Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο
Cyprus Movements Archive
Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi

[Κωστή Αχνιώτη]

Το σημαντικό θέμα των νεκροταφείων αυτοκινήτων θίγει με ανακοίνωσή του ο Γεωγραφικός Όμιλος Κύπρου. Η ανακοίνωση του θέματος είναι σημαντική ενέργεια αφ’ εαυτής. Πλην, όμως, η προτεινόμενη λύση είναι τουλάχιστον ανεπαρκής, ενώ η αντίληψη της περιβαλλοντικής ρύπανσης όπως διαφαίνεται στο κείμενο-ανακοίνωση του Γ.Ο.Κ. περιορίζεται στον τομέα της αισθητικής και μόνο, υποβάθμισης του τοπίου. Σημειώνουμε αυτό το πράγμα διότι είναι γενικότερη αδυναμία της πρωτοεμφανιζόμενης και στη χώρα μας περιβαλλοντικής αντίληψης. Σας δίνουμε πρώτα το υπό συζήτηση κείμενο και παραθέτουμε στη συνέχεια τις απόψεις μας.

Ένα φαινόμενο χαρακτηριστικό της βιομηχανικής μας εποχής, είναι η δημιουργία χώρων τοποθέτησης άχρηστων αυτοκινήτων και μηχανοκίνητων οχημάτων, γενικά. Στην Κύπρο το φαινόμενο αυτό άρχισε να παίρνει διαστάσεις προς το τέλος της δεκαετίας του ’60 και έγινε εντονότερο μετά την τουρκική εισβολή του 1974 και τα συνεπακόλουθά της. Όπως είναι φυσικό, οι πόλεις και τα περίχωρά τους είναι ιδιαίτερα επιδεκτικές, και η αισθητική υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι εξόφθαλμη, αναφέρει σχετικά ο Γεωγραφικός Όμιλος και προσθέτει:

«Στη μείζονα περιοχή Λευκωσίας εκατοντάδες άχρηστα αυτοκίνητα εγκαταλείπονται από τους ιδιοκτήτες τους κάθε χρόνο και αφήνονται σχεδόν οπουδήποτε. Έχουν φυσικά δημιουργηθεί σημεία συγκέντρωσης, γνωστά σαν “νεκροταφεία αυτοκινήτων”.

Μερικά απ’ αυτά τα “νεκροταφεία” βρίσκονται σε πολύ ευαίσθητες περιοχές της πρωτεύουσας και δημιουργούν πολύ άσχημες εντυπώσεις, τόσο στους ντόπιους όσο και στους επισκέπτες.

Επιπρόσθετα, είναι εστίες για πολλαπλασιασμό των ερπετών που σε μερικές περιοχές, ιδιαίτερα στις ακριτικές βόρειες ενορίες της πρωτεύουσας, αποτελούν μεγάλο κίνδυνο για τους περίοικους.

Οι χώροι χρησιμοποιούνται συχνά από μικρά παιδιά για παιχνίδι και αυτό εμπεριέχει, επίσης, κινδύνους αφού μέσα στα “νεκροταφεία”, εκτός από φίδια, υπάρχουν επίσης αιχμηρά, σκουριασμένα αντικείμενα που εύκολα μπορούν να προξενήσουν τραυματισμό.

Πάνω από όλα, όμως, το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν και εργάζονται οι άνθρωποι της πόλης παθαίνει τέτοια ποιοτική και αισθητική υποβάθμιση που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την όλη ισορροπία του ανθρώπου. Αυτή απαιτεί κάποιους είδους αρμονία μεταξύ των τεχνικών δομών και του φυσικού περιβάλλοντος.

Μέχρι σήμερα μόνο σπασμωδικές ενέργειες έχουν γίνει για την απάμβλυνση του προβλήματος. Οι πρόσφατα εκλεγέντες δημοτικοί άρχοντες έχουν αυξημένη υποχρέωση απέναντι στους δημότες και τους ανθρώπους που τους ψήφισαν, να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους.

Ο Γεωγραφικός Όμιλος Κύπρου, θέλοντας να συνεισφέρει στην αισθητική αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος κάνει μια σειρά από συγκεκριμένες εισηγήσεις:

Α. Τη δημιουργία συγκεκριμένων χώρων αποθήκευσης των άχρηστων μηχανοκίνητων οχημάτων. Η τοποθέτηση των οχημάτων πρέπει να γίνεται με οργανωμένο τρόπο. Οι χώροι αυτοί πρέπει να βρίσκονται σε περιοχές που να μην επηρεάζουν σημαντικά την όλη αισθητική σύνθεση του τοπίου.

Ο ΓΟΚ έχει ήδη προχωρήσει σε ειδική έρευνα και με έκθεσή του έχει υποδείξει στα αρμόδια σώματα ορισμένες κατάλληλες περιοχές εκτός μείζονος Λευκωσίας.

Β. Για την αποφυγή ενός άλλου σχετικού “φαινομένου” αυτού του “ψάξιμου” (Scavenging) των άχρηστων αυτοκινήτων για την αφαίρεση εξαρτημάτων, θα πρέπει αυτά να αφαιρούνται πριν τα οχήματα τοποθετηθούν στους καθορισμένους χώρους.

Γ. Πρέπει να λαμβάνονται μέτρα από τις αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες των δήμων για την όσο το δυνατό διατήρηση κάποιας καθαριότητας και περιορισμού του αριθμού των ερπετών, κουνουπιών κλπ. στους χώρους αποθήκευσης οχημάτων.

Δ. Για τον συντονισμό του όλου έργου συνιστάται η δημιουργία φορέα υπεύθυνου για τη γενικότερη οργάνωση της αισθητικής κατάστασης του αστικού περιβάλλοντος μέσα από τις δομές των αρμόδιων δημοτικών αρχών».

Οι απόψεις μας

Τα άχρηστα αντικείμενα, και στην περίπτωση αυτή τα άχρηστα αυτοκίνητα, πληθαίνουν όλο και περισσότερο διότι η ζωή ενός αυτοκινήτου είναι ασφαλώς πεπερασμένη και επιπλέον μικραίνει συνέχεια για να επιταχύνεται η ανακύκλωση του κεφαλαίου. Ουσιαστικά, δηλαδή, αδειάζουμε συνέχεια τα έγκατα της γης από τις αναγκαίες πρώτες ύλες και τις στοιβάζουμε υπό μορφή σκουπιδιών στην επιφάνεια της γης με μια απώλεια, φυσικά, ενέργειας. Το μέγεθος αυτής της ανόητης διαδικασίας αποτελεί την ουσιαστική περιβαλλοντική αποσταθεροποίηση. Οι άσχημες εντυπώσεις που δημιουργούνται στους ντόπιους ή τους ξένους, είναι δεύτερο πρόβλημα. Όσο για τα ερπετά, αυτά δεν πολλαπλασιάζονται αλλά αντίθετα ο αριθμός τους μειώνεται. Αν τα νεκροταφεία αυτοκινήτων αποτελούσαν τρόπο πολλαπλασιασμού των ερπετών, θα είχαμε λύσει ακριβώς το πρόβλημα της μείωσής τους και παράλληλα θα εξοικονομούσαμε και κάμποσο ποντικοφάρμακο.

Έτσι, τα μέτρα που εισηγείστε είναι ορθά διότι αναβαθμίζουν την αισθητική εικόνα του τοπίου, αλλά «δεν πιάνουν τον ταύρο από τα κέρατα», δεν οδηγούν σ’ αυτό που αποκαλείτε «αρμονία μεταξύ των τεχνικών δομών και του φυσικού περιβάλλοντος».

Ένα βήμα προς την ορθή κατεύθυνση θα ήταν η κατασκευή αυτοκινήτων που να μην πετιούνται γρήγορα, αλλά αυτό δεν εξαρτάται άμεσα από μας κι οπωσδήποτε δεν μπορεί να επιτευχθεί όσο κυριαρχούν οι νόμοι της αγοράς. Όμως, η ανακύκλωση των «άχρηστων» μετάλλων είναι μέσα στις δυνατότητες της κυπριακής οικονομίας, τουλάχιστον σε συνεργασία με κάποιες γειτονικές χώρες. Αυτή η λύση είναι μέσα στις δυνατότητες μια τεχνολογίας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από «βαρβάρους», τα «άχρηστα» μετατρέπονται σε πρώτη ύλη, οι καθ’ αυτό πρώτες ύλες του πλανήτη εξοικονομούνται και φυσικά η αισθητική υποβάθμιση του τοπίου εκλείπει. Αυτό ισχύει για πολλά είδη «σκουπιδιών». Το πώς τώρα θα προστατεύσουμε τα ερπετά, είναι άλλο κεφάλαιο.