Αυτό το ηλεκτρονικό άρθρο κυκλοφόρησε στο blog Ανάφεντος τον Σεπτέμβρη του 2011.

Περί Μύθου

Ένας πρόχειρος ορισμός του πραξικοπήματος που το wiki σε μετάφρασην που τα εγγλέζικα:

“….. Πραξικόπημα εν η ξαφνική, μη-νόμιμη (extrajudicial) ανατροπή μιας κυβέρνησης, συνήθως που μιαν μικρήν αλλά κρίσιμην σε αριθμούς ομάδαν της κρατικής μηχανής, τυπικά του στρατού, για να αντικαταστήσει την νόμιμην κυβέρνηση με έναν άλλον σώμα, πολιτικό ή στρατιωτικό. Ένα πραξικόπημα πετυχαίνει όταν οι πραξικοπηματίες καταφέρνουν να εγκαθιδρύσουν την κυριαρχίαν τους τζιαι όταν η νόμιμη κυβέρνηση δεν καταφέρνει να αντισταθεί αποτελεσματικά σε τούτην την παγίωσην της εξουσίας που τους πραξικοπηματίες.

Αν έναν πραξικόπημαν δεν τα καταφέρνει ούτε να επικρατήσει πλήρως, ούτε να ηττηθεί απόλυτα, το επιχειρηθέν πραξικόπημα πολλά πιθανόν να οδηγήσει σε εμφύλιον πόλεμον…..“

Τα ΜΜΕ, τζιαι πιο ειδικά η τηλεόραση, λειτουργούν φαινομενικά ως μια εξω-πολιτική ελίτ η οποία όμως άμαν εν αρκετά αναπτυγμένη έσιει τη δύναμην να μεταβάλλει τζιαι να καθορίζει το πολιτικό τοπίο μέσα που την χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Το “φαινομενικά” μπαίννει γιατί το πρόσχημα της ύπαρξης τους εν η ενημέρωση τζιαι η ψυχαγωγία. Η εστίαση ενι στην τηλεόρασην ως το πιο χειραγωγικόν τζιαι δυναμικό μέσο.

Η δουλειά της τηλεόρασης ενι να προβάλλει κινούμενες εικόνες μέσα που μιαν κάσιαν, άτε τωρά με την ψηφιακήν να το πούμεν τηλάρον. Τα πλάνα όμως των κινούμενων εικόνων μοντάρονται, δηλαδή συναρμολογούνται για να δημιουργήσουν την αφήγησην. Τζια κάθε κάδρον στην οθόνην που τζιείνα τα 25 που προβάλλονται μέσα στο κάθε δευτερόλεπτον, περιέχει εκατοντάδες κώδικες οι οποίοι συσχετίζουνται ο ένας με τον άλλον σε κάθε χρονικήν στιγμήν για να παράξουν την έκφρασην. Τούτη εν τζιαι η βασική αρχή της μυθοπλασίας στην γραμματικήν τζιαι το συντακτικόν της κινούμενης εικόνας. Το θέμαν ένι ότι τούτον ισχύει τζιαι για την μυθοπλασίες που προβάλλουνται οι οποίες προσποιούνται ότι εν γεγονός, ότι εν πραγματικό, ότι εν αλήθκεια.

Τζιαι τούτον συμβαίνει κυρίως επειδή το μονταρισμένο πλάνο εν η εικόνα η οποία μέσα που το μοντάζ έσιει απομονωθεί που το πριν τζιαι το μετά, τζιαι στην οποίαν έσιει προστεθεί έναν νέον μυθολογικόν “πριν” τζιαι έναν νέο “μετά”. Τούτον παράγει μέσα που τους νέους συσχετισμούς των νοημάτων που κουβαλά το κάθε πλανον, νοήματα που αναποδογυρίζουν το γεγονός, το πραγματικόν, την αλήθκειαν.

Το πλάνον ενός αθρώπου που περπατά που δεξιά προς τα αριστερά το οποίον διαδέχεται το πλάνον κάποιου άλλου που περπατά που τα αριστερά προς τα δεξιά, άμαν μπουν μαζί, το έναν μετά που το άλλον, παράγουν έναν τρίτον νόημαν με στο μυαλό του θεατή: ότι τούτοι οι θκυο άνθρωπο εν να συναντηθούν σε κάποιαν στιγμήν τζιαι σε κάποιον σημείον. Τζιαι εν σημαντικό το ότι τούτον το τρίτον νόημαν παράγεται σιωπηλά. Ένας μύθος που αναποδογυρίζει την πραγματικότηταν, την χρονικήν τζιαι την γεωγραφικήν. Οι θκυο τούτοι άνθρωποι δεν έχουν συναντηθεί ποττέ τζιαι σε κανέναν γεωγραφικόν σημείον παρά μόνον μέσα στο μυαλό του θεατή.

Τούτον εν το πιο απλόν παράδειγμα της δύναμης που έσιει η εικόνα που προβάλλει η τηλεόραση τζιαι του τρόπου που χειραγωγεί τον θεατήν. Δημιουργεί με τούτον τον σιωπηλόν τρόπον μιαν αντεστραμμένην συνείδησην της πραγματικότητας. Δεδομένης της τεράστιας ποσότητας τζιαι εξωφρενικής ταχύτητας με την οποίαν ο σύγχρονος θεατής καταναλώνει τες εικόνες στην εποχήν της κυριαρχίας της οπτικής κουλτούρας, χωρίς να έσιει καθόλου τον χρόνον να τις επεξεργαστεί, το αποτέλεσμαν ενι ένας άνευ προηγουμένου μαζικός αποικισμός της σκέψης.

Τούτη εν η βασική αρχή με την οποία δουλεύκει ο εσωτερικός μηχανισμός της παραγωγής του τηλεοπτικού Μύθου, τον οποίον ο καθηλωμένος μπροστά στην οθόνη θεατής, έτσι όπως εν άπλα στον καναπέν απολαμβάνοντας την μπιρούαν του τζιαι τα τσιπς του γίνεται υπήκοος της εξουσίας της μηντιακής – δήθεν εξω-πολιτικής - ελίτ.

Το κρίσιμον σημείον ένι το ότι η πρόσληψη του Μύθου που τον θεατήν, τον “μέσον” θεατήν τέλος πάντων, εν κάτι που γίνεται αυτόματα χωρίς να χρειαστεί προηγουμένως οποιανδήποτε παιδεία. Εν χρειάζεται δηλαδή να μάθει να θκιεβάζει πρώτα όπως γίνεται με τον γραπτόν τον λόγον για να καταλάβει την γλώσσαν της κινούμενης εικόνας στο τηλάρον. Τζείνον που χρειάζεται εν προπόνηση. Όσο πιο πολλά θωρεί, τόσον πιο εύκολα χάφκει το παραμύθιν. Τα παραδειγματα γίνονται εξαιρετικά πολύπλοκα τζιαι τούτη η διαδικασία πολλά πιο έντονη τζιαι αποτελεσματική άμαν η εικόνα συσχετιστεί τζιαι συνυπάρξει ταυτόχρονα με τα άλλα κανάλια μετάδοσης της πληροφορίας μέσα που την τηλεόρασην, όπως ο ήχος τζαι ο προφορικός λόγος ή ο γραπτός λόγος με την μορφήν τίιτλων ή υποτίτλων. Το σημαντικόν όμως ένι ότι παρά την παρουσίαν της γλώσσας σε τούτα τα παραδείγματα, πάλαι ο Μύθος παράγεται σιωπηλά. Δηλαδή χωρίς να λεχθεί.

Έναν πραγματικόν παράδειγμαν που το όϊ τζαι τόσον μακρινόν παρελθόν: Ο παρουσιαστής αναφέρεται στο ότι οι Βούλγαροι θα κατακλύσουν την Κύπρον με την ένταξην της χώρας στην Ε.Ε.. Το caption που κάτω γράφει “Η κάθοδος των μυρίων”, τζιαι το πλάνο δείχνει μελαψούς μετανάστες να περπατούν πάνω – κάτω στην Λήδρας. Πούποτε τζιαι σε καμμιάν στιγμήν δεν λέεται με τρόπο που να “ακουστεί” ο Μύθος : “Τούτοι οι Βούλγαροι εν βάρβαροι όπως τους Πέρσες που εφάαν τον Λεωνίδαν μας τζιαι εν τζιαι τούτοι οπως τούτους ούλλους τους μαυρους τζιαι τους αραπάες που εφάν τους τόπους τζι επιάσαν τες δουλειές του κόσμου”. Ο ρατσιστικός, στην προκειμένη περίπτωσην, μύθος παράγεται σιωπηλά. Χωρίς να λεχθεί. Στο επόμενον πλάνον εν κάποιοι άλλοι μελαψοί μετανάστες να παρακολουθούν μια παιδική χορωδία στην πλατείαν Ελευθερίας να τραγουδούν χριστουγεννιάτικα τραγουδάκια. Τζιαι άμαν φεύκει που τους μετανάστες το πλάνον κάμνει cut – έναν cut που ο “προπονημένος” θεατής δεν το αντιλαμβάνεται, γιατι ακριβώς εν “προπονημένος” να μεν αντιλαμβανεται τους μηχανισμούς του Μύθου – τζαι καδράρει σε κοντινόν πλάνον ένα κυπραιούϊν που τραουδά στην χορωδίαν, Ισον : “μάνα μου τα μωρά μας κατίσσ’ιν τους που τούτους ούλλους”.

Η ολόχρονη “προπόνηση” του θεατή στο να αντιλαμβάνεται τον μύθον ως πραγματικότητα έσιει την σκοπιμότηταν της τζιαι κάθε άλλον παρά αθώα ένι. Εν να χρησιμοποιηθεί στην συγκεκριμένην στιγμήν που τούτη η μηντιακή ελίτ αποφασίζει ότι πρέπει να παρέμβει στην πολιτικήν με ακόμα πιο δυναμικόν τρόπον. Ενεργοποιεί τον ίδιον πάντα μηχανισμόν του Μύθου αλλά η συναρμολόγηση των πλάνων τζιαι των πληροφοριών γίνεται ακόμα πιο αυθαίρετη αλλά τζιαι πιο “έντεχνη” (συχνά με τες παρεμβάσεις των καναλαρχών τζιαι των αρχισυντακτών) για ένα πολλά πιο στοχευμένο αποτέλεσμαν. Ο κατακερματισμός της πραγματικότητας τζιαι η αντεστραμμένη ανασύνθεση της ως Μύθος κάμνουν τα υπόλοιπα. Το θέαμαν συσσωρεύκεται τζιαι κεφαλοποιείται για να υποστηρίξει τον Μύθον. Μια μεριδα του πληθυσμού υποστηρίζει, η άλλη ανέχεται τζιαι μια μερίδα που καταφέρνουν να ξεφύγουν που την πλάνην του Μύθου γυρεύκει τρόπους να αντισταθεί.

Το παράδειγμα της Forza Italia στην Ιταλία εν χαρακτηριστικόν για τον τρόπον που ένα κόμμαν χωρίς ουσιαστικά κανέναν μηχανισμόν εκατάφερεν να αναρριχηθεί στην εξουσίαν χρησιμοποιόντας σχεδόν αποκλειστικά τους τηλεοπτικούς σταθμούς τζιαι τα άλλα μήντια του Μπερλουσκόνι αλλά τζιαι τους υπαλλήλους τούτων μήντια.

Άμαν η ελίτ των μήντια χρησιμοποιεί τούτην την ισχύ της για να αναλάβει η ίδια την εξουσίαν ή να εγκαταστήσει τους δικούς της εγκάθετους ή τέλος πάντων κάποιους άλλους που τζιεινους που θέλουν να ανατρέψουν, τότε ναι έχουμεν μηντιακόν πραξικόπημαν. Τζιαι η ισχύς της μηντιακής ελίτ που αποφασίζει να κάμει πραξικόπημαν, εν πολλά πιο μεγάλη τζιαι προπάντων πολλά πιο αθόρυβη που τα τανκς των “παραδοσιακών” πραξικοπηματιών. Τα ΜΜΕ βέβαια δεν πυροβολούν (τουλάχιστον όϊ που μόνα τους). Δεν έχουν ανάγκην να το κάμουν τζιαι εν δαμαί που λειτουργεί τζιαι το άλλοθι τους. Εκκδηλώνεται έτσι τζιαι η αδυναμία αντίστασης διότι αν έναν τανκ μπορείς να το σταματήσεις με κάμποσην δόσην ηρωίσμού με μιαν μολότοφ ας πούμεν, την επίθεσην των μήντια άμαν εκδηλωθεί κανένας θεατής δεν ξέρει πως να την αντιμετωπίσει.

Τα μήντια, σαν μια δήθεν εξω-πολιτική ελίτ, μπορούν τζιαι έχουν την δύναμην τζιαι τα μέσα να παρέμβουν με πραξικοπηματικόν τρόπον, όπως περίπου περιγράφεται στον ορισμόν του wiki. Μόνον που το κάμνουν με την χειραγώγηση του θεατή τζιαι μέσα που τον μηχανισμόν παραγωγής του Μύθου.

Με τούτην την έννοιαν, ο κλασσικός ορισμός του πραξικοπήματος διαφοροποιείται κατά έναν βασικό τρόπον: προέρχεται που πυρήνες εκτός κρατικής μηχανής που όπως όμως τζιαι οι στρατιωτικοί, ελεγχουν τα μέσα με τα οποία θα επιβληθούν. Οι στρατιωτικοί με τα τανκς, τα μήντια με την χειραγώγησην της κοινής γνώμης τζιαι την δημιουργίαν μιας κρίσιμης μάζας υπηκόων οι οποίοι θα βαφτιστούν “αφυπνισθέντες” ας πούμεν τζιαι που με διάφορες ενέργειες τους θα επιχειρήσουν να επιβάλουν την αλλαγήν στην εξουσίαν με τζιείνην που επιθυμεί το αφεντικό τους.

Το πιο χαρακτηριστικό ίσως μηντιακό πραξικόπημα που επιχειρήθηκεν σχετικά πρόσφατα εν το πραξικόπημαν ενάντια στον Chaves στην Βενεζουέλα το 2002. Χωρίς να θεωρώ καθόλου ότι η απόπειρα στην Βενεζουέλα του 2002 έσιει τα ίδια χαρακτηριστικά, γιατί τζιαιμαί η απόπειρα ήταν πολλά συγκροτημένη τζιαι προσχεδιασμένη τζιαι εν εντελώς διαφορετικές οι κοινωνικο/οικονομικές συνθήκες, η βασική συνταγή του Ιούλη του 2011 στην Κύπρον εν η ίδια.

Εν γνωστόν ότι η πλειοψηφία των ΜΜΕ στην Κύπρον, ειδικά των ηλεκτρονικών, υπάρχουν με έναν τζιαι μοναδικόν σκοπόν: να παράγουν συνεχώς μέσα που τον μηχανισμόν όπως περιγράφεται πιο πάνω τον απορριπτισμόν τζιαι ότι άλλον πάει μαζί του τζιαι να παρεμβαίνουν σε κρίσιμες στιγμές για να επιβάλλουν την δική τους πολιτικήν τζιαι τζιείνων των οποίων τα ταξικά, αλλά όϊ μόνον, συμφέροντα εξυπηρετούν. Έτσι ότι εκάμαν το 2004, εκάμαν το τζιαι τωρά. Άλλοι οι συσχετισμοί τότε αλλά το παιχνίδιν επαίκτηκεν τζιαι παίζεται ακόμα με τους ίδιους κανόνες. Όπως τους παραδοσιακούς στρατιωτικούς πραξικοπηματίες, έτσι τζιαι η μεγαλύττερη μερίδα τω μήντια απλώς εκαραδοκούσεν την ευκαιρίαν τζιαι την αφορμήν για να συντονιστούν στο ίδιον μήκος κύμματος.

Τζι επειδή το πραξικόπημαν δεν εκατάφερεν να επιβληθεί, αλλά ούτε τζιαι να ηττηθεί εντελώς ακόμα, η ατμόσφαιρα εν καθαρά εμφυλιοπολεμική, όπως το περιγράφει τζιαι ο ορισμός του wiki. Τζιαι μέσα σε τούτα τα πλαίσια, θεωρώ ότι δεν έχουμεν την πολυτέλειαν να αναλύουμεν το μετά την έκρηξην με τους όρους του πριν την έκρηξην.

Τούτην την στιγμήν βιώνουμεν την ρευστότηταν τούτης της εμφυλιοπολεμικής κατάστασης, που ελπίζω να μείνει μόνον στο επιπεδον της φραστικής αντιπαράθεσης στα τηλάρα τζιαι τα facebook. Εν να δείξει τες επόμενες εφτομάδες με το πόρισμαν τζιαι στες 29 στο συλλαλητήριον, προς τα που εν να πάει το πράμαν, αν θα εκτονωθεί το κλίμαν ή αν θα κλιμακωθεί σε βίαιαν αντιπαράθεσην. Ωσπου να εκτονωθεί όμως το κλίμαν ο κάθε ένας υπερασπίζεται τζιείνα που νομίζει ότι εν καθήκον του να υπερασπιστεί.