Αυτό το ηλεκτρονικό άρθρο δημοσιεύτηκε από το αφοα στις 30/09/25.

Στην παλιά Λευκωσία δεν χωρεί δημοκρατία

✍🏾 Μερόπη Μωυσέως

Η κάθοδος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) στη Λευκωσία, η παραχώρηση κτηρίων για τη στέγαση των διαφόρων τμημάτων του, τα «αυξημένα μέτρα ασφάλειας» με την παρουσία ένστολων και ένοπλων περίπολων της ΜΜΑΔ στην παλιά Λευκωσία, αποτελούν αναπόφευκτες αφορμές για να θυμηθούμε πώς ξεκίνησε το σχέδιο «αναζωογόνησης» της παλιάς πόλης: μια διαδικασία με ξεκάθαρα χαρακτηριστικά εξευγενισμού, όσο κι αν θέλουν να το αρνηθούν όσοι προσβλέπουν σε τούτη την «αναζωογόνηση» ή «αναβάθμιση».

Το 2021, ο τότε Υπουργός Οικονομικών και κάτοικος της παλιάς πόλης, Κωνσταντίνος Πετρίδης, οραματίστηκε ένα ευρύτερο πλάνο για «να επανεύρει την αίγλη της η Λευκωσία» (ρεπορτάζ, Πολίτης, 24.09.2025). Τότε, το Σχολείο της Φανερωμένης λειτουργούσε ως Δημοτικό Σχολείο στο οποίο φοιτούσαν 120 παιδιά, σχεδόν όλα με μεταναστευτική βιογραφία, που φαίνεται πως δεν είχαν την απαραίτητη «αίγλη» για να κρατούν την πόλη «ζωντανή».

Έτσι, Υπουργός Οικονομικών, Αρχιεπισκοπή Κύπρου, Δήμος Λευκωσίας και Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΠΚ) υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για τη μεταφορά της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΠΚ στη Φανερωμένη, πάντα με στόχο την αναζωογόνηση του ιστορικού κέντρου. Με τον χειρότερο δυνατό τρόπο, εκτοπίστηκαν κυριολεκτικά εκείνη τη χρονιά τα 120 παιδιά της Φανερωμένης, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες οργανωμένων συνόλων και ατόμων αλλά και θεσμών όπως της Επιτρόπου για τα Δικαιώματα του Παιδιού. Αυτά τα παιδιά αναγκάστηκαν να συνεχίσουν τη φοίτησή τους είτε στο δημοτικό του Αγίου Αντωνίου (αλήθεια, γιατί όχι στο σχολείο του Αγίου Κασσιανού που είναι πολύ πιο κοντά, στην εντός των τειχών πόλη, και που κάθε χρόνο κινδυνεύει με κλείσιμο;) είτε στο Γυμνάσιο Αγίου Δομετίου (αλήθεια, γιατί όχι στο γειτονικό Παγκύπριο Γυμνάσιο;).

Στο μεταξύ:

Ιδιώτες επενδυτές αγοράζουν τα γύρω κτήρια αναγκάζοντας κυριολεκτικά τους παλιούς κατοίκους της πόλης να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τις επιχειρήσεις τους, πολλές από τις οποίες αποτελούν μέρος της ιστορίας και του χαρακτήρα της πόλης. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών ανακοίνωσε την κάθοδό του στη Λευκωσία, αφού του παραχωρήθηκε σημαντικός αριθμός εμβληματικών κτηρίων στην παλιά πόλη. Τα πλείστα από αυτά ανήκουν στην Αρχιεπισκοπή. Σημειώστε ότι ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Γεώργιος είναι μέλος της προσωρινής διοικούσας επιτροπής του ΕΚΠΑ (θα είναι σαν να είναι σύγκρουση συμφερόντων αλλά δεν θα είναι). Η ΜΜΑΔ αυξάνει τα μέτρα ασφάλειας στην παλιά Λευκωσία, 1. «στην ευρύτερη προσπάθειας αναβάθμισης της περιοχής, μετά την απόφαση για έλευση ελληνικών Πανεπιστημίων και προσέλκυση φοιτητών» (ρεπορτάζ, Φιλελεύθερος, 24.09.2025), και 2. σε συνέχεια παλαιότερης δέσμευσης του υπουργού Δικαιοσύνης για ενίσχυση των μέτρων ασφάλειας στην περιοχή «ώστε το κοινό, καταστηματάρχες και κάτοικοι να νιώθουν πιο ασφαλείς» (στο ίδιο ρεπορτάζ).

Για όλα τα πιο πάνω, είχε την ευκαιρία να ξεδιπλώσει, φυσικά, για άλλη μια φορά το δικό του όραμα ο νυν δήμαρχος Λευκωσίας, Χαράλαμπος Προύντζος. Ο οποίος πρόσφερε τη -Δημοτική- Αχίλλειο Βιβλιοθήκη (αλήθεια, με τι διαδικασίες;) για να μπει στον φάκελο που κατέθεσε το ΕΚΠΑ για την έγκριση λειτουργίας παραρτήματός του στην Κύπρο. Και σε ερώτηση αν το ΕΚΠΑ θα πληρώνει ενοίκιο, απάντησε ότι η συμφωνία ΘΑ είναι «με όρους που ανταποκρίνονται στις νομοθετικές μας υποχρεώσεις και σε αυτά που επιτάσσει η χρηστή διοίκηση.»

Η Αχίλλειος είχε ανακαινιστεί και επαναλειτούργησε το καλοκαίρι 2024, χωρίς κανείς πραγματικά να γνωρίζει το καθεστώς της νέας λειτουργίας της και χωρίς καμία προσπάθεια εκ μέρους του Δήμου να προσελκύσει κοινό. Να σημειωθεί ότι εν έτει 2025, η Αχίλλειος λειτουργούσε ως αναγνωστήριο και ούτε καν ως δανειστική βιβλιοθήκη. «Αν κάποιος δει την επισκεψιμότητα της (Αχιλλείου) από τη μέρα που ολοκληρώθηκε η ανάπλασή της, θα καταλάβει ότι ένα κτήριο που είχε πολύ χαμηλή επισκεψιμότητα, θα σφύζει από ζωή (σσ. με τη λειτουργία της ως αναγνωστήριο του ΕΚΠΑ)», δήλωσε ο Δήμαρχος (ρεπορτάζ, Πολίτης, 24.09.25). Μάλλον έτσι αφήνονται τα κτήρια και οι δομές να παραπαίουν για να παραχωρούνται αργότερα… αφού οι απολίτιστοι Λευκωσιάτες δεν την επισκέπτονταν.

Στο μεταξύ ο ίδιος Δήμαρχος που χαρακτηρίζει την έλευση του ΕΚΠΑ ως τη «νέα, μεγάλη ευκαιρία της Λευκωσίας» και παροτρύνει να κοιτάζουμε τη μεγάλη εικόνα, προτείνει τη μεσοβέζικη λύση της διάνοιξης της Μακαρίου για τη διέλευση οχημάτων τις καθημερινές, από τις 9 μέχρι τις 6, «τις ώρες που δεν περπατάει ψυχή στη Μακαρίου». Μάλλον οι φοιτητ@ του ΕΚΠΑ που θα κατακλύσουν τη Λευκωσία και θα τη σώσουν, θα περπατούν μέχρι την πλατεία Ελευθερίας και πίσω…

Αλλά ας μην είμαστε αχάριστ@. Το είπε κι ο Αρχιεπίσκοπος: «Δηλώνουμε την ευγνωμοσύνη μας προς το Πανεπιστήμιο αυτό» [Δήλωση Αρχιεπισκόπου 4.09.25].

Είναι πια γεγονός: στην παλιά Λευκωσία δεν χωρούν δημοκρατικές διαδικασίες, ούτε μετανάστ@, ούτε οικογένειες χαμηλού, ούτε καν μεσαίου εισοδήματος. Χωρούν airbnb, εστίες, νεοφυείς επιχειρήσεις, επενδυτές, πληρωμένα γκράφιτι. Μόνο ευγνωμοσύνη.