Αυτό το ηλεκτρονικό άρθρο κυκλοφόρησε στο blog 'Κυπριακές Υποσημειώσεις' τον Μάρτη του 2022 και υπογράφτηκε με το ψευδώνυμο Delirium.

Υστερόγραφο για τη Διαχείριση της Πανδημίας στην Κυπριακή Δημοκρατία

Αυτό θα είναι μάλλον το τελευταίο άρθρο στο blog σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας από την Κυπριακή Δημοκρατία, μια διαδικασία καταγραφής η οποία υπήρξε ομολογουμένως αρκετά ψυχοφθόρα και χρονοβόρα τον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Τα κείμενα του blog είχαν ως στόχο τη συνεισφορά σε μια κριτική προσέγγιση σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας, παρά στη συστηματική καταγραφή αυτής της διαχείρισης. Δεδομένου ότι η προσέγγιση της κυβέρνησης έχει παραμείνει η ίδια τα τελευταία δύο χρόνια, καθώς και το ότι η πολιτική και κοινωνική αντίδραση σε αυτή την προσέγγιση παραμένει, για τα δεδομένα, πενιχρή, η συνέχιση της καταγραφής δεν φαίνεται να εξυπηρετεί περαιτέρω την ουσιαστική διαμόρφωση μιας ευρύτερης κριτικής. Παρά τις αλλαγές που χαρακτηρίζουν κάθε νέο κύμα της πανδημίας, στο Κυπριακό πολιτικό πλαίσιο η κατάσταση παραμένει η ίδια.

Η λογική διαχείρισης της πανδημίας μέσω διαταγμάτων, καθώς και του περιορισμού ή και κατάργησης βασικών πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων χωρίς μεσολάβηση άλλων θεσμών, ουσιαστική διαφάνεια και ρυθμιστικό ρόλο ελέγχου από τη βουλή έχει επικρατήσει και κανονικοποιηθεί, χωρίς συστηματικές αντιδράσεις και χωρίς κάποια ουσιώδης δημόσια συζήτηση. Σε γενικές γραμμές, τα τελευταία δύο χρόνια μπορούν να χαρακτηριστούν από τη διάβρωση κοινωνικών κεκτημένων, πολιτικών δικαιωμάτων καθώς και του δημοκρατικού πολιτεύματος γενικότερα. Δεν είναι απλά η κατάργηση ή ο περιορισμός συγκεκριμένων δικαιωμάτων που πρέπει να θεωρηθεί προβληματικός, αλλά η ίδια η αντιδημοκρατική και αυταρχική διαδικασία μέσα από την οποία αυτό επιτεύχθηκε, καθώς σε καμία φάση της διαχείρισης της πανδημίας δεν θεσμοθετήθηκε οποιαδήποτε διαδικασία δημιουργίας κοινωνικής συναίνεσης (π.χ. έγκριση μέτρων και ανανέωση τους από την βουλή), μέσα από την οποία η πολιτεία θα μπορούσε να αποφασίσει συλλογικά για τους προσωρινούς περιορισμένους των ελευθεριών της. Η συνεχιζόμενη απαγόρευση διαδηλώσεων, η οποία έχει κλείσει δύο χρόνια παρά την απαξίωση της από πολλαπλούς θεσμούς και πολιτικά κόμματα μετά την καταστολή της πρώτης πορείας του Ως Δαμέ, και για την οποία κόσμος τραβολογιέται ακόμα στα δικαστήρια, είναι χαρακτηριστική αυτής της διάβρωσης.

Η ιατρικοποίηση ενός εξ ορισμού πολιτικού ζητήματος, όπως η προσέγγιση του κράτους σε σχέση με τη δημόσια υγεία, έχει επικρατήσει και καθορίσει τις κυρίαρχες αντιλήψεις, αιτιολογώντας τις διάφορες πολιτικές αποφάσεις της κυβέρνησης και τοποθετώντας παράλληλα τις αντιδράσεις μέσα σε ένα αντιεπιστημονικό πλαίσιο. Κατ’ επέκταση, η διαμάχη που αναπτύχθηκε στη δημόσια σφαίρα δομήθηκε πάνω σε ένα ιδεολογικό δίπολο επιστημονισμού και αντιεπιστημονισμού, στιγματίζοντας κάθε προσπάθεια κριτικής προσέγγισης ως αντιεπιστημονικό παραλήρημα, ακόμα και αν αυτές οι προσεγγίσεις εναντιώνονταν τόσο στους αντιεμβολιαστές, όσο και στην κυβερνητική προσέγγιση. Αποκορύφωμα αυτού του ιδεολογικού διπολισμού ήταν η δημόσια υποστήριξη μέτρων από μερίδα του πληθυσμού με βάση την ‘υποστήριξη στην επιστήμη’, την ίδια ώρα που αυτά τα μέτρα κριτικάρονταν ακόμα και από την επιστημονική ομάδα η οποία θεσπίσθηκε αρχικά για να προσφέρει την επαρκή δικαιολόγηση των διάφορων μέτρων (και η οποία φυσικά δεν έχει την εξουσία να αποφασίσει για την κατάργηση ή επιβολή συγκεκριμένων μέτρων).

Από την άλλη, η συσπείρωση και η (ανά διαστήματα) μαχητικότητα του αντιεμβολιαστικού κινήματος, συγκροτημένη ιδεολογικά πάνω σε μια σειρά αντιεπιστημονικών και εθνικιστικών ιδεών, όπως η αμφισβήτηση της επιστημονικής συναίνεσης παρά της συγκεκριμένης πολιτικής διαχείρισης, η ανεκτικότητα και ενσωμάτωση του θρησκευτικού φονταμενταλισμού στο δημόσιο λόγο του, καθώς και ο δεξιός λαϊκισμός που το έχει χαρακτηρίσει, μέσα από την αυτοπαρουσίαση του κινήματος ως τον αντιπρόσωπο του λαού ή του έθνους (παρά του ότι αποτελεί κοινωνικά μειοψηφία), οδήγησε σε μια, για τα δεδομένα της Κύπρου, έντονη αύξηση της πολιτικής βίας, με την τοποθέτηση αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών σε εμβολιαστικά κέντρα, την επίθεση στο Sigma, τους εμπρησμούς σχολείων και τις φραστικές και σωματικές επιθέσεις κατά εκπαιδευτικών, να αποτελούν τα χαρακτηριστικά παραδείγματα του τελευταίου χρόνου. Η σχεδόν φανατική επίκληση στα προσωπικά δικαιώματα προδίδει και το εθνικιστικό ιδεολογικό περιεχόμενο του κινήματος, εάν αφουγκραστούμε πως αυτά τα δικαιώματα δεν διεκδικήθηκαν ποτέ από το κίνημα για άτομα πέραν της ελληνοκυπριακής κοινότητας, ακόμη και αν αυτά τα άτομα επηρεάστηκαν άμεσα και ακραία από τη κυβερνητική διαχείριση της πανδημίας, όπως οι πρόσφυγες στο Πουρνάρα, τους οποίους η κυβέρνηση φυλάκισε παράνομα για ένα χρόνο μέσα στο κέντρο 'φιλοξενίας', οι Τουρκοκύπριοι μαθητές, φοιτητές και καρκινοπαθείς που εμποδίζονταν από το να μεταβαίνουν στα σχολεία, πανεπιστήμια και νοσοκομεία της Κυπριακής Δημοκρατίας τους πρώτους μήνες της πανδημίας, καθώς και οι Τουρκοκύπριοι εργαζόμενοι στις ελεύθερες περιοχές, που εμποδίζονταν από το να περνούν τα οδοφράγματα, καταλήγοντας να κοιμούνται μέσα στα αυτοκίνητα τους για να μπορέσουν να δουλέψουν. Παρά τη ρητορική του κινήματος, τα προσωπικά δικαιώματα δεν είναι απόλυτα, γενικευμένα και αμετάκλητα για το αντιεμβολιαστικό κίνημα, αλλά περιορίζονται σε ένα εθνικά προσδιορισμένο κομμάτι του πληθυσμού. Ο περιορισμός της επίκλησης αυτών των δικαιωμάτων βγαίνει στην επιφάνεια και στην περίπτωση της χρήσης βίας από το κίνημα, δεδομένου ότι καμία ομάδα του αντιεμβολιαστικού κινήματος δεν καταδίκασε δημόσια τους εμπρησμούς σχολείων και τον τραμπουκισμό εκπαιδευτικών, ακόμη και αν τα δικαιώματα μαθητών και εκπαιδευτικών σχετικά με την προστασία της σωματικής τους ακεραιότητας, όσο και της ζωή τους, παραβιάστηκε άμεσα. Οι διάσπαρτες αναγνώσεις περί περαιτέρω ανόδου της ακροδεξιάς μέσω του αντιεμβολιαστικού κινήματος, σε αντίθεση με αναγνώσεις που προσπαθούσαν να προσδώσουν κάποιο ουσιαστικό ταξικό χαρακτήρα στο κίνημα, φαίνεται να δικαιώθηκαν, αφού βρίσκονταν στη σωστή κατεύθυνση ως προς την αρχική εκτίμηση του φαινομένου.

Στο blog φιλοξενήθηκαν διάφορα άρθρα σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας, μερικά από τα οποία ήταν ξεκάθαρα αντίθετα με τα άρθρα που γράφτηκαν από το ίδιο το blog, τόσο στην προσέγγιση όσο και στο περιεχόμενο. Παρόλα αυτά, φιλοξενήθηκαν στο blog με την ελπίδα πως θα αναπτυσσόταν κάποια δημόσια συζήτηση. Αυτά τα άρθρα μπορούν να εντοπιστούν σε συλλογή κειμένων που κυκλοφόρησε εδώ. Σε αντίθεση, τα άρθρα στην ποιο κάτω λίστα αντικατοπτρίζουν την οπτική του blog και συγκροτούν μια κοινή προσέγγιση που καταπιάνεται με τη διαχείριση της πανδημίας από τον Φλεβάρη του 2020 μέχρι και τον Δεκέμβρη του 2021. Το άρθρο του Γρηγόρη Ιωάννου, το οποίο ήταν και το πρώτο άρθρο που γράφτηκε σχετικά με τη διαχείριση της πανδημίας στην Κυπριακή Δημοκρατία, έδωσε την αρχική έμπνευση για τη συγγραφή τους. Στο blog έχουν επίσης προστεθεί στατιστικά στοιχεία σχετικά με την πανδημία στην Κυπριακή Δημοκρατία, που μπορούν να εντοπιστούν πατώντας εδώ.

Delirium

Άρθρα Σχετικά με τη Διαχείριση της Πανδημίας στην Κυπριακή Δημοκρατία

• Γρηγόρης Ιωάννου, 'Καλύπτοντας την Ανικανότητα με Αυταρχισμό; Η Περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας'. Απρίλης 2020. Αγγλική έκδοση διαθέσιμη πατώντας εδώ.
• Delirium, 'Για μια Κοινωνία που Συνεχώς Εκφασίζεται: Η Εκμετάλλευση της Πανδημίας από την Κυπριακή Δημοκρατία'. Νοέμβρης 2020. Αγγλική έκδοση διαθέσιμη πατώντας εδώ.
• Delirium, 'The Exploitation of the Pandemic by the Republic of Cyprus: An Update'. Φλεβάρης 2021.
• Delirium, 'Το Σύστημα Υγείας στην Κύπρο Έχει Πλέον Καταρρεύσει'. Απρίλης 2021.
• Delirium, 'Αναμένοντας την Ανοσία της Αγέλης: Παρερμηνείες και Ψευδαισθήσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία'. Αύγουστος 2021.
• Delirium, 'Ακούγοντας τους Επιστήμονες στην Κύπρο'. Δεκέμβρης 2021.

Άλλα Κείμενα Σχετικά με την Πανδημία

• Chuang, 'Κοινωνική Μόλυνση: Μικροβιολογικός ταξικός πόλεμος στην Κίνα', Φλεβάρης 2020. Αγγλική έκδοση διαθέσιμη πατώντας εδώ.
• Αντίθεση, 'Η Πραγματικότητα της Άρνησης και η Άρνηση της Πραγματικότητας'. Σεπτέμβρης 2021.