Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο
Cyprus Movements Archive
Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi

Αγαπητή Σύνταξη,

Στο πρώτο πας τεύχος υπάρχει κι' ένα άρθρο με τίτλο «κοινωνικός σκουπιδότοπος». Φαίνεται ότι ο όρος αυτός τείνει να καθιερωθή.

Ήδη χρησιμοποιήθηκε πολλές φορές και μάλιστα από τον ίδιο το δήμαρχο.

Ο όρος υποδηλεί προφανώς ότι η παλιά Λευκωσία κατοικείται ή είναι χώρος δουλειάς ή και «δουλειάς» από σκουπίδια της κοινωνίας. Μη βιαστείτε να μου απαντήσετε ότι με τον όρο ΔΕΝ εννοείτε ότι ΟΛΟΙ οι κάτοικοι της παλιάς Λευκωσίας είναι σκουπίδια. Μάλλον δεν το εννοείτε. Σίγουρα όμως εννοείτε ότι η συγκέντρωση σκουπιδιών είναι τέτοια ώστε να προκαλείται γενική δυσωδία.

Υποθέτω επίσης ότι σε τυχόν απάντηση σας είναι πιθανόν να προσπαθήσετε να εκτροχιάσετε τη συζήτηση γύρω από την ακριβή έννοια του ορού «κοινωνικός σκουπιδότοπος» και να τον δικαιολογήσετε μέσα από το κάλυμμα κάποιας επιστημονικότητας. Για να σας βγάλω από τον κόπο, σας εισηγούμαι ένα άλλο τρόπο συζήτησης. Αφού εκαθορίσετε γεωγραφικά το χώρο του σκουπιδότοπου θα είναι ευκολότερο να κοιτάζουμε στα όρια αυτού του χώρου για να βρούμε έτσι τα σκουπίδια.

Ποιοι λοιπόν κατοικούν και εργάζονται στη παλιά Λευκωσία;

Κοινή συνισταμένη αιτία κατοίκησης και εργασίας στη παλιά Λευκωσία είναι το χαμηλό βιοτικό επίπεδο και συχνά η φτώχεια ακριβώς και με όλη τη σημασία της.

Και πρωτ' από όλα η φτώχεια των υπερηλίκων, παραδεισιακών κατοίκων, ή προσφύγων. Όλοι αυτοί αργοπεθαίνουν κάτω από τους ύμνους παπάδων και χοτζάδων και το κοφτό ήχο των στρατιωτικών βηματισμών. Πολύ σωστά επισημαίνετε κι' εσείς την έλλειψη ή την ανεπάρκεια κοινωνικής μέριμνας.

Μια άλλη κατηγορία είναι αυτή των «υπηρεσιών» του αγοραίου έρωτα που στοχεύουν τη «λαϊκή αγορά», και που σε αντίθεση με άλλους συναδέλφους τους είναι δημόσια γνωστοί. Που δεν μπορούν να κρύβονται πίσω από την ανωνυμία ενός μονίμως μετατοπιζομένου διαμερίσματος πολυκατοικίας, δεν χρησιμοποιούν σαν «πιάτσα» χώρους «ευυπόληπτους» και «αξιοπρεπείς» αντιστοίχους της πελατείας τους.

Η άλλη κατηγορία είναι αυτή των μικρών βιοτεχνών (μεταξύ άλλων των ττενεκκετζήδων) ή των μικρών υποτυπωδών βιομηχανιών. Αυτών δηλαδή που δεν μπόρεσαν για λόγους οικονομικής ανεπάρκειας να φτιάξουν τις βιτρίνες τους σε πιο «λαμπερές» περιοχές.

Και υπάρχουν ακόμα κι άλλοι περιθωριοποιημένοι από διάφορες αιτίες ψυχασθένειας, αναπηρίας, απροσαρμοστικότητας κ.λ.π.

Και κοντά σ' αυτούς υπάρχουν και αρκετοί παραδοσιακοί κάτοικοι που αρνήθηκαν να φύγουν, απ' τα σπίτια τους.

Αυτοί όλοι απαρτίζουν τα κοινωνικό χώρο που χαρακτηρίζεται σαν «κοινωνικός σκουπιδότοπος».

Το πιο επικίνδυνο είναι ότι οι εφευρέτες του όρου φαίνεται ότι εργάζονται ή έχουν σχέση με το ρυθμιστικό σχέδιο Λευκωσίας. Φαίνεται ακόμα ότι ο δήμαρχος ανακάλυψε στον όρο κάποιου είδους εννοιολογική πληρότητα (όπως άλλωστε κι' εσείς) και τον χρησιμοποιεί.

Το ρυθμιστικό σχέδιο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την αναζωογόνηση και συντήρηση της παλιάς Λευκωσίας Αν πράγματι ο όρος προέρχεται από τους κύκλους των μελετητών του σχεδίου είναι φυσικό να υποθέσουμε και ορισμένες από τις προθέσεις του σχεδίου αυτού. Ένας από αυτούς είναι σίγουρα να καθαρίσουν τους στάβλους του Αυγεία και τους βλέπω ήδη να κορδώνουν σαν νέοι Ηρακλείς.

Που θα μεταφέρουν όμως τα σκουπίδια; Θα δημιουργήσουν ΑΛΛΟ σκουπιδότοπο - φαντάζομαι προς την κατεύθυνση των συνοικισμών - ή θα τα καταχωνιάσουν λίγα από δω, λίγα από κει για να ΜΗ ΦΑΙΝΟΝΤΑΙ. (Παίρνω σαν δεδομένο ότι δε θα τα κάψουν σε ειδικούς φούρνους).

Όμως το ότι η παλιά Λευκωσία δεν έγινε ολοκληρωτικά ένας σωρός από ερείπια (σε αρκετά σημεία οφείλεται ακριβώς σ' αυτούς τους ανθρώπους. Λυτούς που είχαν το θάρρος (ίσως το θάρρος της φτώχειας) να μείνουν εκεί απ’ όπου οι άλλοι ΕΦΥΓΑΝ ή δεν ήρθαν ΠΟΤΕ. Σ αυτούς τους τελευταίους ανήκουν μάλλον και οι σοφοί μελετητές εφευρέτες του όρου αλλά σίγουρα όχι εφευρέτες της ιδεολογίας που τον παράγει· της αστικής φυσικά. Που παράγει φτώχεια και πορνεία και περειθώρια αλλά προσπαθεί να τα κρύψει στις γωνιές κι όταν δεν τα καταφέρνει στρουθοκαμηλίζει, σ ότι αφορά την οπτική χρήση των οφθαλμών και κροκοδειλίζει σ’ ότι αφορά την δακρυγόνα λειτουργία τους.

Τα παραπάνω είναι ενδεικτικά του πως το «ρυθμιστικό σχέδιο» Θα «ρυθμίσει» μια καινούργια σκηνογραφία και φυσικά θα φέρει νέους θεατρίνους αντάξιους του νέου σκηνικού.

Κούλλης Ανδρέου