Κυπριακό Κινηματικό Αρχείο
Cyprus Movements Archive
Kıbrıs Sosyal Hareket Arşivi

ή πως οι Έλληνες εθνικιστές ονειρεύονται πάντα τη συμμαχία με τους αδελφούς Τούρκους εθνικιστές μέσω της Διπλής Ένωσης…

Η Κύπρος είναι το τελευταίο κατάλοιπο της εξωτερικής πολιτικής του Ελληνικού Εθνικισμού του 19ου αιώνα. Οι Κύπριοι έμαθαν (με το καλό ή με τη βία) μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα ότι έπρεπε να προσβλέπουν προς την Ελλάδα σαν το «εθνικό κέντρο». Η νεοελληνική περιπέτεια εθνικής ολοκλήρωσης όμως είχε ήδη κλείσει μετά από την τραγωδία του 1922. Ο νεοελληνικός εθνικισμός στην Κύπρο (υπό την προστασία των Βρεττανών) είχε γίνει ωστόσο η επίσημη ιδεολογία της τοπικής χριστιανικής εξουσίας - και είχε αρχίσει να λειτουργεί σαν μια ιδεολογία αυτόνομη από την πραγματικότητα. Το αυξανόμενο χάσμα ιδεολογικής φαντασίωσης και πραγματικότητας εκράγηκε τελικά στους εμφύλιους πολέμους του 1958 και στον «ενωτισμό» της ΕΟΚΑ Β που οδήγησε στην 15 του Ιούλη.

Τα μεγάλα λόγια των Αθηνών αποδείχτηκαν ψεύτικα κατ’ επανάληψιν. Η Αθήνα δεν μπόρεσε να «δεχθεί» την Κύπρο όταν της την πρόσφεραν οι Άγγλοι (1912, 1915) και δεν την διεκδίκησε καθόλου μετά το 1945. Οι ιδεολόγοι του κράτους των Αθηνών από τη μια όξυναν τις εθνικιστικές φαντασιώσεις και από την άλλη εξηγούσαν στην Κυπριακή ελίτ ότι σαν \ μια εξαρτώμενη ημι-αποικία των αγγλοαμερικάνων το Ελληνικό κράτος δεν μπορούσε να διεκδικήσει την Κύπρο. Ο εθνικισμός όμως πουλούσε σαν εκτονωτικό θέαμα τόσο στην Αθήνα όσο και στη Λευκωσία. Και την δεκαετία του '50 άρχισε να αποδίδει σαν επένδυση και για την κυβέρνηση της Αγκύρας.

Όταν μετά το 58 οι Κύπριοι δέχθηκαν τη Ζυρίχη και μετά αγάπησαν την Ανεξαρτησία οι «μητέρες πατρίδες» έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για να διαλύσουν αυτήν την εύθραυστη γέφυρα ονείρου και πραγματικότητας. Οι Αμερικάνοι φοβόντουσαν ότι η Ανεξαρτησία οδηγούσε την Κύπρο σε επικίνδυνους τριτοκοσμικούς δρόμους, ενώ οι «μητέρες πατρίδες» σαν πειθήνια όργανα τους άρχισαν να ανησυχούν για τις αταξίες των «παιδιών» στο νησί. Οι μεταξύ τους καυγάδες για τις φαντασιώσεις που υπέβαλαν η Αθήνα και η Άγκυρα (Ένωση-Διχοτόμηση) απειλούσε τις σχέσεις των συμμάχων ενώ η διάθεση για ανεξαρτησία απειλούσε την ηγεμονία τους.

Η «διπλή ένωση» που πρότειναν οι Αμερικάνοι από το 1964 εξελίχθηκε αλλά είχε πάντοτε αυτή την κεντρική αιχμή. Να διαχωρίσει το νησί σε δυο μέρη (με το πρόσχημα μιας Τουρκικής βάσης αρχικά) και να συντρίψει τη διάθεση των κυπριών για αυτοκαθορισμό.

Πίσω από τα μεγάλα ωραία λόγια για τη Μεγάλη Ελλάδα κρυβόταν πάντα η επεκτατική πολιτική των Αθηνών. Πίσω από τις στοργικές αγκάλες συμπαράστασης, συμπαράταξης, αποστολής Μεραρχιών, Αττιλών κλπ βρισκόταν και βρίσκεται η πολιτική της υποταγής των Κυπρίων (και πάλι) στα εθνικά κέντρα. Και φυσικά για τους ντόπιους αστυφύλακες των εθνών, η «διπλή ένωση» ήταν και είναι η έκφραση της προσπάθειας τους να εμπεδώσουν την δίκιά τους εξουσία απέναντι στους Κύπριους. Αυτή ήταν η λογική πίσω από τα σχέδια διπλής ένωσης τη δεκαετία του 60, πίσω από τα Ντάβος πρόσφατα και πίσω από τον ακραίο λόγο των νεοεθνικόφρονων της δεαετίας του 80. Γι’ αυτούς ο Σεφέρης δεν ήταν και δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα όπλο για την εμπέδωση της εξουσίας του α-νόητου λόγου τους στην Κύπρο. Λοιπόν - υπάρχει μνήμη αγαπητοί Κύπριοι;