Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο
Cyprus Movements Archive
Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi

Από τη «Νέα Οικολογία»

Γιάννης Σχίζας

Την Παρασκευή, 11 Σεπτεμβρίου, το ευρωπαϊκό συντονιστικό όργανο των Φίλων της Γης οργάνωσε συνέντευξη Τύπου στην αίθουσα του Ζαππείου, ενώ ταυτόχρονα παρουσίασε το προϊόν μιας φωτογραφικής «προσέγγισης» τεσσάρων μεσογειακών βιοτόπων: της Χερσονήσου του Ακάμα στην Κύπρο, των εκβολών του ποταμού Aud στη Γαλλία, της λιμνοθάλασσας του Γκράντο στην Ιταλία και του υγροτόπου της Αλμπουφέρα στην Ισπανία. Ο Humberto da Gruz από την Ισπανία, οι Marie Dominique Bonmariage και Patricia Himenez από το Βέλγιο, αναφέρθηκαν στις διάφορες πτυχές της δραστηριότητας ενός πολυεθνικού σχήματος συνεργασίας μη κυβερνητικών οργανώσεων όσον αφορά την προστασία περιοχών με πολιτιστική και οικολογική σημασία στον χώρο της Μεσογείου. Ακόμη, ο Κυριάκος Τσιμίλης και ο Χριστόφορος Χριστοφόρου, «Φίλοι του Ακάμα» από την Κύπρο, στάθηκαν στα ειδικά προβλήματα που παρουσιάζει η πιθανολογούμενη συνεύρεση (!) τουριστικών δραστηριοτήτων με την οικολογική εύθραυστη περιοχή του Ακάμα, ενώ ο υποφαινόμενος τόνισε την ανάγκη να αρθεί η αντίθεση μεταξύ τοπικών συμφερόντων και συντήρησης περιοχών με πολιτιστική και οικολογική σημαία, μέσα από την παρέμβαση διεθνών οργανισμών.

Στο περιθώριο της μεσογειακής συνδιάσκεψης, που συνέχιζε τις εργασίες της σε διπλανή αίθουσα, οι Φίλοι της Γης επισήμαναν ότι ο μεσογειακός συντονισμός σε επίπεδο κυβερνητικών φορέων δεν κατάφερε να αναχαιτίσει την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, στον βαθμό τουλάχιστον που αναμενόταν ή ελπιζόταν. Επίσης, παρά την απαρίθμηση 100 περιοχών ως χώρων πολιτιστικής σημασίας και άλλων 50 ως χώρων με σημασία οικολογική, προωθήθηκε ουσιαστικά η προστασία μόνο τεσσάρων που ανήκουν στη δεύτερη περίπτωση, και μάλιστα ύστερα από μονομερείς ενέργειες των αντίστοιχων κυβερνήσεων. Μέσα σε δύο χρόνια πραγματοποιήθηκαν τουλάχιστον 40 συναντήσεις ειδικών με υψηλότατο κόστος, ανέφερε ο Humberto da Cruz, ενώ τα μέτρα σε επίπεδο διαμεσογειακού συντονισμού εξακολούθησαν να παραμένουν το μεγάλο ζητούμενο.

Η συνδιάσκεψη του Ζαππείου, που σε μεγάλο βαθμό καταναλώθηκε από τις αντεγκλήσεις για την κατανομή του κόστους περιβαλλοντικής προστασίας μεταξύ των διαφόρων χωρών, παρέλαβε και συνέχισε το ιδιόμορφο διεθνές νομικό καθεστώς, που χαρακτηρίζεται από την έλλειψη κυρώσεων εις βάρος των φορέων που παραβιάζουν άρθρα της συνθήκης της Βαρκελώνης και υποβαθμίζουν τη Μεσόγειο. Η διεθνής αυτή ατιμωρησία του ρυπαίνοντος -κατάσταση όχι και τόσο ασυνήθιστη στα εθνικά νομικά συστήματα- δρα μειωτικά για το κύρος των διεθνών μορφών συνεργασίας.

Οι 360.000 τόνοι φωσφόρου, οι ένα εκατομμύριο τόνοι αζώτου, οι 50, 130 και 3,800 αντίστοιχα τόνοι εντομοκτόνων, υδραργύρου και μολύβδου, τέλος οι 2,400 τόνοι χρωμίου, που υπολογίζεται ότι ετήσια εισρέουν και συναποτελούν το κοκτέιλ της μεσογειακής θάλασσας, πιέζουν επίμονα για τη λήψη κοινών μέτρων. Προβληματική, επίσης, είναι και η «χωροθέτηση» περιοχών με ειδική οικολογική σημασία και η χάραξη αυστηρών ορίων προστασίας από γειτονικές, και πολύ συχνά ανταγωνιστικές, χρήσεις του χώρου. Όπως ακριβώς σε μεγαλύτερη κλίμακα διεθνείς οικολογικές κινήσεις αποβλέπουν στην οροθέτηση λ.χ. της Ανταρκτικής, με στόχο την αποτελεσματική προστασία της ως «παγκόσμιου πάρκου», έτσι και στον χώρο της Μεσογείου επείγει η οροθέτηση σημείων «στρατηγικής σημασίας» για την αναπαραγωγή της άγριας φύσης και για την περιφρούρηση της γενετικής ποικιλότητας.

Αιχμηρή ήταν η εισήγηση του Κυριάκου Τσιμίλη από την Κύπρο, καθώς περιλάμβανε και μια «περιποιημένη» εισαγωγή στο πρόβλημα της κατεχόμενης Κύπρου από τα τουρκικά στρατεύματα. Ανταλλάχθηκαν «ματιές υπό γωνίαν» μεταξύ εκπροσώπων ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων, επικράτησε ελαφρό πνεύμα αμηχανίας ως εκ της παρουσίας μελών της τουρκικής αντιπροσωπείας στη συνδιάσκεψη, έπεσε ολίγος ξερόβηχας και διακινήθηκαν χαρτιά με τη σημείωση «Παρακαλούμε, τελειώστε».

Όμως, ο κ. Τσιμίλης τα είπε περίφημα γι’ αυτή την υπέροχη κυπριακή έκταση των 155 τετραγωνικών χιλιομέτρων, που απειλείται με απόδοση σε μια επιπόλαιη και μακροπρόθεσμα καταστρεπτική τουριστική ανάπτυξη. «Δεν θέλουμε ούτε στρατιωτικές ούτε τουριστικές δραστηριότητες στην περιοχή», κατέληξε, βάζοντας το πρόβλημα μιας πανελλήνιας αλληλεγγύης για την προστασία του Ακάμα.