ||
+ | της Ευρώπης. Η έξαρση του Ισλάμ είναι | ||
+ | εθνικιστική, | ||
+ | |||
+ | Μετά το πέρας της αποικιοκρατίας, | ||
+ | βλέπουμε σ’ όλο τον αραβικό κόσμο να | ||
+ | πέφτουν οι παραδοσιακές μοναρχίες και | ||
+ | τη θέση τους να παίρνουν στρατιωτικές | ||
+ | δικτατορίες στελεχωμένες από δυτικοτραφείς δικτάτορες. Ο | ||
+ | ριζοσπαστικός Ισλαμισμός του Καντάφι, | ||
+ | των Χισπολάχ, | ||
+ | παρά ευρωπαϊκός εθνικισμός του | ||
+ | μεσοπολέμου με ένδυμα αραβικό. Η | ||
+ | περσική επανάσταση είναι περισσότερο | ||
+ | γαλλική παρά ισλαμιστική (βλ. κινήματα | ||
+ | γαλλικής επανάστασης). Εξάλλου, | ||
+ | εκείνοι που βλέπουν παντού | ||
+ | «αναβίωση» του Ισλάμ, είναι τα δυτικά | ||
+ | μέσα ενημέρωσης, | ||
+ | δώσουν μια «σκοταδιστική» χροιά σε | ||
+ | πολιτικά κινήματα που έχουν βάσεις | ||
+ | εκκοσμικευμένες και ιδιότυπα | ||
+ | εθνικιστικές. | ||
+ | |||
+ | Τέλος, πιστεύω ότι υπάρχει πράγματι μια | ||
+ | έξαρση θρησκευτικότητας στις μέρες μας, | ||
+ | την οποία όμως εντοπίζω περισσότερο στις | ||
+ | δυτικές χώρες παρά στις ισλαμικές ή τη | ||
+ | Λατινική Αμερική. Παρά τις πομπώδεις | ||
+ | «αντιθρησκευτικές» διακηρύξεις του, ο | ||
+ | δυτικός κόσμος είναι γαντζωμένος στις | ||
+ | θρησκείες και στη θρησκευτικότητα | ||
+ | περισσότερο από κάθε άλλον πολιτισμό. | ||
+ | Θρησκεία της οικονομίας, | ||
+ | μαρξισμού, | ||
+ | επιστήμης, | ||
+ | (ιδιαίτερα το φαινόμενο της δυτικής | ||
+ | επιστήμης) αποτελούν καθαρώτατες | ||
+ | θρησκευτικές επενδύσεις με όλα τα | ||
+ | επακόλουθα. Θρησκευτικά φαινόμενα με την | ||
+ | πιο πρωτόγονη έννοια, | ||
+ | παπισμού και της Μεταρρύθμισης. Αυτή την | ||
+ | φανατική θρησκευτικότητα ο δυτικός | ||
+ | άνθρωπος προσπαθεί να την αρνηθεί με κάθε | ||
+ | τρόπο και να την διαχωρίσει από τη | ||
+ | θρησκευτικότητα άλλων λαών. Στην ουσία | ||
+ | πρόκειται για το ίδιο πράγμα, | ||
+ | Δύση ονομάζει τις θρησκείες της | ||
+ | «αντικειμενικές επιστήμες». | ||
+ | |||
+ | Ένας από τους κύριους λόγους που η Δύση | ||
+ | δυσκολεύεται να δεχθεί το Χριστιανισμό είναι | ||
+ | ακριβώς γιατί η συλλογική της συνείδηση είναι | ||
+ | βαθειά θρησκευτική. Όμως θρησκεία και | ||
+ | Χριστιανισμός είναι ασυμβίβαστα γιατί ο | ||
+ | Χριστιανισμός, | ||
+ | εποχή των θρησκειών. | ||
+ | |||
+ | **- Για την τάση αναβίωσης στον Ορθόδοξο κόσμο: | ||
+ | |||
+ | Το πνεύμα του Χριστιανισμού παραμένει | ||
+ | αναλλοίωτο μέσα από την παράδοση και τη | ||
+ | μαρτυρία που δείνουν με τη ζωή τους οι Άγιοι. | ||
+ | Τ ο κατά πόσον οι διάφορες εποχές | ||
+ | καταφέρνουν να προεκτείνουν αυτό το | ||
+ | πνεύμα μέσα στις κοινωνικές δομές και τα | ||
+ | ιστορικά δρώμενα, | ||
+ | ίδια τη θέληση των ανθρώπων. Αν λοιπόν | ||
+ | υπάρχει πράγματι σήμερα εντονότερο | ||
+ | ενδιαφέρον σε διάφορες χώρες για την | ||
+ | Εκκλησία, | ||
+ | κάποιων ανθρώπων προς την, έτσι κι αλλιώς, | ||
+ | ζώσα παράδοση της Εκκλησίας. | ||
+ | |||
+ | Επομένως η ισορροπία την οποία ονομάζεις | ||
+ | «μυστήρια» σε σχέση με αυτό που μερικοί | ||
+ | ονομάζουν «νεορθόδοξο ρεύμα» δεν είναι και | ||
+ | τόσο μυστήρια. Κάποιος που αναθερμαίνει | ||
+ | τις σχέσεις του με την Ορθοδοξία δεν | ||
+ | διαφέρει από κάποιον ο οποίος είχε | ||
+ | ανέκαθεν στενή σχέση. Έτσι είναι φυσικό να | ||
+ | αρνούνται κάποιοι τον τίτλο του | ||
+ | «νεορθόδοξου». Δεν υπάρχουν «νέοι» και | ||
+ | «παλιοί» Ορθόδοξοι - όπως νέοι και παλιοί | ||
+ | μαρξιστές. Η Ορθοδοξία είναι μια. Τώρα, αν | ||
+ | κάποιος φτάνει νωρίς ή την δωδεκάτην, | ||
+ | πάντα Ορθόδοξος από τη στιγμή που φτάνει. | ||
+ | Τό ό,τι κάποιοι νέοι άνθρωποι με ουμανιστική | ||
+ | παιδεία επαναβρίσκουν σήμερα την Εκκλησία | ||
+ | δεν σημαίνει ότι υπήρξε αλλαγή στην | ||
+ | Εκκλησία για να «χωρέσουν» κι αυτοί, αλλά | ||
+ | ακριβώς το αντίθετο. Οι άνθρωποι αυτοί | ||
+ | μπαίνουν στην εκκλησία για να αλλάξουν οι | ||
+ | ίδιοι, όχι για να αλλάξουν την εκκλησία. | ||
+ | |||
+ | **- Για την «απόρριψη» και την «επιστροφή»: | ||
+ | |||
+ | Το πως κάποιος που απέρριψε αυτό που του | ||
+ | σέρβιραν κάποιοι ως Χριστιανισμό και έγινε | ||
+ | άθεος, αναρχικός, | ||
+ | επιστρέφει ξανά στην Εκκλησία είναι βέβαια | ||
+ | ένα βαθύ προσωπικό μυστήριο, | ||
+ | πρέπει να μας εκπλήττει. Ο «Χριστούλης» | ||
+ | της κοινωνικής συμβατικότητας, | ||
+ | παροπλισμένος και ακίνδυνος, | ||
+ | μια θρησκευτική ιδεολογία, | ||
+ | η κάθε εποχή να τροποποιεί κατά το δοκούν. | ||
+ | Όμως η Εκκλησία βρίσκεται στον αντίποδα | ||
+ | αυτού του παροπλισμού. | ||
+ | |||
+ | Ο Χριστός αποτελεί μια βόμβα στα θεμέλια | ||
+ | του κόσμου, | ||
+ | που είναι πολύ πιο δύσκολη και πιο αιματηρή | ||
+ | από κάθε κοινωνική εξέγερση: | ||
+ | επανάσταση. Όταν λοιπόν κάποιος | ||
+ | απορρίπτει αυτό το «Χριστούλη» των | ||
+ | θρησκευτικών ιδεολογιών δεν σημαίνει κατ’ | ||
+ | ανάγκην ότι κινείται μακρυά από το Χριστό | ||
+ | αλλά ότι ίσως κάνει ένα βήμα πιο κοντά. Όταν | ||
+ | ο Νίτσε έλεγε πως «πέθανε ο Θεός», είχε | ||
+ | υπόψη του τον σαδιστή και τιμωρό Θεό της | ||
+ | προτεσταντικής Γερμανίας, | ||
+ | είδωλο στο οποίο επενδύθηκε όλη η | ||
+ | νοσηρότητα μιας εποχής. Αν τέτοιος ήταν ο | ||
+ | Θεός λοιπόν, | ||
+ | καλά έκανε και πέθανε. Πολλές φορές, η | ||
+ | άρνηση του Θεού, ο αθεϊσμός, | ||
+ | άρνηση του Θεού, αλλά ενός θρησκευτικού | ||
+ | ειδώλου. Γι’ αυτό ένας τέτοιος «άθεος», | ||
+ | αναζητεί την βαθύτερη αλήθεια πέρα από τις | ||
+ | κοινωνικές συμβατικότητες, | ||
+ | προτιμότερος από έναν αδιάφορο, | ||
+ | έναν εκ συνηθείας-ασυνείδητο-θρήσκο. | ||
+ | Εξάλλου, | ||
+ | συνεχής πορεία ανατροπών των | ||
+ | πεποιθήσεων, | ||
+ | εντέλει του εαυτού μας - εφόσον είναι | ||
+ | ειλικρινής, | ||
+ | |||
+ | **- Για την «επιστροφή» από την ουμανιστική παιδεία στο Χριστιανισμό: | ||
+ | |||
+ | Έχεις δίκιο κατ’ αρχήν στο ό,τι δεν μπορεί | ||
+ | κάποιος να είναι ουμανιστής και Χριστιανός | ||
+ | ταυτόχρονα. Στον ουμανισμό - θεωρία | ||
+ | περιορισμένης γεωγραφικής και χρονικής | ||
+ | έκτασης που ο δυτικός ιμπεριαλισμός | ||
+ | προσπαθεί να την επιβάλει παντού - το μέτρο | ||
+ | των πάντων είναι ο άνθρωπος. Στα πλαίσια | ||
+ | του ουμανισμού η ανθρώπινη συνείδηση | ||
+ | αποτελεί απόλυτη - θρησκευτική δηλαδή - | ||
+ | αξία. Ο αισθητός κόσμος υπάρχει εφόσον | ||
+ | είναι κατανοητός από τη συνείδηση. Το | ||
+ | μέρος εκείνο του κόσμου που δεν είναι | ||
+ | κατανοητό θεωρείται ως δονητικά | ||
+ | κατανοήσιμο, | ||
+ | προχωρεί και διευρύνεται. Στον ουρανισμό | ||
+ | λοιπόν, | ||
+ | πραγματικότητες που μας ξεπερνούν. | ||
+ | |||
+ | Στο Χριστιανισμό αντίθετα το μέτρο των | ||
+ | πάντων είναι ο Θεάνθρωπος. Και όχι μόνο | ||
+ | μέτρο, αλλά και στόχος των πάντων. Ο | ||
+ | άνθρωπος καλείται να συμμετάσχει σ’ ένα | ||
+ | επίπεδο ύπαρξης (όχι απλώς κατανόησης) | ||
+ | που είναι Θεανθρώπινο. Ο Χριστιανός | ||
+ | δέχεται ότι υπάρχουν πραγματικότητες που | ||
+ | είναι πέραν των ορίων της συνείδησης του. | ||
+ | Βρίσκεται όμως σε διαρκή προσωπικό | ||
+ | διάλογο με το Θεό ο οποίος του παρέχει τη | ||
+ | δυνατότητα μετοχής στις ενέργειες του, | ||
+ | επομένως και υπέρβασης των ορίων της | ||
+ | συνείδησης και άρα κατανόησης του | ||
+ | μυστηρίου του κόσμου. Επομένως ο βαθμός | ||
+ | κατανόησης εξαρτάται από το πόσο βαθειά | ||
+ | είν’ η σχέση του ανθρώπου με το Θεό. | ||
+ | |||
+ | Έτσι λοιπόν το πέρασμα από τον ουμανισμό | ||
+ | στο Χριστιανισμό είναι πέρασμα από μια | ||
+ | θρησκεία σε μια Κοινωνία πιστευόντων. Αυτό | ||
+ | που χωρίζει τον ουμανισμό από τον | ||
+ | Χριστιανισμό είναι ότι ο πρώτος είναι θρησκεία (ανθρωποκεντρικός καθορισμός | ||
+ | ενός καλού και ενός κακού), | ||
+ | Κοινωνία (Εκκλησία-σύναξη, | ||
+ | Εκκλησία δεν υπάρχει οντολογικά το κακό. | ||
+ | Υπάρχει η ελεύθερη επιλογή του καθενός να | ||
+ | θέλει ένωση ή χωρισμό από το Θεό. Δηλαδή | ||
+ | ακόμη και ο σατανάς δεν υφίσταται | ||
+ | οντολογικά ως κακός αλλά επέλεξε | ||
+ | συνειδητά τον χωρισμό από το Θεό - | ||
+ | απόφαση την οποία σέβεται ο Θεός. Αν | ||
+ | αύριο η απόφαση αυτή μεταβληθεί ο «κακός» | ||
+ | δεν είναι πια κακός. | ||
+ | |||
+ | Άρα αυτός που μεταβαίνει από την | ||
+ | ανθρωπιστική στη Χριστιανική προσέγγιση | ||
+ | είναι σίγουρα άνθρωπος που υφίσταται μια | ||
+ | αλλοίωση, | ||
+ | θέλεις, | ||
+ | ατομικής συνείδησης σ’ ένα έρωτα του | ||
+ | παντός, | ||
+ | |||
+ | <WRAP center round box 80%> | ||
+ | Ο ΑΔΥΝΑΤΟΣ ΕΡΩΤΑΣ ΣΑΝ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ | ||
+ | ΧΑΜΕΝΟΥ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥ | ||
+ | |||
+ | **ή** | ||
+ | |||
+ | Η «ΠΤΩΣΗ» ΣΑΝ ΑΥΤΟΕΞΟΡΙΑ ΚΑΙ ΣΠΟΥΔΗ | ||
+ | ΣΤΗ ΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ | ||
+ | |||
+ | Γνωρίζουμε τον Έρωτα μόνο στην απόσταση | ||
+ | της αποτυχίας. Πριν την αποτυχία δεν υπάρχει γνώση· η γνώση έρχεται πάντα μετά την | ||
+ | βρώση του καρπού. Σε κάθε έρωτα ξαναζεί η | ||
+ | εμπειρία της γεύσης του παραδείσου και της | ||
+ | απώλειας του παραδείσου. Σπουδάζουμε | ||
+ | τον έρωτα μόνο εξόριστοι από την πληρότητα της ζωής που αυτός χαρίζει. Στην | ||
+ | εμπειρία του Έρωτα είμαστε όλοι πρωτόπλαστοι. Η πείρα των άλλων δεν μας μαθαίνει τίποτα για τον έρωτα. Είναι για μας το | ||
+ | αρχέγονο και μέγιστο μάθημα της ζωής, η αρχέγονη και μέγιστη εξαπάτηση. Μέγιστο | ||
+ | μάθημα γιατί σπουδάζουμε στον έρωτα τον | ||
+ | τρόπο της ζωής. Και μέγιστη εξαπάτηση, | ||
+ | αφού αυτός ο τρόπος αποδείχνεται ανέφικτος για την ανθρώπινη φύση μας. | ||
+ | |||
+ | Η ανθρώπινη φύση μας (αυτό το ακαθόριστο | ||
+ | κράμα της ψυχής και του κορμιού μας) «ξέρει», | ||
+ | νοήματα, | ||
+ | Στην αμοιβαία ολοκληρωτική αυτοπροσφορά. Γι’ αυτό και επενδύει η φύση | ||
+ | μας στον έρωτα όλη την απύθμενη δίψα της | ||
+ | για ζωή. Δίψα του κορμιού και της ψυχής | ||
+ | μας. | ||
+ | |||
+ | Μετά την αποτυχία ξέρουμε ότι ο έρωτας | ||
+ | είναι ο τρόπος της ζωής, αλλά τρόπος ανέ- | ||
+ | φικτος για την ανθρώπινη φύση μας... Η | ||
+ | απώλεια του παραδείσου δεν είναι ποτέ | ||
+ | ποινή, είναι μόνο αυτοεξορία. Τον τρόπο | ||
+ | ζωής τον σπουδάζουμε πάντοτε σαν χαμένο | ||
+ | παράδεισο». | ||
- | ---- | + | Χρήστου Γιανναρά |
+ | «Σχόλιο στο Άσμα Ασμάτων» | ||
+ | </ | ||
+ | {{tag> Κατάσταση:" | ||
+ | Περιοδικά:" | ||
+ | " | ||
+ | Τοποθεσίες:" | ||
+ | Χρονιά: | ||
+ | Θέμα:" |