Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο
Cyprus Movements Archive
Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi

[Κωστής Αχνιώτης]

Ο μικρός αυτός περιβαλλοντικός σύνδεσμος ιδρύθηκε το 1983. Όπως μας δήλωσε ο πρόεδρός του Α. Δημητρόπουλλος, η κύρια δραστηριότητα του συνδέσμου είναι ακόμα δουλειά μελέτης των οικολογικών αναγκών του νησιού. Σας δίνουμε πιο κάτω αποσπάσματα από προηγούμενη ομιλία του Α. Δημητρόπουλλου που δείχνουν τους λόγους δημιουργίας της οργάνωσης:

«Η Κύπρος είναι στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και έχει υποστεί πολλά λόγω της θέσης της αυτής. Αυτή, όμως, η θέση την έχει προικίσει με μια πλούσια πανίδα και χλωρίδα, που πολλές χώρες θα ζήλευαν.

Η απομόνωση της Κύπρου ως νησί είχε σαν αποτέλεσμα την εξέλιξη διαφόρων ενδημικών ειδών και ποικιλιών που μόνο στην Κύπρο βρίσκονται. Σαν αποτέλεσμα της θέσης και μορφολογίας της, η Κύπρος έχει μια εκπληκτική ποικιλία από βιότοπους, η δε γεωλογία της δίνει ακόμη περισσότερη ποικιλία στους βιότοπους αυτούς.

Το ενδιαφέρον για την προστασία της χλωρίδας, χανίδας και βιοτόπων της φύσης, δηλαδή της Κύπρου, για πολλούς λόγους δεν έχει συμβαδίσει με την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του νησιού μας. Αυτό είναι εύκολα κατανοητό, και ίσως κάπως δικαιολογημένο υπό τις περιστάσεις που πέρασε η Κύπρος ως μια αναπτυσσόμενη χώρα. Επιπρόσθετα πλήγηκε σοβαρά, κοινωνικά και οικονομικά, από τα γεγονότα του 1974. Είναι φυσικό για μια κοινωνία, που είναι κάτω από πίεση, να κοιτάξει πρώτα τις βασικές και άμεσες ανάγκες όπως έκαναν στο παρελθόν και όλες οι σήμερα αναπτυγμένες χώρες. Θα πρέπει, όμως, να μάθουμε και από τα θετικά τους μέτρα και από τα λάθη τους.

Η γρήγορη ανάπτυξη της Κύπρου, η ανάγκη για στέγη και η έμφαση του τουρισμού οδήγησαν σε μια οικοδομική έξαρση τόσο που σήμερα πιέζεται σοβαρά η κυπριακή φύση. Ειδικότερα πιέζονται, βέβαια, οι παραλιακές περιοχές.

Στις πιο πολλές περιπτώσεις η καταστροφή της φύσης προκαλείται από έλλειψη γνώσης, συνείδησης και αγάπης για τη φύση. Άλλες φορές είναι συνειδητή η καταστροφή και κυρίως εξυπηρετεί άμεσα συμφέροντα ολίγων, σε βάρος φυσικά του συνόλου μας. Όταν οι πρώτες μας βασικές ανάγκες θα έχουν εκπληρωθεί, θα έχουμε άλλες απαιτήσεις στην ποιότητα της ζωής και αρχίσαμε νομίζω ήδη να κοιτάζουμε και το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο θέλουμε να ζούμε.

Γι’ αυτό πρέπει, τώρα, να πάρουμε τα αναγκαία μέτρα για να εξαλειφθεί η άγνοια και η έλλειψη έμπρακτου ενδιαφέροντος και αγάπης για την κυπριακή φύση. Δεν εννοώ απλώς να εξακολουθήσουμε να επαναλαμβάνουμε ότι το περιβάλλον μας καταστρέφεται αλλά να μπούμε σε βάθος. Να αναλύσουμε και να μελετήσουμε το όλο θέμα, για να καταλάβουμε τους διάφορους τομείς που απαρτίζουν αυτό που αποκαλούμε φύση.

Κατά την άποψή μου, προτεραιότητα έχει, σε οποιαδήποτε κυβερνητική πολιτική για το περιβάλλον, η προστασία ειδικών βιοτόπων στους οποίους ζουν και αναπαράγονται σπάνια είδη. Η Κύπρος διαθέτει πολλά τέτοια είδη φυτών και ζώων, μερικά των οποίων μόνο εδώ βρίσκονται και μερικά από τα οποία είναι σε άμεσο κίνδυνο αφανισμού. Πολλοί ξένοι θαυμάζουν και ζηλεύουν την άγρια ζωή της Κύπρου και πολλοί έρχονται εδώ από την Ευρώπη για να δουν τα είδη αυτά και γνωρίζουν καλύτερα από μας τους Κύπριους τους θησαυρούς που έχει η Κύπρος.

Η Πράσινη Χελώνα π.χ. αναπαράγεται στις ακτές της Πάφου μόνο, στη Λάρα. Η Κυπριακή Τουλίπα φυτρώνει μόνο σε μια περιοχή της Μύρτου στις κατεχόμενες περιοχές και σε μια μικρή περιοχή του Ακάμα. Ίσως η πιο σπάνια Ορχιδέα της Κύπρου και της Ευρώπης φυτρώνει στον Ακάμα σε μια μικρή περιοχή 2-3 σκαλών, λίγα μέτρα μόνο από χωράφια που οργώνονται.

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι δεν είναι αρκετό να λέμε ότι προστατεύονται σπάνια είδη αν οι βιότοποι που χρειάζονται ζώα και φυτά για να επιζήσουν δεν προστατεύονται επίσης.

Όπως ανάφερα ήδη, είναι φανερό ότι οι παράκτιες περιοχές μας κινδυνεύουν πιο άμεσα. Οι περιοχές αυτές διαθέτουν μια μεγάλη ποικιλία από βιότοπους και δυστυχώς ορισμένοι από αυτούς, όπως είναι οι αμμόλοφοι και οι αμμώδεις παραλίες, έχουν σχεδόν όλοι καταστραφεί ως βιότοποι. Η δημιουργία χώρων προστασίας της φύσης επείγει και πρέπει να εδραιωθεί σε επιστημονικά κριτήρια και όχι να βασίζεται στη φιλοσοφία του ότι μπορεί να προστατευτούν μόνο όσα βρίσκονται έξω από τις τουριστικές ζώνες.

Ξέρουμε ότι η Κύπρος έχει επικυρώσει σχετικές συμβάσεις, όπως π.χ. τη σύμβαση της Βαρκελώνης για την προστασία της Μεσογείου και τη σύμβαση γνωστή ως CITES, τη σύμβαση δηλαδή για τη διεθνή εμπορία ειδών που κινδυνεύουν. Άλλες συμβάσεις, όμως, καθυστερούν, όπως π.χ. η σύμβαση της Βέρνης για την προστασία βιοτόπων, πανίδας και χλωρίδας του Συμβουλίου της Ευρώπης. Βέβαια, η επικύρωση συμβάσεων και η ψήφιση νόμων δεν είναι αρκετή. Χρειάζεται και η εφαρμογή τους, αλλά ίσως περισσότερο χρειάζονται μηχανισμοί μέσω των οποίων η προστασία και αγάπη της κυπριακής φύσης να γίνει μέλημα όλως των Κυπρίων - κυβέρνησης και κοινού, όπως έχει γίνει σε πολλές αναπτυγμένες χώρες και χρησιμοποιώ τη λέξη αναπτυγμένες με τη σωστή της σημασία. Είναι νομίζω χρέος όλων μας να διαφυλάξουμε ό,τι κληρονομήσαμε, γιατί τούτο είναι χρέος μας προς τις επόμενες γενιές που, χωρίς αμφιβολία, θα μας κατηγορήσουν για μυωπία».

Από τη διαπίστωση και με γνώμονα την αποτροπή της καταστροφής της άγριας ζωής γενικά του τόπου μας, γεννήθηκε η ιδέα της ίδρυσης της Εταιρείας Προστασίας Άγριας Ζωής Κύπρου (Cyprus Wild Life Society), της οποίας στόχοι και σκοποί, μεταξύ άλλων είναι:

1. Η εξασφάλιση της συντήρησης, διατήρησης, προφύλαξης, ανάπτυξης και βελτίωσης στοιχείων της φυσικής ιστορίας της Κύπρου.
2. Η ενθάρρυνση της μελέτης της πανίδας και χλωρίδας, των βιοτόπων και γενικά της οικολογίας της Κύπρου.
3. Η επιμόρφωση του κοινού σε θέματα που σχετίζονται με την πανίδα και τη χλωρίδα και τους βιοτόπους της Κύπρου και την προστασίας τους.
4. Η προώθηση και διεξαγωγή μελετών και ερευνών σε θέματα που συνδέονται με τους σκοπούς της Εταιρείας.
5. Η ανάπτυξη και καλλιέργεια αισθήματος αγάπης για την άγρια ζωή της Κύπρου και συνειδητοποίηση της ανάγκης για προστασία της.
6. Η έκδοση εκφραστικών επιστημονικών και διαφωτιστικών εντύπων σχετικών με τα ενδιαφέροντα, τις δραστηριότητες και τους σκοπούς της Εταιρείας, και
7. Η διοργάνωση εκθέσεων, σεμιναρίων, διαλέξεων, επισκέψεων, συναντήσεων, περιοδειών κλπ. σχετικά με την άγρια ζωή του τόπου μας.

Από τις μέχρι τώρα δραστηριότητες του συνδέσμου σταχυολογούμε τις ακόλουθες:

• Έκδοση τριών αφισών σε 3.000 αντίτυπα η κάθε μια, για την πανίδα και χλωρίδα της Κύπρου (απεικονίζουν 30 είδη όλες μαζί).
• Διαβήματα για τη σωτηρία του φαραγγιού της Ανδρολύκου, που κινδύνευε από το λατομείο της περιοχής.
• Προστασία ενός σπάνιου είδους ορχιδέας που σώζεται σε πολύ μικρές ποσότητες κοντά σε καλλιεργημένες περιοχές του Ακάμα.
• Ιδιαίτερη δραστηριότητα για την προβολή και μελέτη του θέματος της προστασίας του Ακάμα.