Αυτό το ηλεκτρονικό άρθρο δημοσιεύτηκε τον Μάη του 2014 στην ηλεκτρονική σελίδα της Αγκάρρας.

5 Μάη, 2014

Σχετικά με την παλιά πόλη της Λευκωσίας

Φιλοξενούμενο άρθρο

–

Η παραδοσιακή εμπορική οδός της Λευκωσίας ήταν όπως είναι γνωστό η Μακαρίου. Οι μεγάλο-επιχειρήσεις, από τα café παγκόσμιων αλυσίδων και τα εστιατόρια, μέχρι τα καταστήματα ένδυσης, βρίσκονταν είτε μέσα στην οδό είτε στην ευρύτερη περιοχή. Σε αντίθεση, η παλιά πόλη, με εξαίρεση την Λήδρας, παρέμενε σε μια μη εμπορευματοποιημένη κατάσταση, διατηρώντας παραδοσιακά μαγαζάκια, καφενεία, κατοίκους, κάποια μαγαζιά εναλλακτικής κουλτούρας και την πλατεία Φανερωμένης, η οποία χρησιμοποιούταν ως δημόσιος χώρος για διάφορους σκοπούς, από τους θαμώνες της. Η εικόνα της παλιάς πόλης όπως προβαλλόταν από τα Μ.Μ.Ε. ήταν αυτή της γκετοποίησης, όπου οι μετανάστες βίαζαν, λήστευαν και τρομοκρατούσαν τους περαστικούς, η νεολαία που περνούσε τον χρόνο της στην περιοχή ήταν προβληματική και αυταρχική, και διάφορα αλλά που δεν αξίζουν αναφοράς εδώ. Όποιος επισκεπτόταν συστηματικά την παλιά πόλη πριν την εμπορευματοποιημένη της, γνωρίζει καλά πως η πιο πάνω εικόνα ήταν ένα ξεκάθαρο ψέμα. Παρόλα αυτά, η εικόνα αυτή κατάφερε να εδραιωθεί στην αντίληψη μεγάλου ποσοστού των πολιτών της Λευκωσίας. Η παλιά πόλη ήταν για τους πλείστους ένας αφιλόξενος και ανασφαλής τόπος μέσα στην πόλη.

Η κρίση στην Κυπριακή οικονομία είχε μέσα από τα πολλά αποτελέσματα της το αυτονόητο – την πτώση της ζήτησης και αναγκαστικά, της κατανάλωσης. Οι καπιταλιστικές εταιρίες στην Μακαρίου διατηρούσαν τιμές οι οποίες ήταν πλέον όλο και λιγότερο ελκυστικές προς τους καταναλωτές τους. Υπήρχε αρχικά προσπάθεια από τους καπιταλιστές (μικρούς και μεγάλους) να μειώσουν τις τιμές των ενοικίων, ένα βασικό κόστος για τις επιχειρήσεις κατανάλωσης και προσφοράς υπηρεσιών. Οι ιδιοκτήτες των κτηρίων αρνήθηκαν την διαπραγμάτευση μείωσης των ενοικίων, και με την αντιπαράθεση ιδιοκτήτων και καπιταλιστών να καταλήγει σε αδιέξοδο, οι καπιταλιστές επέλεξαν την εναλλακτική λύση, δηλαδή την γεωγραφική μεταφορά των επιχειρήσεων τους από μια περιοχή της πόλης σε μια άλλη. Η παλιά πόλη διατηρούσε κατώτερα ενοίκια, άφθονα άδεια σπίτια, και μια εδραιωμένη εμπορική οδό. Μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις μεταφέρθηκαν είτε με τα ίδια, είτε με καινούργια ονόματα μέσα στην παλιά πόλη – με καινούργιες επιχειρήσεις να παίρνουν την ευκαιρία και να προσπαθούν να ενταχθούν και αυτές μέσα στην αγορά. Η κακοφημία της περιοχής εξαφανίστηκε στα πλαίσια την «ανάπτυξης» και των χαμηλότερων τιμών που προσέλκυσαν το καταναλωτικό κοινό. Η μετατροπή της παλιάς πόλης σε ένα μικρό Mall παρουσιάστηκε τόσο από τον δήμο όσο και από διάφορα Μ.Μ.Ε. ως η θετική καταστροφή του γκέτο και της απομόνωσης που υπήρχε πριν την κάθοδο των επιχειρήσεων, καθώς και ως ανάπτυξη του ιστορικού κέντρου της πόλης.

Ουσιαστικά αυτό που ο δήμος βάφτισε «ανάπτυξη» δεν είναι τίποτα άλλο από την γεωγραφική μεταφορά εταιριών από την οδό Μακαρίου στην παλιά πόλη, για σκοπούς αύξησης του κέρδους. Στα πλαίσια αυτής της μεταφοράς οι καπιταλιστές κατάφεραν να μειώσουν το κόστος τους με δύο τρόπους: με μειωμένο κόστος στα ενοίκια, και με την μείωση των μισθών. Μέσα στα πλαίσια της τεράστιας ανεργίας που επικρατεί στην Κυπριακή οικονομία, οι νέες προσλήψεις εργατικού δυναμικού μπορούσαν να γίνουν πλέον με μειωμένους μισθούς, πολλές φορές χωρίς κοινωνικές ασφαλίσεις, εργατικά δικαιώματα και συμβόλαια. Με το μειωμένο κόστος στο ενοίκιο οι καπιταλιστές μπόρεσαν να μειώσουν τις τιμές τους, και έτσι να διατηρήσουν την κατανάλωση που χρειάζονται, ενώ με τις μειώσεις στους μισθούς κατάφεραν να αυξήσουν το κέρδος τους. Οι καπιταλιστές λοιπόν κερδίζουν, ενώ οι εργάτες βρίσκονται αντιμέτωποι με μειωμένο το βιοτικό τους επίπεδο.

Οι επιπτώσεις της εμπορευματοποίησης της παλιάς πόλης δεν περιορίζονται μόνο στις εργασιακές σχέσεις. Οι κάτοικοι της παλιάς πόλης αντιμετωπίζουν πλέον οχλαγωγία, σκουπίδια, την ιδιωτικοποίηση των πεζοδρομίων και των δημόσιων χώρων, και την ανικανότητα κοινωνικών υπηρεσιών (ασθενοφόρα, πυροσβεστική υπηρεσία) να αντιδράσουν άμεσα σε σημαντικά περιστατικά, τόσο λόγο του κυκλοφοριακού χάους όσο και της παράνομης στάθμευσης από οχήματα μη κάτοικων, που είναι πλέον συχνό φαινόμενο σε κάθε δρομάκι της παλιάς πόλης. Μέσα στην όλη διαδικασία, το ιστορικό κέντρο έχει χάσει τον χαρακτήρα του, και η πολιτισμική κληρονομία του διαβρώνεται και καταστρέφεται καθημερινά μέσα από την φούσκα «κουλτουριάρικων» καφενείων, καταστημάτων, café, πολυεθνικών αλυσίδων ρούχων και fast food, καταστημάτων frozen yogurt, ναργιλάδικων και οποιαδήποτε άλλη «ιδιοφυές» καινοτομία βρεθεί για την άντληση γρήγορου κέρδους. Η εφαρμογή αυτής της μετατροπής βασίστηκε σε μια εξαιρετικά ανοργάνωτη, σχεδόν laissez-faire αντιμετώπιση από τις αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου, οι οποίες άφησαν τις εταιρίες να αλωνίζουν μέσα στο ιστορικό κέντρο σχεδόν ανενόχλητες. Ο δήμαρχος, που έτρεξε με ενθουσιασμό να υποστηρίξει αυτή την καταπληκτική «ανάπτυξη», δείχνει παντελώς ανίκανος να αντιμετωπίσει τα αποτελέσματα που έχει η τοπική οικονομική πολιτική που υποστήριξε.

Η μετατροπή λοιπόν της παλιάς πόλης στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα δεν είναι ούτε παράξενη ούτε καινοτομική. Βασίζεται στην σκόπιμη μεταφορά της καταναλωτικής αγοράς μέσα στα γεωγραφικά πλαίσια τα οποία βολεύουν την καπιταλιστική τάξη, για την διατήρηση και αύξηση του κέρδους της, χωρίς καμία υπόληψη των επιπτώσεων που αυτή μπορεί να έχει έξω από την άντληση του κέρδους.

Γράφει ο Delirium