Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο
Cyprus Movements Archive
Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi

ΡΕΣΑΝ ΜΠΕΡΓΚΕΝ

Αγαπητοί αναγνώστες, με το άρθρο μου αυτό θα ήθελα να παραθέσω σε περίληψη μερικές πληροφορίες, που σχετίζονται με τις πολιτιστικές αξίες που βρίσκονται στο βόρειο τμήμα της πατρίδας μας. Είναι σίγουρα αδύνατο να μπορέσεις να περιορίσεις σε τόσο μικρό χώρο το τεράστιο θέμα του πολιτισμού της χωράς μας, το οποίο, έχει τόσο πλούσιο υπόβαθρο. Αν Θελήσουμε να αναπτύξουμε το θέμα αυτό σε λεπτομέρεια, θα απαιτηθούν τόμοι. Εμείς, πάντως, στο χώρο που μας διατέθηκε, θα αναφερθούμε στο θέμα και θα γράψουμε όσα μπορούμε περισσότερα. Ίσως στα επόμενα άρθρα μας επεξεργαστούμε το θέμα πιο πλατεία. Είθε, ως αποτέλεσμα της εργασίας μας να πετύχουμε την καλύτερη προστασία των πολιτιστικών μας αξιών, που για μισό περίπου αιώνα εξαφανίζονται και με περισσότερες δυνατότητες προστασίας τους να μπορέσουμε να τις αφήσουμε στις επερχόμενες γενεές.

Αν τώρα θελήσουμε να εμβαθύνουμε κάπως στο θέμα, μπορούμε να πούμε ότι η χώρα μας έχει ένα πολύ πλούσιο ιστορικό παρελθόν δέκα χιλιάδων ετών. Τα πρώτα ιστορικά ευρήματα στη χώρα μας ανακαλύφτηκαν στις ανασκαφές των τελευταίων ετών ( 1 999} στα πέριξ του χωριού Ακανθού και ανάγονται στο 8000 π.Χ.

Μέχρι τις ανασκαφές αυτές ήταν γνωστό ότι η ιστορία της Κύπρου άρχιζε το 7000 π.Χ., περίοδο έναρξης της νεολιθικής περιόδου.

Με τις νέες ανακαλύψεις έχουμε διακριβώσει ότι οι πρόγονοί μας και οι πρώτοι οικισμοί στην πατρίδα μας έχουν μια ιστορία άλλων 1000 ετών. Από τα μέχρι στιγμής ανά χείρας στοιχεία έχουμε μια απορία 10000 ετών.

Αν τώρα το ιστορικό μας αυτό παρελθόν το κατατάξουμε χρονολογικά, θα έχουμε τον εξής ενδιαφέροντα πίνακα.

1. Νεολιθική περίοδος [8000-3900 π.Χ],
2. Χαλκολίθικη περίοδος [3900-2600 π.Χ],
3. Πρωτοχάλκικη περίοδος [2300-1850 π.Χ],
4. Μεσοχάλκικη περίοδος [1900-1600 π.Χ],
5. Υστεροχάλκικη περίοδος [1650-1050 π.Χ],
6. Γεωμετρική περίοδος [1050-750 π.Χ],
7. Αρχαϊκή περίοδος [750-475 π.Χ],
8. Κλασική περίοδος [475-325 π.Χ],
9. Ελληνιστική περίοδος [325-58 π.Χ],
10. Ρωμαϊκή περίοδος [58-330 μ.Χ],
11. Βυζαντινή περίοδος [330-1191 μ.Χ],
12. Λουζινιανών [1192-1489 μ.Χ],
13. Βενετοκρατία [1489-1571 μ.Χ],
14. Οθωμανική [1571-1878 μ.Χ],
15. Αγγλοκρατία [1878-1960 μ.Χ],
16. Κυπριακή Δημοκρατία [1960 μ.Χ],

Αγαπητοί αναγνώστες, όπως περιληπτικά παρουσιάζεται στον παραπάνω χρονολογικό πίνακα, καθ' όλη τη διάρκεια της ιστορίας της (μη λαμβάνοντας υπόψη τις πολλές πίκρες εμπειρίες που αντιμετώπισαν οι κάτοικοι της) η πατρίδα μας φιλοξένησε πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς. Στα μεγάλα χρονικά διαστήματα, που αναφέρθήκαν παραπάνω, το πολιτιστικό αυτό μωσαϊκό αφομοιώθηκε και δημιούργησε τον κυπριακό πολιτισμό. Ο αδιαμφισβήτητου φανταστικού πλούτου πολιτισμός ενοχλούσε πάντοτε κάποια ιμπεριαλιστικά κράτη, γιατί η αποκάλυψη του κυπριακού πολιτισμού θα έδινε την ευκαιρία στους κατοίκους του να φέρουν στην επιφάνεια χαρακτηριστικά όπως προσωπικότητας, αυτοπεποίθησης και πατριωτισμού. Οι ιμπεριαλιστές όμως, με επικεφαλής τους αγγλοαμερικανούς, έβλεπαν την πατρίδα μας ως μια στρατιωτική βάση. Γιο το λόγο αυτό δοκίμασαν κάθε τρόπο για να μην αποκαλυφθεί ο κυπριακός πολιτισμός και συνείδηση.

Το τελευταίο τέταρτο του αιώνα μεγάλος αριθμός των κτιρίων και σπιτιών, που βρίσκονται κυρίως στο βόρειο τμήμα της νήσου και έχουν παλιά και παραδοσιακά κυπριακά χαρακτηριστικά, καταστράφηκαν. Για όσα άντεξαν και παραμένουν όρθια επιβάλλεται το συντομότερο η λήψη επειγόντων μέτρων. Στη βόρεια Κύπρο υπάρχουν σήμερα χιλιάδες κτίσματα (κατοικίες κλπ., που ειδικοί έχουν αποφανθεί για την ιστορική και πολιτιστική τους αξία και τέθηκαν υπό προστασία Δυστυχώς, όμως, αυτό παραμένει μόνο στα χαρτιά με αποτέλεσμα τα διατηρητέα αυτά κτίρια να εγκαταλείπονται στο έλεος των στοιχείων της φύσης και των ανεύθυνων προσώπων.Υποβλήθηκαν στις αρχές πολλά παράπονα αλλά η στερεότυπη απάντηση υπεκφυγής ήταν «Τι να κάνουμε, δεν έχουμε τις οικονομικές δυνατότητες». Όμως ολοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι δαπανώνται εκατομμύρια δολάρια γιο υποθέσεις που δεν συμβάλλουν καθόλου στον πολιτισμό της πατρίδας μας. Για παράδειγμα, το κεντρικό τμήμα του Κάστρου του Αγίου Ιλαρίωνα που καταστράφηκε από τη μεγάλη πυρκαγιά ίου Πενταδάκτυλου το 1995, παραμένει ως έχει χωρίς να έχει γίνει οτιδήποτε παρά το ότι πέρασαν από τότε 5 χρόνια. Θα πρέπει μάλιστα να τονιστεί ότι το τμήμα αυτό (τραπεζαρία επί εποχής Λουιζιανών) ήταν το τμήμα που προσέλκυε τους περισσότερους τουρίστες πριν την πυρκαγιά. Ήταν το τμήμα του κάστρου που απέφερε τα περισσότερα έσοδα.

Θέλω επίσης να τονίσω ότι πολλοί ιδιώτες (ή ιδρύματα) είναι έτοιμοι να αναλάβουν την επισκευή με τη ρύθμιση «κατασκευή-διαχείριση-μεταβίβαση». Στα χωριά μας δε, τα παλιά κτίσματα που φέρουν ίχνη πολλών ετών πολιτισμού, καταστρέφονται το ένα μετά το άλλο. Ας περάσουμε όμως σ' ένα άλλο θέμα πέραν της επισκευής. Θα πρέπει να επιδοθούμε σε μια ντοκουμενταρισμένη εργασία για εντοπισμό των κτισμάτων αυτών, την καταγραφή τους, ούτως ώστε να αφήσουμε στις μέλλουσες γενεές τις φωτογραφίες και τα χαρακτηριστικά τους. Αυτό θα πρέπει να είναι μια από τις πρώτιστες υποχρεώσεις κάθε ανθρώπου, κάθε Κυπρίου, που αγαπά την πατρίδα του. Είναι αδύνατο να γλυτώσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά, που συνεχώς χάνεται λόγω της ανώμαλης κατάστασης στην οποία ζούμε, με θρήνους ή παραμένοντες θεατές. Οι μέλλουσες γενεές θα μας επιρρίψουν ευθύνες, γιατί δεν αναχαιτίσαμε την καταστροφή και εξαφάνιση της κληρονομιάς αυτής.

Και ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο που δεν πρέπει να μας διαφεύγει είναι ότι η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι μόνο κτήμα της χώρας που βρίσκεται, αλλά όλης της ανθρωπότητας και, ως εκ τούτου, αυτό αυξάνει στο πολλαπλάσιο την ευθύνη μας.